Κανένα μέτρο δεν μπορεί να κριθεί αποκομμένο από το ιστορικό του πλαίσιο, τις κοινωνικές συνθήκες στις οποίες θα εφαρμοσθεί και τον στόχο που αναμένεται να επιτευχθεί με την υιοθέτησή του. Όποιος ισχυρίζεται διαφορετικά είναι ή ανόητος ή υπηρετεί συμφέροντα.
Ήμουν φανατικά υπέρ της υιοθέτησης ενός ελεύθερου ωραρίου στα καταστήματα πριν από την κλιμάκωση της κρίσης, την έκρηξη της ανεργίας τη βαθειά και παρατεταμένη ύφεση της οικονομίας, την ουσιαστική κατάρρευση των συστημάτων υγείας, κοινωνικής ασφάλισης και πρόνοιας, την αδυναμία επιτέλεσης του χρηματοδοτικού ρόλου των τραπεζών, την απώλεια της τραπεζικής πίστης από τεράστια μερίδα των εμπόρων και των ελεύθερων επαγγελματιών. Σήμερα είμαι πολύ επιφυλακτικός για την αναγκαιότητα απελευθέρωσης του ωραρίου εργασίας των καταστημάτων κάθε είδους.
Μεγάλο μέρος του ογκώδους ποσοστού ανεργίας, προέρχεται από υπάλληλους κάθε λογής καταστημάτων, ιδιαίτερα των μικρότερων από αυτά, οι ιδιοκτήτες των οποίων, σε μια προσπάθεια να αποφύγουν το λουκέτο, απέλυσαν το προσωπικό τους και καλύπτουν το ωράριο εκ των ενόντων προσφεύγοντας στην βοήθεια μελών της οικογένειας και αφήνοντας πίσω άλλες προτεραιότητες ή ανάγκες. Πολλοί από αυτούς γνωρίζουν ότι κάνουν πράξεις απελπισίας αλλά δεν έχουν άλλη διέξοδο ή άλλη δυνατότητα. Είναι σε ηλικία, ψυχολογία ή θέση όπου αδυνατούν να αλλάξουν τρόπο ζωής ή επάγγελμα.
Αν τώρα έρθει κάποιος και πει σε αυτούς τους ανθρώπους ότι το ωράριο έχει απελευθερωθεί και ότι οποιοσδήποτε μπορεί να ανοίγει όποτε θέλει, τι θα κάνουν, πως θα αντιδράσουν; Θα συγχυστούν είναι αλήθεια, θα το σκεφθούν, μπορεί να θυμώσουν αλλά στο τέλος θα συρθούν στην απόφαση να ανοίξουν 15 ώρες την ημέρα. Ίσως να καταλήξουν και σε 7 ημέρες την εβδομάδα. Θα κάνουν τα πάντα για να προστατεύσουν την «πηγή εισοδήματός» τους. Το μαγαζί τους. Γιατί αυτό έχουν, από αυτό βιοπορίζονται, με αυτό ίσως να έκαναν μικρές περιουσίες στο καλό παρελθόν. Η λήψη μιας τέτοιας απόφασης θα είναι δείγμα ελεύθερης επιλογής; Αμέ. Όσο ελευθερία είναι να διαλέγει τρόπο εκτέλεσης ο καταδικασμένος σε θάνατο.
Ποιοι οφελούνται από μια τέτοια απόφαση; Κανείς. Εξυπηρετούνται ίσως καλύτερα κάποιοι, βολεύονται μερικοί άλλοι. Τίποτα περισσότερο. Τίποτα; Όχι ακριβώς.
Η πίτα του εμπορίου είναι συγκεκριμένη και μικρή. Πολύ μικρή πλέον. Τα μικρά καταστήματα ήταν κατά πολύ περισσότερα όσων «αντέχει» η ελληνική αγορά. Νομοτελειακά, πολλά από αυτά θα κλείσουν, αν δεν έχουν κλείσει ήδη. Η προσαρμογή όμως της αγοράς στη νέα κατάσταση που διαμορφώνεται είναι μια αργή διαδικασία και κατά τη διάρκειά της οδηγεί σε κλείσιμο και μεγαλύτερα καταστήματα ή αλυσίδες καταστημάτων. Μια επιτάχυνση της διαδικασίας θα ξεκαθάριζε το τοπίο και θα οδηγούσε σε καινούργιο μοίρασμα της πίτας, υπέρ όσων μπορούν να αντέξουν. Ζήτημα απλά επιλογής. Φυσικής; Μη λέτε αστεία.
Οι κοινωνίες των ανθρώπων (θα έπρεπε να) λειτουργούν με κανόνες. Κανόνες οι οποίοι φαινομενικά ή και στην πράξη περιορίζουν τις ελευθερίες στο όνομα της κοινωνικής συνοχής. Ένας από αυτούς, μπορεί να είναι και η πενθήμερη εργασία, η οποία εξασφαλίζεται για τον εργαζόμενο (εντάξει, για να γελάσουμε το είπα) αλλά καταστρατηγείται (στο όνομα της ελευθερίας) για τον μικρομαγαζάτορα. Όλοι οι κανόνες έχουν εξαιρέσεις και κανείς δεν μπορεί να βγάλει συμπεράσματα για την αξία του κανόνα επικαλούμενος την εξαίρεσή του.
Θα με ρωτήσει κανείς «σεις προσωπικά, είστε υπέρ ή κατά της απελευθέρωσης του ωραρίου;» Θα απαντήσω με θάρρος: φανατικά υπέρ. Όμως τέτοια μέτρα τα παίρνει κανείς σε υγιές και ρωμαλέο επιχειρηματικό και οικονομικό περιβάλλον. Αλλιώς πρόκειται για εκκαθάριση.
Κλείνοντας, να τονίσω ότι η αξία της Δευτέρας προσδιορίζεται από τη δύναμη της Κυριακής. Και της Παρασκευής επίσης. Και με αυτό, το τελευταίο, ας καλωσορίσουμε τους νεοάνεργους στους κόλπους των θυμάτων του δήθεν φιλελευθερισμού και ας συμβάλουμε με χαρά στην περαιτέρω δαιμονοποίησή του.
