Στις 26 Ιουνίου του 1989 καθιερώθηκε από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών η «International Day Against Drug Abuse and Illicit Trafficking» με σκοπό την ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης γύρω από την κατάχρηση και παράνομη διακίνηση των ναρκωτικών ουσιών.
Αναρωτιέμαι αν η «Παγκόσμια Ημέρα κατά των Ναρκωτικών» είναι μια δική μας ελληνική επέτειος που συμπίπτει με εκείνη του ΟΗΕ ή απλά… λογοκρίθηκε στην μετάφραση. Στην πρώτη περίπτωση πάω πάσο. Στην δεύτερη, τρία τινά συμβαίνουν: Συντηρητισμός, εκλαΐκευση ή έλλειψη ρεαλισμού; Καμία έκπληξη – ευδοκιμούν στην χώρα μας και τα τρία.
Δυο λόγια για το background: Τα ναρκωτικά δεν είναι ανθρώπινη εφεύρεση. Η Ινδική Κάνναβη (που δεν θέλει συστάσεις), ο κάκτος Πεγιότ που περιέχει την παραισθησιογόνα ουσία μεσκαλίνη (οι Αζτέκοι την αποκαλούσαν θεϊκό φυτό), τα μανιτάρια του γένους Psilocybe που περιέχουν την ουσία ψιλοκυβίνη, αλλά και το φυτό κόκα, που στα φύλλα της κρύβεται η βενζοϋλομεθυλεκγονίνη (κοινώς κοκαΐνη) είναι μερικά παραδείγματα ναρκωτικών ουσιών που φύτρωναν ελευθέρα στη φύση πριν ο άνθρωπος τα καλλιεργήσει και πολύ πριν κατασκευάσει νέες «πατέντες» στα χημικά εργαστήρια.
Εκτός και αν εσείς θεωρείτε τη Φύση προβληματική, τα ναρκωτικά είναι ένα Φαινόμενο. Το πρόβλημα ξεκινά από την κατάχρησή τους, την εγκληματική δραστηριότητα που γεννά η παράνομη διακίνηση, αλλά και τις επιπτώσεις του ποινικού κώδικα, με θύματα σχεδόν πάντα τους χρήστες και τους μικροδιακινητές (κοινώς βαποράκια).
Κάθε χρόνο θρηνούμε πάνω ένα εκατομμύριο θύματα παγκοσμίως στην άσφαλτο, αλλά τα αυτοκίνητα δεν είναι απαγορευμένα. Υπάρχει όμως ένα αυστηρό νομοθετικό πλαίσιο για το πώς να οδηγείς. Τα θύματα είναι στην πλειοψηφία τους αποτέλεσμα κατάχρησης του οχήματος, μη τήρησης των κανονισμών ή απλά κακών οδηγικών δεξιοτήτων. Αποτελούν όλοι οι οδηγοί δημόσιο κίνδυνο; Δεν έχω παρατηρήσει ποτέ να κόβουν κλήση σε ποδηλάτες αλλά μια κούρσα που τρέχει με διακόσια μπορεί με μια στραβοτιμονιά να γίνει καμικάζι.
Η οριζόντια νομική απαγόρευση των ναρκωτικών ουσιών στη χώρα μας προκαλεί ένα τσουβάλιασμα με αντίστοιχες κοινωνικές προεκτάσεις. Είναι όλα τα ναρκωτικά ίδια; Έχουν ίδιες παρενέργειες και ίδιο βαθμό εθισμού;
Όση σχέση έχει ένα ποδήλατο με μια Φεράρι, άλλη τόση έχει ένα τσιγαριλίκι με μια πρέζα. Κι όσο για την «λαϊκή ρήση» που λέει ότι το χασίς είναι ο δρόμος που οδηγεί στην ηρωίνη, είναι τόσο ανόητη όσο η ιδέα ότι όλοι οι ποδηλάτες θα πιλοτάρουν μια μέρα Φεράρι. Και η αδρεναλίνη λένε πως είναι εθιστική, αλλά η συντριπτική πλειοψηφία των ποδηλάτων παραμένουν ποδηλάτες – χωρίς Φεράρι. Το ίδιο και οι φίλοι μας οι «χασικλήδες». Η χοντροκομμένη αντιμετώπιση του νόμου απέναντι στους χρήστες και οι κοινωνικές νόρμες που παράγει έχουν τραβήξει μια πρόχειρη διαχωριστική γραμμή: «Από εδώ μεριά η ζωή από εκεί ο θάνατος! Από εδώ μεριά οι νόμιμοι από εκεί οι παράνομοι!». Το αποτέλεσμα είναι τραγικό: Οι χρήστες -ως παραβάτες- βαφτίζονται μέρος του προβλήματος και περιθωριοποιούνται.
Το να διώκεις όμως τους χρήστες για να λύσεις το «πρόβλημα των ναρκωτικών» είναι τόσο παράδοξο, όσο το να διώκεις τους φτωχούς για να λύσεις το πρόβλημα της φτώχιας.
Η καθολική δίωξη ως αντιμετώπιση του προβλήματος πάει αγκαζέ με την ελλιπή ενημέρωση. Το «όλα είναι παράνομα» και το «όλα οδηγούν στο θάνατο», κατεβάζει τον πήχη της παρανομίας στα μάτια των νέων. Βαφτίζοντας τον απλό χρηστή παράνομο, τον φέρνουμε πιο κοντά στην ηρωίνη και όχι πιο μακριά. Περιμαζεύοντάς τον δε στο αστυνομικό τμήμα για μερικά γραμμάρια χασίσι, εκεί τον κάνουμε να νιώσει εγκληματίας. Η ηρωίνη πια είναι γείτονας.
Η έλλειψη ορθολογικής διαβάθμισης στον ποινικό κώδικα από μέρους της πολιτείας κάνει τη μετάβαση από το ένα άκρο στο άλλο πιο εύκολη. Τα ναρκωτικά έχουν όνομα, δεν είναι όλα ίδια. Όπως ονόματα έχουν και οι χρήστες, δεν είναι απλά «ναρκομανείς».
Σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες εφαρμόστηκε η μερική αποποινικοποίηση των ναρκωτικών ουσιών. Η νομοθεσία τους τις χωρίζει σε «μαλακές» και «σκληρές» ενώ δεν διώκεται ο χρήστης. Κι όσο για το «εμπόριο» κι εκεί υπάρχει μεγαλύτερη επιείκεια. Διότι άλλο να έχεις μια γλάστρα κάνναβης στο μπαλκόνι σου κι άλλο να λιμενίζεις το Noor1. Τα αποτελέσματα στην Ευρώπη ήταν θετικά: Λιγότεροι άνθρωποι κατέληγαν στα «σκληρά» και λιγότεροι έχασαν τη ζωή τους. Παράλληλα τολμήθηκε πιο ουσιαστική ενημέρωση σε χώρους που συχνάζουν οι νέοι. Ποιες είναι οι ουσίες; Τι παρενέργειες προκαλούν; Τι πρέπει να αποφύγεις όταν πάρεις ecstasy; Τι να προσέξεις όταν πάρεις LSD;
Όταν αποδέχεσαι ότι τα ναρκωτικά είναι ένα Φαινόμενο, τότε μόνο μπορείς να περιορίσεις το Πρόβλημα.
Στην Ελλάδα δυστυχώς φοβόμαστε ακόμα να πούμε τα πράγματα με το όνομά τους.
Παραμένουμε χαμένοι στην μετάφραση…
