Όσο κι αν κοστίζουν, οι μηχανές που καταστρέφουν πλανήτες έχουν αρνητική οικονομική αξία
Πριν λίγες εβδομάδες δημοσιεύτηκε στη National Post ένα άρθρο με τίτλο «Η καταστροφή του Άστρου Θανάτου στον Πόλεμο των Άστρων θα κόστιζε $500 τετράκις εκατομμύρια – και θα παρέλυε το γαλαξία».
Το άρθρο αυτό μπορεί να είναι διασκεδαστικό, αλλά παραβλέποντας το γεγονός ότι τα Άστρα Θανάτου είναι μηχανές καταστροφής κάνει ένα ανατριχιαστικό λάθος. Η συζήτηση για τις επιπτώσεις της καταστροφής τους μοιάζει με συζήτηση για τις οικονομικές επιπτώσεις της κατεδάφισης ενός στρατοπέδου συγκέντρωσης. Ακόμα κι ένα μικρό παιδάκι μπορεί να καταλάβει τον παραλογισμό αυτής της συζήτησης. Το χειρότερο, όμως, είναι ότι το άρθρο βασίζεται σε μελέτη ενός καθηγητή οικονομικών, πράγμα που αποδεικνύει ότι ακόμα και ένα μικρό παιδάκι γνωρίζει περισσότερα για τη λειτουργία της οικονομίας απ’ ότι ορισμένοι καθηγητές και δημοσιογράφοι.
Τρία σημαντικά οικονομικά σφάλματα οδηγούν σ’ αυτό το λάθος:
Καταρχάς, η ανάλυση βασίζεται στο σφάλμα ότι το κόστος κατασκευής ενός Άστρου Θανάτου ταυτίζεται με την οικονομική του αξία. Η Αυτοκρατορία είναι έτοιμη να πληρώσει για το ατσάλι, τα υπόλοιπα υλικά και την εργασία για την κατασκευή ενός Άστρου Θανάτου ώστε να αποκτήσει τη δυνατότητα να καταστρέφει τους εχθρούς της, καθώς και να εκφοβίζει και να υποτάσσει τους πολίτες της. Το κόστος κατασκευής ενός Άστρου Θανάτου μας δείχνει την αξία του για την Αυτοκρατορία – δεν καθορίζει την αξία αυτή. Από την άλλη πλευρά, η Επαναστατική Συμμαχία μοιάζει πρόθυμη να πληρώσει υψηλό τίμημα για να καταστρέψει τα Άστρα Θανάτου, μια ένδειξη του κόστους τους για κάποιους στον γαλαξία. Το να λαμβάνουμε υπόψη μόνο το πόσο είναι διατεθειμένη να πληρώσει η Αυτοκρατορία για να κατασκευάσει Άστρα Θανάτου και όχι πόσο είναι διατεθειμένοι κάποιοι άλλοι να πληρώσουν για να τα καταστρέψουν είναι σαν να τηρούμε στα λογιστικά βιβλία μας μόνο τις δαπάνες και όχι τα κέρδη.
Το άρθρο συγχέει επίσης το ΑΕΠ με την οικονομική ανάπτυξη, παρόλο που το ΑΕΠ είναι απλώς ένας δείκτης δραστηριότητας. Όταν δημιουργούμε προϊόντα και προσφέρουμε υπηρεσίες που επιθυμούν άλλοι άνθρωποι, δημιουργούμε αξία και οικονομική ανάπτυξη. Τα προϊόντα και οι υπηρεσίες αυτές είναι επίσης δραστηριότητες και έτσι μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το ΑΕΠ ως δείκτη ανάπτυξης και πλούτου. Όμως οι δραστηριότητες δεν οδηγούν πάντα στην ανάπτυξη. Θα μπορούσαμε, για παράδειγμα, να πληρώσουμε χιλιάδες ανθρώπους ένα δισεκατομμύριο Ευρώ για να σκάψουν λακκούβες και χιλιάδες άλλους άλλο ένα δισεκατομμύριο για να τις ξαναγεμίσουν. Έτσι θα αυξάναμε το ΑΕΠ κατά δύο δισεκατομμύρια, αλλά κανένας δεν θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι η οικονομία αναπτύχθηκε.
Αυτός είναι ο λόγος που το τελευταίο λάθος είναι τόσο σημαντικό: το άρθρο παραβλέπει πλήρως ότι τα προϊόντα των Άστρων Θανάτου είναι θάνατος και υποταγή, και δεν λαμβάνει καθόλου υπόψη το κόστος λειτουργίας και συντήρησής τους. Η εξολόθρευση ανθρώπων και η καταστροφή της περιουσίας τους έχει τρομακτικό κόστος, αν και το κόστος αυτό είναι αδύνατο να εκτιμηθεί. Και αυτό ισχύει ακόμα και αν δεν λάβουμε υπόψη το κόστος λειτουργίας και συντήρησης. Ένα Άστρο Θανάτου θα πρέπει να θεωρείται ως ένα διαρκές και δυσβάστακτο κόστος για τη γαλαξιακή οικονομία.
Συνεπώς αν πανηγυρίσατε για την καταστροφή του Άστρου Θανάτου, είχατε δίκιο. Και αν καταλαβαίνετε γιατί, είμαστε όλοι κερδισμένοι.
Το άρθρο βασίζεται στο άρθρο “Building the Death Star Was an Economic Catastrophe” της Janet Neilson που δημοσιεύτηκε στο http://fee.org/ στις 7/12/2015.
Facebook: Nicos Rompapas
