Κεταμίνη: κελάηδημα στα διαχωριστικά αναισθητικά!

Ένα μήνα πριν, σε μια νυχτερινή έξοδο ο Πετράκης με τον "ομόχνωτο" φίλο του Κωστάκη, μετά από δυο τρεις καλές κρασούμπες ξαμολήθηκαν για τον γυρισμό στο σπίτι. Στον δρόμο τους πάνω πέτυχαν ένα κλειστό κτηνιατρείο και, κουδούνια όπως ήταν, αποφάσισαν να λύσουν το πρόβλημα παροχής κεταμίνης που αντιμετώπιζαν. Πώς; Απλό! Σπάσε την βιτρίνα, αγνόησε τον συναγερμό, ροπάλιασε το ξεχασμένο στην φλοκάτη γατί και βουρ για το "Άδυτο", εκεί που ο "γιατρός για τα μη-ανθρώπινα ζώα" κρατάει τα φάρμακά του. Δυο λεπτά και μια βανδαλισμένη ντουλάπα αργότερα, ο Πετράκης ανακοίνωσε μες στην καύλα πως βρήκε τον θησαυρό - τρία ολάκερα, σένια και ανέγγιχτα μπουκάλια διαλύματος κεταμίνης. Δεν λέμε όνομα σκευάσματος, είμαστε καλά παιδιά! Τρελό πάρτι - ο Κωστάκης άρχισε να πετάει στον αέρα σαν φέιγ βολάν γάζες και επιδέσμους, τραγουδώντας "Panda Jizz, Panda Jizz, Panda Jizz" πιο παράφωνα από τους Hot Hot Heat και κλωτσώντας πάγκους, γραφεία και το κουφάρι του γατιού, την κάνανε για το σπίτι - όπου εκεί θα άρχιζε το κανονικό πάρτι!

And the rest is history... Η ιστορία έχει πως οι δικοί του πλέον τον τρέχουν σε νοσοκομεία και ψυχιατρεία -μην το πεις παραέξω, "τι θα πει ο κόσμος!"- μπας και δουν τι παίζει μέσα στο τρικυμιασμένο κρανίο του.

Κεταμίνη; Τι κάνει αυτό το διαόλι;

Είναι αυτό που θα έλεγες ένα "διαχωριστικό αναισθητικό" (dissociative anesthetic, θα το βρεις επίσης και ως διασχιστικό ή διασπαστικό αναισθητικό). Την δεύτερη λέξη την γνωρίζεις από τα χειρουργεία και τον οδοντίατρό σου, η πρώτη όμως είναι που δίνει στην δεύτερη νέα και πολύ ενδιαφέρουσα χροιά!

Γνωρίζεις την ολική αναισθησία ως "πέφτω ξερός και ξυπνάω χωρίς να καταλάβω πότε μου πήραν το νεφρό", γνωρίζεις την τοπική αναισθησία ως "δεν νιώθω το μέρος που μου ανοίγουν σαν τριαντάφυλλο", η διαχωριστική αναισθησία κάνει όμως κάτι διαφορετικό. Είναι η παράξενη αναισθησία η οποία επιφέρει αναλγησία (έλλειψη πόνου), μερική αμνησία, αποκοπή από το περιβάλλον και τις αισθήσεις, αλλά όχι χάσιμο της συνειδητότητας - συνεχίζεις να "υπάρχεις" κατά την εφαρμογή της.

Ουσίες που μπορούν να επιφέρουν τέτοια "αναισθησία" είναι η κεταμίνη, το άγνωστο στο Ελλάντα PCP ("αγγελόσκονη", φαινκυκλιδίνη, φαινοκυκλιδίνη - θα το έχεις δει σε καμιά μετάφραση της Συρεγγέλας σε ξένη αστυνομική σειρά), η δεξτρομεθορφάνη σε μεγάλες δόσεις (DXM, υπάρχει σε αντιβηχικά σιρόπια - όχι, μην το ψάξεις στο φαρμακείο γιατί είναι ελεγχόμενο, δεν θα στο δώσουν ακόμη και αν τους κάνεις τσιμπούκι) και νέες ουσίες (research chemicals) όπως η μεθοξεταμίνη (methoxetamine) και 3-meo-PCP.

H διαχωριστική αναισθησία είναι -σε σχέση με άλλα αναισθητικά- ήπια όσον αφορά τις κατασταλτικές της δράσεις στον μηχανισμό της αναπνοής, οπότε η εφαρμογή της δεν συνεπάγεται πάντα το "κατέβασε σωλήνα στα πνευμόνια μου για να αναπνέει το μηχάνημα για μένα", γνωστό και ως αναπνευστική υποστήριξη. Τα παραπάνω καλύπτουν έναν γιατρό ο οποίος θα ήθελε να ξέρει "τι στο διάολο είναι ένα διαχωριστικό αναισθητικό".

Βλέπω να κινούνται απειλητικά κατά το μέρος μου οι χρήστες κεταμίνης... αν μπορούσαν να πάρουν τα πόδια τους - just kidding, guys, όλοι ξέρουν πως είστε κομπλέ παλικάρια! Γιατί; Διότι δεν σνιφάρουν και δεν κάνουν ένεση αυτή την άσπρη σκονίτσα απλά για να πέσουν για ημι-υπνάκο για καμιά ώρα, όσο διαρκούν δηλαδή τα αποτελέσματα αυτής της παράξενης ουσίας πάνω-κάτω. Όχι, ο D. M. Turner δεν ήταν λάτρης του ύπνου, ούτε της καταστολής - ήταν λάτρης των παραισθησιογόνων ή αν προτιμάς των ψυχοδηλωτικών/ψυχεδελικών ουσιών!

Η κεταμίνη μπορεί σε μεγάλες δόσεις να επιφέρει αναισθησία και ίσως και αμνησία του μεγαλύτερου μέρους της εμπειρίας, αλλά σε μικρότερες ο χρήστης μπορεί να διατηρήσει την κινητικότητά του, όπως επίσης και μέρος της μνήμης της εμπειρίας. Για έναν χρήστη κεταμίνης το βασικό είναι τα νοητικά αποτελέσματα αυτής της ουσίας, σε δόσεις μικρότερες από τις αναισθητικές. Το τι συμβαίνει είναι τρομερά δύσκολο να αποδοθεί και οι φανατικοί θιασώτες της "ζώνης του λυκόφωτος" έχουν γράψει παιάνες για αυτή την κατάσταση.

Σε πολύ μικρές δόσεις τα αποτελέσματα της κεταμίνης είναι ευφορικά, με εξασθένηση των αναστολών - nothing special so far, κάποιος θα μπορούσε να ισχυριστεί με τέτοιες επιδράσεις κατά νου βαράς και τις μπυρίτσες σου. Καθώς αυξάνει όμως η δοσολογία, ο χρήστης σιγά σιγά νιώθει λιγότερο συνδεδεμένος με το περιβάλλον του και με το σώμα του, και περισσότερο ελεύθερος να πλοηγηθεί σε "εσωτερικά τοπία". Αρχίζει να βιώνει "αποπροσωποποίηση", νιώθει πως παρατηρεί τον κόσμο και τον εαυτό του "απλά ως τρίτος, ως εξωτερικός παρατηρητής, σαν να βλέπει μέσα από τα μάτια ενός άλλου ή σαν να παρακολουθεί ταινία".

Όσο πιο "μέσα" μπαίνει χρονικά και δοσολογικά στην επίδραση της ουσίας, τόσο αυτά τα φαινόμενα "αποξένωσης από τον εαυτό και τον κόσμο" αυξάνονται όπως αυξάνεται επίσης και η υποκειμενική αίσθηση της αντικειμενικής παρατήρησης και κρίσης γεγονότων και βιωμάτων. Συνάμα  εμφανίζονται και άλλα χαρακτηριστικά οπτικού τύπου όπως διπλωπία ("Γιατρέ μου τα βλέπω διπλά"), αλλαγή στην αντίληψη των σχετικών μεγεθών (πόσο μεγάλο ή μικρό είναι κάτι σε σχέση με εσένα) και εμφάνιση οπτικών φαινομένων με κλειστά τα μάτια: από απλά γεωμετρικά σχήματα έως πολύ σύνθετες δομές.

Και τι θα γίνει αν κάποιος μπει "πιο μέσα"; Υπάρχει ένα δοσολογικό σημείο, ακριβώς πριν την αναισθησία και την αμνησία, όπου υφίσταται η κορύφωση των ψυχοτρόπων αποτελεσμάτων της κεταμίνης. Σε αυτό το επίπεδο ο χρήστης παραμένει ακίνητος -ή μάλλον ανίκανος για κίνηση- πλήρως αποκομμένος από το περιβάλλον, στην λεγόμενη K-hole ("τρύπα Κ"). Εκεί... τα πάντα είναι πιθανά: ο χρήστης βιώνει καταστάσεις που θα μπορούσαν να περιγραφούν ως ΟΟΒΕ (εξωσωματικές εμπειρίες, "Out Of Body Experiences"), NDE (περιθανάτιες εμπειρίες, "Near Death Experiences"), πλήρη δημιουργία και πλοήγηση σε ένα "εσωτερικό" ή "εξωτερικό" "σύμπαν" κτλ. Από αυτό το στάδιο, σε μια ωρίτσα πάνω-κάτω, επιστρέφει συνήθως σε κατάσταση hangover, πολλές φορές με ελλειπή μνήμη των "γεγονότων". Μια πιο αναλυτική περιγραφή των χαρακτηριστικών της εμπειρίας μπορείς να δεις εδώ και εδώ.

Το βρακάκι μου έχει γεμίσει κρέμα! Θα την φάω την φαρμακολογία;

Θα την φας, μη σκουπίζεσαι από τώρα - θα σκουπιστείς μια και καλή αργότερα. Η κεταμίνη είναι χημικά μια κυκλοεξανόνη που ασκεί το πλήθος των αποτελεσμάτων της κυρίως μέσω ανταγωνισμού των NMDA υποδοχέων (αν και έχει και άλλες δράσεις) ή, αν τους προτιμάς με περισσότερα λογάκια, τους γλουταμινεργικούς υποδοχείς Ν-μεθυλο-D-ασπαρτικού οξέος. Αυτοι οι υποδοχείς είναι ιονοτροπικοί και αυτό που κάνουν είναι να ρυθμίζουν την είσοδο και έξοδο ιόντων  στο νευρικό κύτταρο. Εμπλέκονται σε διαδικασίες μάθησης και μνήμης, παίζουν ρόλο στην ρύθμιση της νευροπλαστικότητας μέσω των φαινομένων της μακροπρόθεσμης ενδυνάμωσης (LTP, long term potentiation) και μακροπρόθεσμης καταστολής (LTD, long-term depression) και στην όλη διεγερσιμότητα του νευρικού συστήματος.

Οι υποδοχείς όμως σπανίως (έως... ποτέ) είναι "κουμπάκια" που τα πατάς και κάνουν ένα πράγμα μόνο, λες και είναι διακόπτες για το φως. Έτσι, οι υποδοχείς NMDA εμπλέκονται και στην σχιζοφρένεια, όπως επίσης πιθανότατα και σε νευροεκφυλιστικές ασθένειες όπως το Alzheimer - εδώ κοιτάς κατά μεμαντίνη (memantine, εμπορικό όνομα Ebixa), φάρμακο με -εκτός των άλλων- ανταγωνιστική δράση στους NMDA υποδοχείς που ίσως εμποδίζει μέρος της διεγερσιμοτοξικότητας που εμφανίζεται στο Alzheimer.

[pullquote_left]Η κύρια επίδραση της κεταμίνης διαρκεί πάνω-κάτω μία ώρα, είτε με ρινική χορήγηση είτε με ενδομυϊκή, αν και ορισμένες δράσεις της μπορούν να κρατήσουν 3-4 ώρες και είναι δυνατόν να επιφέρει hangover.[/pullquote_left]

Η κύρια επίδραση της κεταμίνης διαρκεί πάνω-κάτω μία ώρα, είτε με ρινική χορήγηση είτε με ενδομυϊκή, αν και ορισμένες δράσεις της μπορούν να κρατήσουν 3-4 ώρες και είναι δυνατόν να επιφέρει hangover. Per os (αν την... καταπιείς) έχει χαμηλή βιοδιαθεσιμότητα που αγγίζει μόλις το 20%. Ο μεταβολισμός της καθίσταται δυνατός κυρίως μέσω του υπατικού ενζύμου και έχει ως προϊόν την νορκεταμίνη (η οποία και αυτή έχει ψυχοτρόπο δράση) και στην συνέχεια την δεϋδρονορκεταμίνη - μεταβολίτες τους οποίους αν κάποιος γυρέψει στα ούρα σου θα τους βρει.

Πέραν της χρήσης της ως αναισθητικό, όπως επίσης και ως ψυχοτρόπο, η κεταμίνη έχει και άλλες πιθανές χρήσεις οι οποίες βρίσκονται υπό έρευνα. Μια από αυτές είναι η τάχιστη αντικαταθλιπτική δράση την οποία ασκεί με μόνο μία χορήγηση σε άτομα που πάσχουν από κατάθλιψη και δείχνουν "αντίσταση" σε άλλες θεραπείες - και, όχι, δεν δουλεύει "στέλνοντας" τον ασθενή στην κοσμάρα του όπου είναι υπερχαρούμενος, αλλιώς και η ηρωίνη θα είχε υπό αυτή την έννοια "αντικαταθλιπτική δράση". Κάτι παίζει εδώ στην ρύθμιση άλλων συστημάτων νευροδιαβιβαστών και νευροτροφικών παραγόντων.

Άλλη δυνητικά ενδιαφέρουσα χρήση είναι αυτή προς αντιμετώπιση συγκεκριμένων συνδρόμων νευροπαθητικού πόνου οι οποίοι αντιμετωπίζονται πολύ δύσκολα. Γι' αυτή τη περίπτωση, χρήση μπορεί να γίνει είτε με χορήγηση μικρών δόσεων είτε με πρόκληση κεταμινικού κώματος (ketamine coma), που μπορεί σε κάποιο ικανοποιητικό ποσοστό να μειώσει ή να εξαφανίσει αυτούς τους πόνους, ίσως και για πάντα.

Διψάω σαν διαολεμένη να μάθω τις παρενέργειες!

Ετοιμάζω το ποτιστήρι να σε ποτίσω με το κατάλληλο ποτό, αυτό που πάει γάντι με την κυρίαρχη νοοτροπία γύρω από αυτά τα θέματα και πιθανότατα με την δικιά σου. "Αυτά τα πράματα είναι ναρκωτικά" οπότε οφείλουν ασυζητητί να έχουν παρενέργειες που θα σε καταστρέψουν και εννοείται πως το μόνο πλαίσιο χρήσης που μπορεί να υπάρξει είναι αυτό της συνεχούς χρήσης μέχρι κατάρρευσης του "ναρκομανή". Χμ... ή έτσι νιώθεις ασφαλής να θεωρείς; Να σε βγάλουμε από το τόσο όμορφα συμμαζεμένο comfort zone σου; Πάμε λοιπόν!

Πιθανή Νευροτοξικότητα

Οι υποδοχείς NMDA εμπλέκονται σε πολλές διεργασίες που λαμβάνουν χώρα στον εγκέφαλο, όπως είπαμε πιο πάνω, με μεγάλη συμβολή στην πλαστικότητα του εγκεφάλου όπως επίσης και σε ορισμένες μορφές νευροτοξικότητας. Έχεις ακουστά τις "βλάβες του Olney"; Είναι ένα φαινόμενο κατά το οποίο κάθε φορά που τραβάς μια μυτιά κεταμίνης, βγαίνει από την ντουλάπα σου ο Olney, ένας τυπάς με σφυρί, και σου δίνει δυο καλές με αυτό στο κεφάλι - εξού και οι απέλπιδες προσπάθειες των κεταμινάκηδων να σφραγίσουν την ντουλάπα ή να κάνουν χρήση σε μέρος οπού δεν υπάρχει ντουλάπα (εκεί βγαίνει από την κοντινότερη ανοιχτή ντουλάπα).

Χμ, φάση είχε τούτο αλλά ας πάμε να δούμε τι είναι πραγματικά αυτές οι βλάβες. Το 1989 ο Olney ανακάλυψε αλλοιώσεις στον εγκέφαλο αρουραίων που τους χορηγούσε ουσίες με ανταγωνιστική δράση στους NMDA υποδοχείς, όπως τις ουσίες MK-801, PCP και κεταμίνη. Αυτές εμφανίζονταν μερικές ώρες μετά την χορήγηση αυτών των ουσιών και από ότι φάνηκε αντιπροσώπευαν νευροτοξικές αλλάγες (κυτταρικό θάνατο) στον εγκέφαλο των πειραματόζωων. Oops, κακά νέα για τους χρήστες κεταμίνης; Ναι, μόνο που αυτό το φαινόμενο προς το παρόν δεν έχει αποδειχθεί (ούτε όμως διαψευσθεί) πως συμβαίνει και στον ανθρώπινο εγκέφαλο, ούτε στους εγκεφάλους άλλων ανώτερων πρωτευόντων, αν και δοκιμάστηκε πειραματικά η θεωρία αυτή στα τελευταία ζούδια και υπάρχουν προφανώς και νεκροτομές ανθρώπων που κάναν χρήση κεταμίνης. Παρ' ολ' αυτά, αυτό δεν σημαίνει πως οι ανταγωνιστές των NMDA υποδοχέων δεν μπορούν να προκαλέσουν αλλαγές στον εγκέφαλο που να αφορούν την μνήμη, την μάθηση και την διάθεση. Ανεκδοτολογικά, μερικές αλλαγές που παρατηρούνται σε χρόνιους χρήστες κεταμίνης πλην "μαθησιακών/προσοχής" είναι πως... ας πούμε έχουν "ιδιαίτερη" αντίληψη της πραγματικότητας, τείνουν να βλέπουν γύρω τους περισσότερες "συγχρονικότητες" και "νόημα" από ότι άτομα που δεν κάνουν χρήση.

Εθισμός και Εξάρτηση

Ναι, αυτό είναι το σημείο που θα χαμογελάσει αυτάρεσκα κάθε νορμαλάκας που έτυχε να πέσει πάνω στο άρθρο "κατά τύχη" - διότι η κεταμίνη ακολουθεί το αρχετυπικό στερεότυπο "εθισμού στα κακά ναρκωτικά" και παρουσιάζει περισσότερο "ψυχολογική" εξάρτηση και εθισμό παρά σωματικό. Δεν χτυπιέσαι τόσο κάτω από τους σωματικούς πόνους, ουρλιάζοντας πως "είσαι άρρωστος" και θες ο Μάκης ο Γιατρός να σου φέρει "το φάρμακο", όσο  νιώθεις ψυχολογικά πως "δεν την παλεύεις χωρίς αυτήν" και θα πήγαινες μακριά για μια μυτιά ή ένα σούτι ακόμα.

Αν ήθελες να σου συγκρίνω τον τύπο εθισμού αυτής της ουσίας με κάποια από τις γνωστές που έχει ακούσει όλο σου το παρεάκι και "γνωρίζει καλά" για αυτές, η ουσία "αναφοράς" είναι η κοκαΐνη. Δεν είναι εντελώς ανύπαρκτος ο σωματικός εθισμός φυσικά, ένα τρέμουλο, ένα σύγκορμο άγχος θα στο φέρει η αποχή - αλλά δεν θα έλεγες πως το σωματικό στέλεχός του είναι "στερητικό σύνδρομο ηρωίνης".

Πώς μπορεί κάποιος να εθιστεί σε αυτό το πράγμα; Αρκετά εύκολο! Το "σύντομο" των αποτελεσμάτων της κεταμίνης, το "γρήγορο" της έναρξης της επίδρασης μέσω της π προτιμώμενης οδού χορήγησης (ρινική, ενδομυϊκή) και τα "χαλαρά" αποτελέσματά της σε μικρές δόσεις μπορούν να κάνουν πολύ εύκολα πραγματικότητα το "μπουκαπόρτες άδειες σκοτεινές, πού να ξοδεύτηκαν τόνοι χίλιοι;", πράγμα που το αποδεικνύει πως πολλοί lifestylists "της όλης φάσης" άνετα μπουκώνουν μέχρι και 5 γραμμάρια την ημέρα στα ρουθούνια τους - υποβοηθούμενοι φυσικά από την ανοχή στα αποτελέσματά της που επέρχεται με την τακτική χρήση.

Προβλήματα στην κύστη

Και ξάφνου συνειδητοποιείς πως δεν κρατιέσαι! Όχι, δεν εννοώ πως "δεν κρατιέσαι μέχρι να σνιφάρεις την επόμενη γραμμή" -αυτό είναι δεδομένο- αλλά εννοώ πως πλέον σε περιγράφει το "κατουρλής και μαστουρλής, ωχ αμάν!". Η χρόνια χρήση κεταμίνης σε μεγάλες δόσεις έχει συνδεθεί με προβλήματα στην κύστη, ακράτεια, αιματουρία και, σε ορισμένες περιπτώσεις, σχετικά χοντρά προβλήματα στους νεφρούς.

Αυτό παρουσιάστηκε κυρίως σε "bingers" όπου τα "5 γραμμάρια και άνω" αποτελούσε μέρος του καθημερινού μενού τους. Ο μηχανισμός πρόκλησης της βλάβης δεν έχει αποσαφηνιστεί ακόμα, αποτελεί όμως κίνδυνο που έξυπνο θα ήταν να λάβουν υπόψιν τους όσα συμπαθέστατα ζωάκια δεν μπορούν να κρατήσουν τα χεράκια τους μακριά από την συγκεκριμένη "ζαχαρίτσα".

Λοιποί Κίνδυνοι

Εδώ χωράει οποιοσδήποτε κίνδυνος μπορεί να προέλθει από την χρήση μιας ουσίας που μειώνει την αντίληψη του πόνου ή την κινητικότητα ενός ατόμου - βάλε μέσα τον ανθρώπινο παράγοντα και μπορείς να έχεις πολύ ενδιαφέροντα αποτελέσματα: από πνιγμούς στην μπανιέρα, το να τριγυρνάς έχοντας υποστεί σοβαρό τραύμα σαν να μην τρέχει τίποτα διότι "δεν πονάει και πολύ", μέχρι να αποφασίσεις να χειριστείς "βαριά μηχανήματα" (έστω, αμάξια) προς μεγάλη ικανοποίηση δικιά σου και των ατόμων που θα απολαύσουν την οδήγησή σου και τα αποτελέσματά της.

Οι θάνατοι από υπερβολική δόση κεταμίνης είναι σπάνιοι: η ενεργή της δόση απέχει αρκετά από την δόση που θα σκότωνε κάποιον και στην μέση έχεις επίσης την δόση που πολύ απλά θα σε κάνει να χάσεις τις αισθήσεις σου. Παρ' ολ' αυτά δεν είναι τόσο σπάνιο κάποιος που έχει πάρει αρκετή κεταμίνη να τα τινάξει διότι "άραξε" στο λάθος μέρος την λάθος στιγμή (βλέπε: μέσα σε μια λίμνη, έξω στο χιόνι κτλ). Ας αρκεστούμε στο "μην υποτιμάς την ανθρώπινη φύση, σε συνδυασμό με μια δυνητικά εθιστική ουσία που αλλάζει τον τρόπο που αντιλαμβάνεσαι τα πράγματα" και νομίζω πως θα πάρεις μια καλή γεύση του πώς και πόσο μπορεί να τα σκατώσει κάποιος με πρόσβαση σε αυτή την ουσία.

Ως την επόμενη φορά, μην φοβάσαι το αλογίσιο κρέας - τρώγεται μια χαρά!

Το αυθεντικό άρθρο μπορεί να βρεθεί ΕΔΩ