X-men: άνθρωποι με "υπερδυνάμεις" κυκλοφορούν γύρω μας!

X-men: άνθρωποι με "υπερδυνάμεις" κυκλοφορούν γύρω μας!

(To Zyklon B γράφει τη στήλη Sci-zophrenia στο Fridge.gr)

Αν υπάρχεις στον πλανήτη μας εδώ και κάμποσες περιστροφές του γύρω από τον ήλιο θα έχεις παρατηρήσει, παρ' όλο που δεν δουλεύει πολύ το μηχανάκι στο τσερβέλο σου, πως αν μια φορά αυτή η σφαίρα είναι ένα μείγμα παραξενιάς και παραδοξοτήτων, τότε το πιο παράξενο χαρμάνι είναι το ον που ονομάζεται άνθρωπος. Γυρνάς και κοιτάς τριγύρω σου και βλέπεις τι έχει καταφέρει: τεράστια κτήρια, μπικιμπίκια που μας επιτρέπουν να επικοινωνούμε μεταξύ μας και να έχουμε "ψηφιακούς φίλους", ένα κάρο παράξενες εφευρέσεις - όλα αποτέλεσμα της ευφυΐας μας (ε... έστω, της ευφυΐας ορισμένων) και των αντιτακτών μας αντίχειρων.

Γυρνάς και κοιτάς και στον καθρέφτη, και βλέπεις ένα ον με αυτό που ονομάζει "απόψεις" του, με την "ζωή" του, με όλο του το "είναι". Βλέπεις ένα ον που θες να είναι κάτι παραπάνω από τα δόντια του, που χτες πρόσεξες πως ένα χάλασε και θέλει οδοντίατρο, τα κόκκαλά του που θέλουν κοίταγμα από ορθοπεδικό, το όλο του σαρκί που κάποια μέρα θα πάει για πέταμα, όπως προχτές φτυάρισες τον σκύλο σου στα σκουπίδια διότι "ψόφησε".

Φυσικά και είναι κάτι παραπάνω και δεν είναι απλά αυτή η υλική ψευδαίσθηση, θα πεις. Έχει ψυχή! Είναι το εκλεκτό είδος του πλανήτη! Ποιος ξέρει τι δυνάμεις έχει κρυμμένες μέσα του - άμεση απόρροια της μη-υλικής υπόστασής του που θα διαφύγει θανάτου και λοιπών υλικών ξεπεσμών. Έχεις ακούσει για γιόγκι που κάνουν πράματα και θάματα, για άγιους ανθρώπους, για κοινούς ανθρώπους με παράξενες δυνάμεις που "ζούνε κάπου εκεί έξω", για άτομα με τηλεκίνηση, με πυροκίνηση, με τηλεπάθεια, με την δυνατότητα να αφήνουν το σώμα τους για να κάνουν αστρικές βολτίτσες ή με τη δυνατότητα να προβλέπουν το μέλλον. Δεν χρειάζεται να το πας όμως τόσο μακριά: ίσως στην παρέα σου έχουν συζητηθεί παράξενα φαινόμενα που κάποιος βίωσε ή ακόμα καλύτερα ίσως να τα βίωσες και εσύ. Εξάλλου, ποιοι είμαστε εμείς για να αποκλείσουμε τις ανθρώπινες υπερδυνάμεις που μας ξεχωρίζουν πιο πολύ από ότι ήδη ξεχωρίζουμε από τα "ζώα", στην τελική... what the fuck do we know;

Όντως ο άνθρωπος είναι το πιο παράξενο χαρμάνι! Από τη μια μπορεί να δυσπιστεί απέναντι σε πράγματα που τα βλέπει, που μπορεί να βρει πιθανές εξηγήσεις ή να πειραματιστεί μαζί τους προς δημιουργεία συμπερασμάτων/θεωρίας, πράματα που ουδέποτε "απαίτησαν" την πίστη σου σε αυτά (δεν την χρειάζονται) αλλά είναι ανοιχτά σε έλεγχο σε επαλήθευση ή διάψευση. Από την άλλη τον βλέπεις να γραπώνεται μετά μανίας από πράγματα που απαιτούν την πίστη για να υπάρξουν, πεποιθήσεις που λες πως τις συζητάς "λογικά" ενώ το πιο ειλικρινές που λες κατα την συζήτηση είναι το ρήμα "πιστεύω" με το οποίο τις προλογίζεις. Τείνεις να υποστηρίζεις με πάθος και να αντιδράς ως γνώστης σε πράματα που δεν μπορεις φυσικά και με σιγουριά να γνωρίζεις, ενώ απεναντίας εναντιώνεσαι σε πράγματα για τα οποία δεν έχεις ιδέα, ενώ κάλλιστα θα μπορούσες να τα μάθεις (είναι εντός των ορίων του φυσικά προσβάσιμου).

Είναι τυχαίο που γίνονται πιστευτές θεωρείες / θρησκείες / κοσμοθεωρήσεις που σου υπόσχονται πως σώνει και καλά είσαι κάτι παραπάνω από το κρέας σου, που σου υπόσχονται μεταθάνατο ζωή, ή "κρυμμένες δυνάμεις που φανερώνουν το μεγαλείο της ύπαρξής σου"; Όχι, όπως δεν είναι τυχαίο πως μας αρέσουν οι υπερήρωες από τον Superman εώς τους X-men. Είναι ωραίο να νιώθεις πως έχεις μέσα σου κρυμμένες τηλεπαθητικές δυνάμεις που -έτσι για να πιάσουμε και τη μόδα- εξηγούνται μέσω "αύλης υπόστασης" ή κάποιων "κβαντικών φαινομένων" (χωρίς φυσικά να έχεις ιδέα περί κβαντικής φυσικής). Και δεν είσαι ο μόνος που εν δυνάμει έχει υπερδυνάμεις, ίσως και όλη σου η παρέα, ίσως και όλοι οι άνθρωποι, για όλους υπάρχει ελπίδα ανέλιξης. Να, κάμποσες φορές ο Μάκης σου είχε αναφέρει μια εμπειρία τηλεπαθητικής φύσεως με τον δίδυμο αδερφό του τον Κώστα και η Μαρία σού ανέφερε εκείνο το προφητικό όνειρο που βγήκε αληθινό. Είναι εξάλλου πιο ρομαντικό και πιο ωραίο από το να σκέφτεσαι πως η υπερδύναμη του Μάκη είναι να κλάνει εθνικούς ύμνους τριών χωρών και του δίδυμου Κώστα να κλάνει μέντες μπροστά στις δυσκολίες ή πως το μόνο που μπορεί να προβλέψει η Μαρία είναι πότε θα της έρθει η περίοδος (και αυτό μετά από εκείνη τη μεθυσμένη νύχτα με τον Κώστα και τον Μάκη παίζεται...)

Όχι μώρο μου! Δεν θα σε αφήσω έτσι πεινασμένο για το "μαγικό", για το "wow", για το "πολλά υποσχόμενο" και το "μη καθημερινό". Θα σου δώσω πραγματικές υπερδυνάμεις των ανθρώπων, θα σου παρουσιάσω πραγματικούς X-men μόνο που... οι υπερδυνάμεις τους ίσως σου πέσουν λίγο πεζές, αρκετά υλικές για τα γούστα σου και στερουμένων φαινομένων τύπου "κβαντικής φυσικής". Μπορεί να μην  γνωρίζω με σιγουριά αν ο άνθρωπος έχει "μεταφυσικές" δυνάμεις, φαίνεται όμως εσύ να γνωρίζεις υπερβολικά σίγουρα πως έχει οπότε... δεν θα σε χαλάσει να εμπλουτίσεις τον κατάλογό σου με μερικές παραπάνω, έτσι;  Avanti Maestro!

Τετραχρωματική Όραση


Καλωσήλθες στον Εφιάλτη του Γραφίστα, τη Νέμεσις του Ελαιοχρωματιστή και τον λόγο που εκείνος ο πωλητής ρούχων βρέθηκε κρεμάσμένος από την γραβάτα του στα αποδυτήρια του μαγαζιού που πήγες με την "γλυκιά σου ύπαρξη" να διαλέξει μια φούστα που να πηγαίνει με ένα εκ των 45 ζευγαριών παπούτσια που έχει. Ρωτάς γιατί κρεμάστηκε; Μάλλον πολύ φρεσκαδούρα είσαι φίλε στον πλανήτη μας ή στο γυναικείο φύλο. Κρεμάστηκε διότι τον έβαλε να βγάλει όλο το μαγαζί και τρείς αποθήκες πράσινες φούστες επιμένοντας πως "διαφέρει το χρώμα τους" ενώ εσένα σου φαίνονταν ίδιες. Ο ελαιοχρωματιστής έχει προ πολλού φύγει τρέχοντας από το σπίτι σας λες και του βάλατε νέφτι (μαζί με το μπουκάλι ολάκερο) στον κώλο, διότι η δικιά σου γνωρίζει πιο πολλά χρώματα (με τα ονόματά τους!) από το σούπερ wow μηχάνημα που κάνει τις μίξεις μπογιάς και μπορεί να σου βγάλει γύρω στο 100.000 χρώματα! Για τον γραφίστα που τύπωνε τα προσκλητήρια γάμου σας , δεν το συζητώ - δεν δουλεύει πλέον στο γραφείο, αυτοτυφλώθηκε, ερωτεύτηκε την μάνα του και το έριξε στα αντικαταθληπτικά όταν αναγκάστηκε να ξοδέψει τρία κοντείνερ από toner διότι "η μηχανή τυπώνει το κάθε προσκλητήριο σε ελαφρώς διαφορετικούς τόνους του ροζουλί που αποφασίσαμε Μάκη μου".

Αν τα παραπάνω σού φαίνονται επακριβή περιγραφή της καθημερινής κόλασης που οικοιοθελώς περνάς, πρέπει να σε ενημερώσω πως υπάρχουν και χειρότερα. Η δικιά σου πιθανότατα έχει (όπως και εσύ) τριχρωματική όραση, υπάρχουν και άτομα με τετραχρωματική όραση που μπορούν και ξεχωρίζουν περισσότερα χρώματα! Πόσα περισσότερα χρώματα; Αν ο μέσος άνθρωπος βλέπει γύρω στα ένα εκατομμύριο χρωματικές αποχρώσεις με την τριχρωματική του όραση, όσοι έχουν τετραχρωματική βλέπουν εκατό εκατομμύρια!

Τι το διαφορετικό έχουν από εμάς;


Για αρχή το θέμα είναι ποιοί παρουσιάζουν τετραχρωματική όραση: δεν θα σου κάνει καθόλου εντύπωση -όπως εξάλλου δεν μου κάνει και εμένα- πως αυτού του τύπου η όραση παρουσιάζεται σχεδόν αποκλειστικά σε γυναίκες (αν και ορισμένοι θεωρούν πως υπάρχουν και άντρες με τετραχρωμική όραση). Το ότι το παρουσιάζουν οι γυναίκες είναι το σημείο "κλειδί" της όλης υπόθεσης για να καταλάβεις τι το διαφορετικό έχουν από εμάς. Προτού όμως φτάσουμε σε αυτό, πάρε μια βαθιά ανάσα, πάρε και τα χάπια για την διαταραχή ελλειματικής προσοχής σου -στο έχω πεί και παλαιότερα αλλά μάλλον δεν πρόσεχες αρκετά- και πάμε για μια βουτιά στον τρόπο που το μάτι σου αντιλαμβάνεται το χρώμα, όσο πιο "αναίμακτα" και "ποπ" γίνεται.

Μέσες άκρες αν έχεις βγάλει ένα σχολείο ή αν έχεις ασχοληθεί έστω και ελαφρώς με την φωτογραφία την όλη ιστορία την ξέρεις χοντρά χοντρά: το φώς που αντανακλάται από τα αντικείμενα μπαίνει στο μάτι σου, η αντεστραμμένη εικόνα των αντικειμένων σχηματίζεται στο πίσω μέρος του ματιού σου (αμφιβληστροειδής) και από εκεί το σήμα μέσω νεύρων πάει στον εγκέφαλό σου όπου ερμηνεύεται ως "εικόνα". Στην όλη διαδικασία μας ενδιαφέρει ο αμφιβληστροειδής. Ο αμφιβληστροειδής είναι "στρωμένος" με "αισθητήρες φωτός" που ονομάζονται "ραβδία" και "κωνία" από το σχήμα που έχουν (ράβδοι; κώνοι; σύνελθε;).

Τα ραβδία υπάρχουν κυρίως σε μεγαλύτερη συγκέντρωση στην περιφέρεια του μέρους του αμφιβληστροειδή, εκεί δηλαδή που "πέφτει" η εικόνά ενώ τα κωνία στο κέντρο και επιτελούν διαφορετικό ρόλο. Ουσιαστικά τα ραβδία αντιλαμβάνονται ένταση του φωτός και είναι ο λόγος που μπορείς να δεις σε χαμηλές συνθήκες φωτισμού, αλλά δεν αντιλαμβάνονται χρώμα, ενώ τα κωνία κάνουν το αντίθετο και ευθύνονται για την έγχρωμη όρασή μας. Για να στο θέσω και λίγο με καθημερινές σου εμπειρίες, μπας και σε γλυκάνω και σε κάνω και εσένα γκικιό, παρατήρησε στον εαυτό σου πως στο σκοτάδι/ημίφως τα χρώματα δεν τα διακρίνεις τόσο καλά (ραβδία speaking) και πως η περιφερειακή όρασή σου (όταν βλέπεις κάτι με την άκρη του ματιού) είναι πιο ευαίσθητη στην κίνηση/εναλλαγή φωτεινότητας - πράγμα στο οποίο πολλοί πρόγονοί σου χρωστάνε την επιβίωσή τους για να μπορείς εσύ σήμερα να διαβάζεις αυτό το αρθράκι.

Τα κωνία έρχονται σε τρεις τύπους που ο καθένας "βλέπει" διαφορετικό χρώμα, ένας τύπος βλέπει πράσινο, άλλος μπλέ και άλλος κόκκινο - με λίγα λόγια η όρασή μας θυμίζει το γνωστό -σε γραφίστες/φωτογράφους- χρωματικό μοντέλο RGB. Τι θα συμβεί αν ένας από αυτούς τους φωτοϋποδοχείς έχει μετάλλαξη (σκέψου DNA-γονίδια) και δεν πιάνει καλά την συχνότητα; Την απάντηση την ξέρεις ήδη, θα έχει κάποιον τύπο αχρωματοψίας διότι ένα από τα χρώματα δεν θα το αντιλαμβάνεται "σωστά" όπως όλοι οι άλλοι. Τα γονίδια που κωδικοποιούν τα κωνία βρίσκονται στο χρωμόσωμα Χ, δηλαδή είναι φυλοσύνδετα εξού και θα έχεις ακούσει πως η αχρωματοψία είναι φυλοσύνδετα κληρονομίσιμη ασθένεια με αποτέλεσμα να είναι πολύ πιο συχνή στους άνδρες παρά στις γυναίκες (οι άνδρες έχουν ένα χρωμόσωμα Χ, οι γυναίκες 2 - έλα, βασικά πράγματα!). Ωραία, αρχίζεις κάπου εδώ λίγο να ψυλλιάζεσαι γιατί εστιάζουμε στις γυναίκες. Για να λυθεί όμως το πάζλ, πρέπει να ξέρεις ακόμα ένα πράμα για αυτές που πιθανότατα δεν το ξέρουν ούτε οι ίδιες...

Εσύ έχεις ένα χρωμόσωμα Χ και την παλεύεις, οι γυναίκες που έχουν δυο πως την παλεύουν, δεν θα λαμβάνουν "διπλάσια" δόση των προϊόντων αυτών των γονιδίων; Η απάντηση είναι πως όχι, διότι τα κύτταρά τους κάνουν κάτι εκπληκτικό. Απενεργοποιούν "τυχαία" ένα από τα δυο Χ χρωμοσώματα σε κάθε κύτταρό τους! Αν μια γυναίκα είναι ετεροζυγώτης στο γονίδιο που κωδικοποιεί κάποιο από τα κωνία, δηλαδή το ένα Χ έχει γενετική πληροφορία για κανονικό κονίο ενώ το άλλο για το μεταλλαγμένο, τότε υπάρχει περίπτωση -λόγω της απενεργοποίησης που είπαμε- άλλα κύτταρα του αμφιβληστροειδή της να εκφράζουν το κανονικό κονίο και άλλα το μεταλλαγμένο! Αντί δηλαδή για 3 τύπων κωνία το μάτι της έχει 4.

Ύψιστη ειρωνία της όλης κατάστασης: αν αυτή η γυναίκα κάνει αγόρια υπάρχει πιθανότητα αυτά να κληρονομήσουν το μεταλλαγμένο Χ και να γεννηθούν με αχρωματοψία! Συμπέρασμα; Οι μανάδες πολλών Ελλήνων οδηγών ίσως έχουν τετραχρωμική όραση, δεδομένου ότι τα αρσενικά μπουμπούκια τους συχνά πυκνά βλέπουν πράσινο το κόκκινο φανάρι.

Σε τι βοηθάει κάποιος να έχει αυτή την ιδιότητα;


Τα πουλάκια έχουν κατα κόρον τετραχρωματική όραση! Από εξελικτικής άποψης κάτι τέτοιο ίσως βοηθάει την καλύτερη εύρεση τροφής ή στο να μπορείς να ξεχωρίσεις καλύτερα αν η τροφή είναι κατάλληλη προς φάγωμα. Εδώ τρανταχτό παράδειγμα, στο οποίο βοηθάει να έχεις καλή αντίληψη των χρωμάτων, είναι τα φρούτα: αν έχεις δυο θάμνους που μοιάζουν πολύ, ο ένας είναι δηλητηριώδης, ο άλλος βρώσιμος και οι καρποί τους διαφέρουν λίγο στο χρώμα, μάντεψε ποιος κινδυνεύει περισσότερο να την πατήσει. Λάβε υπόψιν σου φυσικά πως το "εξελικτικό" της όλης φάσης (και γενικά όταν ακούς "εξελικτικό") πρόκειται για μια υπόθεση, δεδομένου του ότι χωρίς χρονομηχανή δεν μπορείς να γνωρίζεις πώς αναπτύχθηκαν τέτοιες ιδιότητες και που ακριβώς βοηθάνε.

Supertasters


Το έχεις προσέξει εδώ και καιρό, σε ενοχλεί, το έχεις μοιραστεί με όλους τους φίλους σου και "ψάχνεσαι" συνεχώς μέσω του facebook για να καλύψεις το κενό που νιώθεις. Δεν καταπίνει, για να μην πω πως δεν αφήνει καν την ρομαντική σου έκρηξη να συμβεί μέσα στο στόμα της/του. Μην είναι τα σπαράγγια και τα μπρόκολα που τρως και του δίνουν μια ελαφριά εσάνς πικάντικης πορδίλας; Μην είναι που οι χυμοί της αγάπης σου έχουν pH υγρών μπαταρίας με αποτέλεσμα μόνο ο WALL-E να τα βρίσκει αναζωογονητικά; Μην είναι που κάθε φορά που τραβάς πίσω την πόσθη σου αποκαλύπτεις έναν ντορβά χωριάτικη φέτα; Όχι, το πρόβλημα δεν είναι στο "χωριάτικο" της υπόθεσης που δυσαρεστεί τον/την σύντροφό σου - μια χαρά ζει στην πόλη την χωριάτικη νοοτροπία, εξάλλου πόσο πίσω στο γενεολογικό του/της δέντρο νομίζεις πως πρέπει να πας για να ανακαλύψεις θηλυκό με όνομα που τελειώνει σε ωμέγα; Το πρόβλημα επίσης δεν είναι σε εσένα, είναι -για ακόμα μια φορά- στο σύντροφό σου: είναι supertaster!

Οι supertasters (μετέφρασέ το στα ελληνικά και σκότωσέ το) είναι άτομα τα οποία έχουν τρομερά ανεπτυγμένη την αίσθηση της γεύσης, παραπάνω από του "μέσου ανθρώπου". Πολλές γεύσεις τους φαίνονται εντονότερες, ενώ τροφές και ουσίες που για εσένα είναι άγευστες για αυτούς μπορεί να έχουν γεύση. Προτού αρχίσεις με ζήλια να τρίβεις την χοντρή κοιλάρα σου σκεπτόμενος νωχελικά πόσο μεγαλύτερη θα ήταν αν και εσύ είχες αυτήν την "υπερδύναμη", μάθε πρώτα πως η ευλογία του ενός μπορεί να είναι η κατάρα του άλλου.

Έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον πως αυτά τα άτομα αντιλαμβάνονται πολύ εύκολα το πικρό ακόμα και σε τροφές που εσύ δεν το αντιλαμβάνεσαι, όπως στο πράσινο τσαί, στο σπανάκι, στα λαχανάκια βρυξελλών, στο αλκοόλ, στο τσιγάρο και στον καφέ. Επίσης το αλάτι τους φαίνεται πιο αλμυρό και οι καυτερές πιπεριές πιο καυτερές (εδώ σειρά μου να ζηλέψω, οικονομικότατους τους βρίσκω!). Ένα από τα τέστ που έχει αναπτυχθεί για την εύρεση και μελέτη τέτοιων ατόμων είναι η χορήγηση κάποιων ουσιών όπως το φαινυλθειοκαρβαμίδιο ή η προπυλθειουρακίλη, οι οποίες αν και για τους περισσότερους ανθρώπους είναι άγευστες ή έχουν ελαφρώς δυσάρεστη γεύστη για τους supertasters είναι θεόπικρες.

Τι το διαφορετικό έχουν από εμάς;


Δυο πράγματα κυρίως παίζουν με αυτά τα άτομα. Το πρώτο έχει σχέση με "κλασική γενετική" με την έννοια του "αν έχεις τα κατάλληλα γονίδια". Εδώ η φύση σου κάνει παιχνιδάκια ακόμα μια φορά, και όπως υπάρχουν τόσα διαφορετικά χαρακτηριστικά στους ανθρώπους λόγω διαφορετικών εκδοχών γονιδίων (αλληλόμορφα) έτσι υπάρχουν και διαφορετικές εκδοχές γονιδίων που κωδικοποιούν υποδοχείς πάνω στην γλώσσα σου που αντιλαμβάνονται τις γεύσεις. Στους supertasters τα γονίδια που "παίζουν" μαζί τους είναι κυρίως γονίδια που κωδικοποιούν υποδοχείς για το πικρό και το γλυκό. Πόσες τέτοιες εκδοχές υπάρχουν; Απ' ό,τι φαίνεται αρκετές, προς το παρόν γνωρίζουμε 4-5 για κάθε υποδοχέα, οπότε αυτό δίνει αρκετό υπόβαθρο για διαφορετικότητα και εμφάνιση παράξενων φαινομένων αν ψάξεις αρκετά τον πληθυσμό.

Το δεύτερο χαρακτηριστικό είναι πως τα άτομα με αυτή την ιδιότητα της υπεραναπτυγμένης αίσθησης της γεύσης έχουν στην γλώσσα τους περισσότερες μυκητοειδείς θηλές! Χέστηκες στα γέλια με το που άκουσες θηλές; Βγάλε την γλώσσα στον εαυτό σου όπως πραγματικά σου πρέπει, μπροστά σε ένα καθρεύτη και παρατήρησέ την. Εκείνα τα πολλά μπιρμπιλάκια (άκρως τεχνικός όρος) που έχει πάνω είναι οι θηλές της. Στην άκρη της θα δείς πολύ χαρακτηριστικές μεγάλες θηλές, γνωστές ώς μυκητοειδής θηλές. Ω, ναι, ένας supertaster έχει παραπάνω από αυτές! Ένα τέστ για το σπίτι και άτυπα "διαγνωστικό" για τους supertasters είναι να βάψεις την γλώσσα σου με μπλε χρωστική (σαν αυτές της ζαχαροπλαστικής), για να δεις πιο εύκολα πόσες τέτοιες μυκητοειδείς θηλές έχεις, άπαξ και πιθανότατα δεν μπορείς να προφέρεις -πόσο μάλλον να βρεις- φαινυλθειοκαρβαμίδιο ή προπυλθειουρακίλη.

Σε τι βοηθάει κάποιος να έχει αυτή την ιδιότητα;


Η κυρίαρχη θεωρία είναι πως ίσως η αυξημένη την αίσθηση της γεύσης κάποτε μας βοήθησε εξελικτικά. Όπως και στο παραπάνω τερτίπι της φύσης με την όραση, έτσι και με η γεύση είναι βασικότατη για την επιβίωσή σου. Μην κοίτας σήμερα που δεν έχεις δει ποτέ πατατιά και πρακτικά για εσένα εμφανίζονται σχεδόν ως δια μαγείας στα ράφια του σούπερ-μάρκετ ή στα σακουλάκια στα περίπτερα. Πλέον αν σε αφήσω να μαζέψεις μόνο σου την τροφή σου, πιθανότατα θα σε βρούμε σε κανένα χαντάκι να βγάζεις αφρούς από το στόμα διότι μπέρδεψες το βλήτο -κανίβαλε!- με την ντατούρα  και το κώνειο με τον μαϊντανό. Υπήρξαν όμως εποχές που έπρεπε να καλλιεργήσεις τα δικά σου φυτά για να φας και υπήρξαν και παλαιότερες εποχές (χρονικά μεγαλύτερες) όπου έπρεπε να συλλέξεις την τροφή σου.

Φαντάσου λοιπόν μέχρι να μάθουμε ως είδος τι τρώγεται και τι όχι πόσα τυπάκια βρέθηκαν στην δυσάρεστη θέση να ανακαλύψουν ένα κάρο φυτά που βασανιστικά αργά θα σε κάνουν να παρουσιάσεις ένα σωρό φρικαλέα -μα τόσο ενδιαφέροντα- συμπτώματα. Εδώ ορισμένες φορές μας έσωζε η γεύση, δίοτι τέτοια φυτά συνήθως έχουν δυσάρεστή, πικρή, καυστική, προσβλητική γεύση με αποτέλεσμα να μην θες να τα φας. Άλλα πάλι, δεν είχαν τόσο προσβλητική γεύση -ίσως να ήταν ελαφρώς πικρούτσικα- αλλά πάλι ήταν θανάσιμα. Η γεύση λοιπόν μας προειδοποιούσε για το τι είναι αυτό που τρώμε, οπότε εδώ πρόσθεσε ένα συν ένα και απάντησε μόνος σου γιατί μπορεί κάποιο άτομο με μεγαλύτερη ευαισθησία στις γεύσεις να έμενε για περισσότερο καιρό ζωντανό. Όπως ο τωρινός σύντροφός σου, θα έφτυνε όταν οι άλλοι θα κατάπιναν...

Συναισθησία


Πέραν του "wow" των παραπάνω η συναισθησία έχει και άλλες ιδιότητες. Πολλά άτομα με συναισθησία αναφέρουν πως οι "διασυνδέσεις" είναι σταθερές, π.χ., ο αριθμός 7 είναι πάντα Δημήτρης, το χρώμα μπλε έχει πάντα γεύση μήλο - πράγμα που ισχύει για το ίδιο άτομο όχι όμως πάντα και για άλλα, για άλλον ίσως το 7 είναι κύκλος ή Μαρία. Μια άλλη αρκετά ενδιαφέρουσα πλευρά της συναισθησίας είναι πως είναι έντονα συναισθηματικά φορτισμένοι οι συνδυασμοί και ευκολομνημόνευτοι, κάτι το οποίο θα μας έρθει κουτί αργότερα όταν ρίξουμε στο τραπέζι μια ιδέα για το σε τι μπορεί να βοηθάει μια τέτοια κατάσταση. Τέλος, η συναισθησία είναι αυτόματη, με τον ίδιο τρόπο που για σένα είναι αυτόματο να ακούς έναν ήχο (δεν καταβάλλεις προσπάθεια) ή να βλέπεις μια εικόνα.

Τι το διαφορετικό έχουν από εμάς;


Για αρχή ας δούμε ποιοι έχουν παρουσιάσει συναισθησία: υπάρχουν άτομα που την έχουν εκ γενετής, υπάρχουν άτομα που τους λείπει κάποια άλλη αίσθηση (κουφοί, τυφλοί) όπως επίσης και άτομα που την παρουσίασαν υπο την επήρεια ουσιών συγκεκριμένης κλάσης (ψυχεδελικά / ψυχοδηλωτικά /"ενθεογόνα" - στο ελληνικό διαδύκτιο θα βρείς πιο πολλά για αυτά αν τα ψάξεις ώς "ενθεογενή", που είναι εσφαλμένη μετάφραση του entheogen). Συναίσθησία επίσης έχει παρουσιαστεί σε άτομα μετά από εγκεφαλικό τραύμα πάσης φύσεως. Τα παραπάνω δείχνουν πως η βάση της συναισθησίας βρίσκεται στον εγκέφαλο και όχι στο εκάστοτε αισθητήριο όργανο και δίνει ίσως και ορισμένα στοιχεία για την προέλευση της. Π.χ., στην περίτπωση ατόμων που γεννήθηκαν κουφοί ή τυφλοί, τα εγκεφαλικά κέντρα που δέχονται ερεθίσματα από τα αντίστοιχα αισθητήρια όργανα  δεν "ατροφούν" πλήρως, αλλά η υπολογιστική τους δύναμη ανακατανέμεται στην επεξεργασία άλλων ερεθισμάτων με αποτέλεσμα ορισμένοι να έχουν και μια "οπτική" αντίληψη του ήχου ή "ηχητική" αντίληψη της εικόνας.

Η κυρίαρχη θεωρία πάντως για το τι δημιουργεί την συναισθησία έχει ως κύριο άξονά της πως πιθανότατα αυτή δημιουργείται όταν ερεθίσματα από ένα αισθητήριο όργανο αντί να πάνε μόνο στον αντίστοιχο εγκεφαλικό τομέα προς ερμηνεία, καταλήγουν και σε άλλους. Το θαυμαστό σε αυτό δεν είναι το ότι εξηγεί το φαινόμενο αλλά το ότι δίνει ακόμα μια γραμμή υποστήριξης στην θεώρηση πως... δεν "νιώθουν" τα αισθητήριά μας όργανα αλλά ο εγκέφαλος, δηλαδή το αίσθημα της αφής δεν είναι αφή παρα μόνο αν πάει στο κέντρο που ερμηνεύει την αφή. Αν το προτιμάς λίγο πιο "sci-fi", πιθανώς αν συνέδεα το οπτικό σου νεύρο με το τμήμα του εγκεφάλου που ερμηνεύει την ακοή, να "άκουγες" κανονικότατα την εικόνα. Για αυτούς που τους ξύνει το λιλάκι τους πιο αρχαιοελληνικά, το παραπάνω θα μπορούσε να συνοψιστεί σε "νους ορά και νους ακούει".

Αν βάλεις τα λιγοστά εγκεφαλικά σου κύτταρα να το σκεφτούν θα δεις πως ο εγκέφαλος έχει τρομερή πλαστικότητα και μπορεί να "φιλοξενήσει" πολλές "τροποποιήσεις" στα... περιφερειακά "gadgets" του: δες ξανά τη φάση με την τετραχρωματική όραση, πως ένας καινούργιος φωτοϋποδοχέας λειτουργεί "μια χαρά" με το παρόν hardware. Όποιος συνέλαβε πρώτος την ιδέα/φιλοσοφία του "plug and play" στους υπολογιστές ήρθε τελευταίος και καταϊδρωμένος μπροστά στον εγκέφαλο!

Σε τι βοηθάει κάποιος να έχει αυτή την ιδιότητα;


Υποκειμενικά είναι μια τρομερά ενδιαφέρουσα ιδιότητα, πιθανώς για ορισμένους και ψυχαγωγική. Αντικειμενικά το φάσμα των συναισθητικών φαινομένων θα μπορούσε να βοηθήσει κάποιον στην απομνημόνευση και στον γρήγορο υπολογισμό. Έχουν αναφερθεί άτομα με συναισθησία νούμερων-σχημάτων που όταν τους δώσεις να κάνουν μια πράξη την κάνουν σχεδόν αυτόματα. Αυτό διότι όπως περιγράφουν οι ίδιοι αντιλαμβάνονται τα νούμερα ως σχήματα, "βλέπουν" την απάντηση μπροστά τους σαν σχήμα και δεν έχουν παρά να στη διαβάσουν! Επίσης το ότι το όλο γεγονός είναι συναισθηματικά φορτισμένο βοηθάει στην καλύτερη απομνημόνευσή του. Η συναισθησία με λίγα λόγια επιτρέπει στα άτομα που την έχουν έναν εναλλακτικό τρόπο υπολογισμού και καταχώρησης δεδομένων στον εγκέφαλο.


Το αυθεντικό άρθρο μπορεί να βρεθεί ΕΔΩ