Δεν θα ξεχάσω μια συζήτηση, την εποχή της σύλληψης των μελών της 17Ν, όπου ο κεντρικός ομιλητής υποστήριζε το σπουδαίο έργο της συγκεκριμένης οργάνωσης και τη σημασία της για την κοινωνία. Αρχικά, νόμισα, ότι έκανε πλάκα, για να σοκάρει τους πιο συντηρητικούς ακροατές του. Σύντομα, όμως, συνειδητοποίησα, ότι πίστευε όσα έλεγε. Θεωρούσε, ότι η κοινωνία μας χρειαζόταν μια 17Ν, για να φοβούνται τα λαμόγια, που μας κυβερνούν. Αυτά ακριβώς ήταν τα λόγια του.
Δεν θα μπω στο χαρακτήρα των εγκλημάτων της παραπάνω οργάνωσης, θέμα το οποίο έχει ήδη κριθεί αμετάκλητα από τη Δικαιοσύνη. Θα αρκεστώ στην αντίληψη περί εργαλειακής χρησιμότητος της 17Ν, την οποία συμμεριζόταν αρκετός κόσμος μια εποχή πριν τη σύλληψη των μελών της. Προσωπικά, θυμάμαι ένα «πηγαδάκι», την εποχή που ήμουν φοιτητής, για το ρόλο του δολοφονηθέντος Περατικού στη χρεωκοπία των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά, ή για το πόσο αχρείος ήταν ο κ. Πέτσος, η απόπειρα δολοφονίας του οποίου απέτυχε (και αποτέλεσε την αφορμή για πλήθος θεωριών συνωμοσίας). Αυτές τις απόψεις αλλά και άλλες, συναφείς με τη δράση της συγκεκριμένης οργάνωσης, τις άκουσα αλλά και τις διάβασα αρκετές φορές αργότερα, από άλλα πρόσωπα, και μετά την έκδοση των καταδικαστικών αποφάσεων.
Η σχετική συζήτηση καθίσταται και πάλι επίκαιρη, με αφορμή τη μη επιστροφή του κ. Χριστόδουλου Ξηρού από την ολιγοήμερη άδεια, που του είχε χορηγηθεί. Επανέρχεται η αντίληψη, ότι η 17Ν τέλεσε πολιτικά εγκλήματα και, με αφορμή τη σύλληψη των στελεχών νέων ενόπλων ομάδων, τίθεται το ζήτημα της ποινικής μεταχείρισης όσων μελών της 17Ν παραμένουν στη φυλακή, φτάνοντας μέχρι το σημείο να υποστηριχθεί η ανάγκη αμνήστευσής τους. Ως είθισται, δεν έλλειψαν οι συγκρίσεις των κρατουμένων μελών της παραπάνω οργάνωσης με τους πολιτικούς και τα στελέχη δημοσίων οργανισμών, που καταλήστεψαν το Ελληνικό Δημόσιο.
Η ποινική ευθύνη των καταδικασθέντων μελών της 17Ν έχει κριθεί αμετάκλητα. Τα εγκλήματα, που τέλεσαν, είναι ειδεχθή και αποδεδειγμένα. Η περιφρόνησή τους στους θεσμούς και το πολίτευμα ήταν παραπάνω από απροκάλυπτη. Στέκομαι κυρίως στο τελευταίο στοιχείο, ήτοι στην περιφρόνησή τους προς τους θεσμούς και το πολίτευμα. Δεν προτίθεμαι να θεοποιήσω την προβληματικότατη δημοκρατία μας ούτε να υποστηρίξω, ότι θεσμοί, όπως η δικαιοσύνη, λειτουργούν ρολόι. Ωστόσο, ο καλύτερος τρόπος, για να εξαλείψει κανείς τα προβλήματά τους, δεν είναι η ανατροπή τους ή ο παραμερισμός τους στο όνομα των αορίστων εννοιών, που κατά διαστήματα διαφημίζουν οι διάφορες ένοπλες οργανώσεις. Σε μια χώρα, που ευτύχησε να δει μια κοινοβουλευτική δημοκρατία να λειτουργεί αδιατάρακτα μετά το 1974, οι λύσεις για την αντιμετώπιση των προβλημάτων της δεν θα έπρεπε, ούτε γι’ αστείο, να περιλαμβάνουν την ένοπλη πάλη, η οποία ιστορικά εξετράπη πολύ περισσότερες φορές από μια δημοκρατικά εκλεγμένη κκυβέρνηση σε ολοκληρωτισμό.
Όσον αφορά το ερώτημα, αν τα στελέχη της 17Ν πρέπει να κρίνονται λιγότερο ή περισσότερο αυστηρά από τους πολιτικούς και τα μεγαλόσχημα στελέχη δημοσίων υπηρεσιών και τραπεζών, που συμμετείχαν σε ένα απερίγραπτου μεγέθους φαγοπότι εδώ και πολλά χρόνια, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη λειτουργία του ελληνικού κράτους, νομίζω, ότι είναι εντελώς άστοχο. Δεν μπορεί να τεθεί θέμα σύγκρισης ανάμεσα στις δύο περιπτώσεις. Κάθε έγκλημα έχει τη δική του απαξία και πρέπει να κρίνεται αυτοτελώς. Η επιθυμία για απόδοση δικαιοσύνης πρέπει να περιλαμβάνει τόσο τη διερεύνηση των υποθέσεων, στις οποίες εμπλέκονται πολιτικά πρόσωπα, όσο και τη διερεύνηση των πράξεων των μελών των ενόπλων οργανώσεων.
Εν πάσει περιπτώσει, εν έτει 2014 δεν θα έπρεπε καν να τίθεται ως ζήτημα η αξία των ενόπλων οργανώσεων ως παράγοντα ρύθμισης των κοινωνικών και πολιτικών σχέσεων. Η αφαίρεση ανθρωπίνων ζωών στο όνομα ενός ανώτερου και συχνά δυσνόητου στόχου δεν μπορεί να γίνεται δεκτή, ακόμα και αν το θύμα υπήρξε το μεγαλύτερο κάθαρμα της Μεταπολίτευσης. Η 17Ν ακολούθησε το δρόμο της αυτοδικίας και της ένοπλης πάλης και υπηρέτησε πιστά τη λογική της αφαίρεσης ανθρωπίνων ζωών, προκειμένου να υλοποιήσει όσα πρέσβευε.
Ορθώς, λοιπόν, δικάστηκαν και καταδικάστηκαν τα στελέχη της. Ούτε καλύτεροι ούτε χειρότεροι είναι από τους πολιτικούς και τους συνεργάτες τους, που βούλιαξαν τον τόπο. Απέδειξαν ότι γι’ αυτούς, το πολίτευμα και το κράτος δικαίου ήταν ανάξια σεβασμού. Δεν υπάρχει, συνεπώς, λόγος υπεράσπισης της δράσης τους.
Υ.Γ. Επειδή οι καιροί είναι παράξενοι, η καταδίκη των ενεργειών των καταδικασθέντων μελών της 17Ν δεν πρέπει να φτάνει μέχρι το σημείο αυτά να αποστερηθούν ακόμα και τα στοιχειώδη δικαιώματά τους. Κανένα κράτος δικαίου δεν περιλαμβάνει στους στόχους του την εξόντωση ενός κρατουμένου.
