Η ανασκαφή στη Αμφίπολη βρίσκεται σε εξέλιξη. Για να ακριβολογούμε, βρίσκεται σε πολύ πρώιμο στάδιο και η επικεφαλής των ανασκαφών έχει φροντίσει, ώστε να κρατά χαμηλό προφίλ και να μην επιδίδεται σε συμπεράσματα, που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν εσφαλμένες εντυπώσεις και να βλάψουν το έργο της.
Το πρόβλημα εντοπίζεται σε όσους βρίσκονται εκτός του συνεργείου των ανασκαφών και, ακόμα χειρότερα, σε ανθρώπους που δεν έχουν καμμία σχέση με την επιστήμη της αρχαιολογίας αλλά θεωρούν, ότι δικαιούνται να εκφέρουν ασφαλή συμπεράσματα για την επίμαχη ανασκαφή. Έτσι, λοιπόν, τα ΜΜΕ έχουν γεμίσει με ανθρώπους, οι οποίοι εκφράζουν τη βεβαιότητά τους για τον ένοικο του τάφου ή την αρχιτεκτονική αξία του τάφου. Ακόμα και κυβερνητικό στέλεχος εξέφρασε την άποψή του για το εν λόγω θέμα, ενώ η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας ετοιμάζει φάκελλο για να τον αποστείλει στην ΟΥΝΕΣΚΟ, ώστε το εν λόγω μνημείο, η ανασκαφή του οποίου δεν έχει, ακόμα, τελειώσει, να ενταχθεί στα υπό προστασία μνημεία της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομίας.
Η παραπάνω σύγκριση (και όχι μόνο αυτή) καταδεικνύει, για πολλοστή φορά την προσκόλληση μεγάλου τμήματος της ελληνικής κοινωνίας σε ό,τι θυμίζει το ένδοξο παρελθόν της και τους αρχαίους και λαμπρούς προγόνους της. Προς αποφυγή παρεξηγήσεων, δεν θεωρώ βλαβερό το θαυμασμό στα επιτεύγματα του παρελθόντος μας. Απεναντίας, η αναδίφηση στις ιστορικές πηγές ως μέσο αναζήτησης των αιτιών ακμής και παρακμής του πολιτισμού και της πολιτικής ισχύος των ελληνικών ή ελληνόφωνων κρατών του μακρυνού παρελθόντος, θα μπορούσε να αποτελέσει μια πρώτης τάξεως αφορμή να αντιληφθούμε καλύτερα την ιστορία μας και να φροντίσουμε να μην επαναλάβουμε λάθη, που προκάλεσαν τον όλεθρο στους αρχαίους ή τους Βυζαντινούς. Αντί γι’ αυτό, όμως, ο αρχαιοελληνικός και δευτερευόντως ο βυζαντινός πολιτισμός προβάλλονται ως ένα σύνολο επιτευγμάτων ξεκομμένων από τις συνθήκες, που τα παρήγαγαν, ως προϊόντα των οποίων θαυμάζουμε το κάλλος και την αρτιότητα, σαν εκθέματα σε ένα μουσείο ή μια βιτρίνα εκθέσεως, αλλά ελάχιστα αναρωτιόμαστε για τις αιτίες, που επικρατούσαν την εποχή της παραγωγής τους και επέτρεψαν στους δημιουργούς τους να τα δημιουργήσουν.
Με άλλα λόγια, έχουμε καταλήξει να επιδιώκουμε την ανεύρεση και ανάδειξη των προϊόντων του μακρυνού (προ Τουρκοκρατίας) παρελθόντος μας όχι για να διδαχθούμε από αυτό αλλά για να τα επιδεικνύουμε και να αντλούμε από αυτή την επίδειξη ισχύ, που θα μας επιτρέψει να δειχθούμε ικανοί και τρανοί συνεχιστές των προγόνων μας ου μην και ανώτεροι από τους επάρατους δυτικούς, ως εάν να μην υπήρχαν άλλοι τρόποι προβολής της χώρας μας. Η άντληση πρόωρων συμπερασμάτων για ό,τι αφορά τον τάφη της Αμφιπόλεως αποδεικνύει όχι μόνο τη βιασύνη πολλών συμπολιτών μας να αναδείξουν ως σπουδαίο ένα μνημείο, που η ανασκαφή του δεν έχει, ακόμα, ολοκληρωθεί, αλλά και την απροθυμία τους να μεταχειριστούν την ιστορία μας ως μέσο για τη βελτίωση των πραγμάτων στη χώρα μας. Τί και αν το παρόν μας πάσχει και το μέλλον μας είναι αβέβαιο; Τί και αν η ομάδα της κας. Περιστέρη δεν έχει ολοκληρώσει την ανασκαφή και έχει αποφύγει να εξαγάγει οποιοδήποτε συμπέρασμα; Πολλοί συμπολίτες μας πιστεύουν, ότι ξέρουν ήδη τα πάντα για τον τάφο της Αμφιπόλεως.
Μια χώρα που η πλειοψηφία των κατοίκων της επιμένει να ατενίζει το παρελθόν της για επιβεβαίωση και όχι για να παραδειγματιστεί από αυτό, είναι καταδικασμένη να πορεύεται στην αβεβαιότητα και να θεωρεί παρηγοριά της την ένδοξη ιστορία της. Ακόμα και αν δεν την αντιμετωπίζει με τη δέουσα φροντίδα και σεβασμό! Αλλά για πολύ κόσμο αρκεί να έχουμε τη δόξα των προγόνων μας, για να την τρίβουμε στα μούτρα των ξένων. Και ας τρώγωμεν πέτρες!
