Διάβασα σήμερα ότι το ΣτΕ εξέδωσε απόφαση, σύμφωνα με την οποία «απέρριψε, ως απαράδεκτη, αίτηση τριών πολιτών, μεταξύ αυτών και μιας δικηγόρου (κατά δήλωση της ιδίας), με την οποία ζητούσαν να αφαιρεθούν όλες οι θρησκευτικές εικόνες και τα σύμβολα από τους τοίχους των δικαστικών αιθουσών και να ακυρωθεί η από 12 Ιανουαρίου 2010 απόφαση της επιτροπής διοίκησης και διαχείρισης των Διοικητικών Δικαστηρίων Θεσσαλονίκης, που προβλέπει ύπαρξη εικόνων στις δικαστικές αίθουσες.» (kathimerini.gr)
Μάλιστα το δικαστήριο «έκανε δεκτή την παρέμβαση του Μητροπολίτη Πειραιώς Σεραφείμ (σ.σ. ποιου άλλου) υπέρ της απόφασης της επιτροπής διοίκησης και διαχείρισης των Διοικητικών Δικαστηρίων Θεσσαλονίκης, καθώς κρίθηκε από τους συμβούλους Επικρατείας ότι έχει ηθικά έννομο συμφέρον να ασκήσει παρέμβαση.»
Δεν είμαι νομικός και έτσι δεν μπορώ να αναλύσω τη νομική πλευρά του θέματος. Φαντάζομαι ότι σε μια χώρα που το Σύνταγμα είναι γραμμένο «Εις το όνομα της Αγίας και Ομοουσίου και Αδιαιρέτου Τριάδος» και όχι στο όνομα του λαού, όπως θα θέλαμε μερικοί, δεν είναι περίεργο να βγαίνει μια τέτοια απόφαση. Θα ήθελα όμως να θέσω μερικά ερωτήματα σε σχέση με το ίδιο το θέμα.
Σε τι ακριβώς εξυπηρετούν οι εικόνες και τα θρησκευτικά σύμβολα στις δικαστικές αίθουσες;
Θα μπορούσαμε να υποθέσουμε ότι έχουν σκοπό να «φωτίσουν» τους δικαστές, ώστε να παίρνουν σωστές, «ευλογημένες» αποφάσεις. Λειτουργεί αυτό; Θα έλεγα όχι. Απόδειξη ότι η ίδια η δικαιοσύνη παραδέχεται (και σωστά) ότι μπορεί να σφάλει. Γι’ αυτό και υπάρχουν οι διαφορετικές βαθμίδες απονομής της.
Θα μπορούσαμε να υποθέσουμε ότι λειτουργεί ως υπενθύμιση στους μάρτυρες ότι τους βλέπει ο Θεός και αν πουν ψέματα θα πάνε στην Κόλαση. Ούτε αυτός ο σκοπός επιτυγχάνεται όμως. Κανένας κεραυνός δεν φαίνεται να έκαψε έστω έναν ψευδομάρτυρα και δεν έχουμε έγκυρες μαρτυρίες ότι οποιοσδήποτε είπε ψέματα σε δικαστήριο τιμωρήθηκε από ανώτερες δυνάμεις.
Να υποθέσουμε μήπως ότι έχουν οι εικόνες κάποια επίδραση στους κατηγορούμενους; Και ποια να είναι αυτή; Αν ο «φόβος Θεού» δεν ήταν αρκετός ώστε να μην έρθεις σε αυτή τη θέση, τι θα αλλάξει μέσα στο δικαστήριο; Και αυτό βέβαια, για τους Χ.Ο. κατηγορούμενους. Τι γίνεται με τους ετερόδοξους; Δεν θα έπρεπε να υπάρχουν και δικά τους σύμβολα να τους φοβίζουν; Ή πιστεύει κανείς ότι ο μουσουλμάνος μετανάστης κατηγορούμενος θα συγκινηθεί από τη θέα ενός σταυρού ή μιας εικόνας πάνω από το δικαστή;
Τι επίδραση έχουν τα θρησκευτικά σύμβολα στην ισότητα των πολιτών απέναντι στο νόμο;
Για παράδειγμα, αν ένας κατηγορούμενος επικαλεστεί την ευλάβειά του, αυτό θεωρείται ελαφρυντικό; Πάω στοίχημα πως ναι, αλλά είναι αυτό δίκαιο για τους πολίτες που πιστεύουν σε άλλο δόγμα ή που δεν πιστεύουν; Μήπως τα σύμβολα μιας θρησκείας σε ένα χώρο δικαιοσύνης εξασφαλίζουν ιδιαίτερα προνόμια σε κάποιους πολίτες, μόνο και μόνο επειδή έτυχε να ανήκουν σε κάποιο δόγμα; Μήπως με αυτόν τον τρόπο η ύπαρξη θρησκευτικών συμβόλων και η δικαιοσύνη γίνονται έννοιες ασύμβατες;
Ποιο είναι το έννομο συμφέρον του Πειραιώς, που δέχτηκε και το δικαστήριο;
Με λίγα λόγια, γιατί κόπτεται ο «άγιος πατέρας» για το αν θα υπάρχουν εικόνες στα δικαστήρια; Θα έχανε κάτι η εκκλησία αν δεν υπήρχαν; Κερδίζει κάτι από την ύπαρξή τους; Πώς το βλέπει αυτό η δικαιοσύνη;
Αν ήμουν θρήσκος, θα προβληματιζόμουν ιδιαίτερα από το θέμα. Καταρχάς, η ύπαρξη θρησκευτικών συμβόλων στις δικαστικές αίθουσες θα έπρεπε να θεωρείται ευτελισμός και ύβρις. Από τη στιγμή που δεν έχουν πρακτική αξία στην απονομή της δικαιοσύνης, από τη στιγμή που η δικαιοσύνη υποβαθμίζεται διαρκώς τα τελευταία χρόνια, η σύνδεση των θρησκευτικών συμβόλων με τα φαινόμενα κακοδικίας, αρνησιδικίας, διαφθοράς και παραδικαστικών κυκλωμάτων δεν βλέπω πώς ωφελεί τη θρησκεία και ειδικά στο «ηθικό» θέμα.
Επειδή δεν είμαι θρήσκος όμως, θα προβάλλω τις ανησυχίες μου σε κάτι που θεωρώ απείρως σημαντικότερο: τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης.
Πώς εξασφαλίζεται ότι κάποιος που δεν είναι Χ.Ο. τυγχάνει μιας δίκαιης δίκης, σε ένα περιβάλλον που είναι ήδη εναντίον του; Για σκεφτείτε να δικαστείτε στο Ιράν ή την Αίγυπτο πχ. και να έχετε απέναντί σας το δικαστή κι από πάνω την ημισέληνο. Δεν μπορείτε να περιμένετε και πολλή αντικειμενικότητα φαντάζομαι. Γιατί λοιπόν να περιμένει ότι θα βρει το δίκιο του κάποιος ετερόδοξος;
Για σκεφτείτε να είστε άθεος (βουδιστής/μουσουλμάνος/βραχμάνος) κατηγορούμενος σε ελληνικό δικαστήριο και ο μάρτυρας κατηγορίας να επικαλείται τα σύμβολα της αίθουσας για να σας στείλει στη φυλακή ή να σας υφαρπάξει την περιουσία. Σαν να το βλέπω: «Κύριε πρόεδρε, σας ορκίζομαι στο Χριστούλη που κρέμεται από πάνω σας, αυτό το χωραφάκι ανήκε στην εκκλησία και μου το είχε τάξει ο παππούς μου, που του το είχε υποσχεθεί ο Δεσπότης, να, μα το Θεό. Αυτός εδώ ο άθεος, το καταπάτησε επειδή δεν πιστεύει στο Χριστό».
Θα ήθελα να ελπίζω ότι δεν υπάρχει δικαστήριο που θα δεχόταν τέτοιες αιτιάσεις, αλλά η απόφαση του ΣτΕ δεν μου αφήνει πολλές ελπίδες.
Θα ήθελα ακόμη να ελπίζω ότι σκοπός των δικαστηρίων είναι η δικαιοσύνη και όχι ο προσηλυτισμός, ούτε η ύβρις απέναντι σε θρησκευτικά σύμβολα.
Ας το πούμε έννομο συμφέρον στην ελπίδα.
