Ψυχολογία

«Είμαι 37 ετών, ο σύζυγός μου είναι 39 ετών και έχουμε ένα γιο 8 χρονών. Και οι δύο δουλεύουμε πολλές ώρες, ειδικά ο σύζυγος λείπει πολλές ώρες από το σπίτι. Παλιότερα είχαμε συχνούς καυγάδες και εντάσεις, κυρίως λόγω οικονομικών προβλημάτων. Πλέον δεν τσακωνόμαστε και υπάρχει μία φαινομενική ηρεμία στο σπίτι. Εδώ και ένα χρόνο τις περισσότερες φορές κοιμόμαστε χωριστά και οι σεξουαλικές μας επαφές είναι σπάνιες. Δεν έχουμε μιλήσει για αυτό... γενικά δε μιλάμε με το σύντροφο μου, παρά μόνο για θέματα που αφορούν το παιδί. Νιώθω ότι δε με θέλει ερωτικά, αλλά και ότι γενικά με αποφεύγει. Εγώ διστάζω να τον πλησιάσω και να του μιλήσω για όσα με απασχολούν. Φοβάμαι ότι έχουμε απομακρυνθεί πολύ και ότι πλέον είμαστε σαν απλοί συγκάτοικοι...»

Παρόλο που κατέχω ένα διδακτορικό δίπλωμα στην αναπτυξιακή ψυχολογία, θυμάμαι τις τρομακτικές πρώτες στιγμές όταν έφερα τη νεογέννητη κόρη μου στο σπίτι από το νοσοκομείο.

Δεν ήμουν σίγουρη τι να κάνω και δεν ήμουν καθόλου βέβαιη ότι ήμουν ικανή να ήμουν η μητέρα που έπρεπε να είμαι. Κάθε μικρή απόφαση σχετικά με τη διατροφή και τη φροντίδα για αυτό το απροστάτευτο πλασματάκι φαινόταν βαρυσήμαντη και γεμάτη άγχος.

Η χρονιά των Πανελληνίων είναι μία ιδιαίτερα στρεσογόνα και πιεστική περίοδος για τους μαθητές, αφού για τους περισσότερους θεωρούνται ως ένα πέρασμα για το επόμενο βήμα στη ζωή τους. Σε αυτή τη χρονιά οι μαθητές καλούνται να σκεφθούν και να αποφασίσουν εάν επιθυμούν να σπουδάσουν, να επιλέξουν το πεδίο με το οποίο τους ενδιαφέρει να ασχοληθούν, αλλά και να αποδώσουν τα μέγιστα των δυνατοτήτων τους με σκοπό την επιτυχία στις εξετάσεις και την υλοποίηση των στόχων τους.

Πολλά έχουμε όλοι ακούσει για τον ορισμό της καλής μάνας, ταμπέλες και κριτικές με άπειρες συμβουλές και σοφά λόγια ειδικά σε αυτό τον νέο κόσμο του διαδικτύου που ο καθένας εκφράζει ελευθέρα την γνώμη του. Άλλοτε από προσωπικές του εμπειρίες και άλλοτε επειδή πραγματικά έχει γνώσεις πάνω σε ένα συγκεκριμένο θέμα.

Στη ρίζα των προβλημάτων πολλών σχέσεών μας βρίσκεται η συνεξάρτηση, που χαρακτηρίζεται από μια επώδυνη εξάρτηση από άλλους ανθρώπους, ενώ αυτή η αποδοχή είναι αναγκαία για την αυτοεκτίμησή μας.

Οι εξαρτήσεις από ανθρώπους, ουσίες, δραστηριότητες, ιδέες ή προσδοκίες είναι μια διέξοδος, ένας τρόπος για να γεμίσουμε τα κενά που νιώθουμε ότι έχουμε.

Το βασικό χαρακτηριστικό στην εξάρτηση είναι ότι νιώθουμε ότι έχουμε όλο και μεγαλύτερη ανάγκη του συγκεκριμένου στοιχείου της εξάρτησης ώστε να νιώσουμε κορεσμό και να καλυφθεί το κενό που νιώθουμε ότι υπάρχει.

«Έχω πολλούς γνωστούς και λίγους φίλους», λένε συχνά οι νέοι. Aνάμεσα στα 18 και 25, οι φιλίες των νέων ανθρώπων δοκιμάζονται, διαλύονται στο πέρασμα του χρόνου Ή ξεχνιούνται, για να «ξαναγεννηθούν» αργότερα. Tι καθορίζει πώς θα εξελιχθούν οι φιλίες της νεότητας;

«Τι καλό παιδί που είσαι! Μπράβο το καλό μου το παιδί! Το πιο καλό παιδί του κόσμου είσαι!»

Αυτές και άλλες φράσεις συνηθίζουμε να λέμε στα παιδιά μας με καμάρι. Πιστεύουμε ότι αν τους τονίσουμε τον ρόλο του καλού παιδιού, τότε τα βοηθάμε να υιοθετήσουν σωστές συμπεριφορές και να μεγαλώσουν σωστά.

Είναι όμως έτσι; Τι μπορεί να σκέφτεται ένα παιδί σε νηπιακή ή παιδική ηλικία όταν ακούει τις παραπάνω φράσεις συχνά μέσα στην ημέρα;

Η Adrienne Rich, αναλογιζόμενη πώς η αγάπη βελτιώνει τις αλήθειες μας, έγραψε:

«Μια έντιμη ανθρώπινη σχέση - δηλαδή, εκείνη στην οποία δύο άνθρωποι έχουν το δικαίωμα να χρησιμοποιούν τη λέξη «αγάπη»- είναι μια διαδικασία, λεπτή, βίαια, συχνά τρομακτική για τα πρόσωπα που εμπλέκονται, είναι μια διαδικασία της διύλισης των αληθειών που μπορούν να πουν ο ένας τον άλλον».

Τι έχει ο καθένας στο μυαλό του όταν ακούει τη λέξη «συγχώρεση»; Η έννοια της συγχώρεσης πολλές φορές παρεξηγείται και αλλοιώνεται απ’ όσους προσπαθούν να την εφαρμόσουν, γι’ αυτό και η εφαρμογή της ίσως είναι δύσκολη.

Η σχέση ως έννοια φαντάζει μια πολυπαραγοντική εξίσωση για καλούς και έμπειρους λύτες, με κύριες μεταβλητές την εμπειρία, τα βιώματα και την οπτική θεώρηση του κόσμου.

Η πολυσυζητημένη έκφραση πως τα ετερώνυμα έλκονται, ενώ τα ομώνυμα απωθούνται, πρωταγωνιστεί πάντα στις συζητήσεις περί σχέσεων, χωρίς, όμως, να υπάρχει πάντοτε ξεκάθαρος νικητής αυτού του άτυπου debate. Η προσωπική μου θεώρηση -κι εντέλει τοποθέτηση- υποστηρίζει πως όντως στον ανθρώπινο μικρόκοσμο τα ετερώνυμα έλκονται με την διαφορά πως ο έρωτας δεν θέλει φυσική, αλλά χημεία.

Στην προσωπική ή την επαγγελματική ζωή σου ζωή, ίσως να έχεις συναντήσει ή συναναστραφεί με ανθρώπους τους οποίους βρήκες δύσκολο να επικοινωνήσεις, να συνεργαστείς ή να νιώσεις άνετα.

Ο καθένας από εμάς έχει βέβαια δυνατά κι αδύναμα σημεία, και κανείς δεν είναι τέλειος. Κάποιοι όμως άνθρωποι φαίνεται πως προκαλούν περισσότερη ένταση στο περιβάλλον τους απ’το μέσο όρο και έτσι εμποδίζεται η αποτελεσματική επικοινωνία.

Οι ασταμάτητες σκέψεις με τη μορφή των γρήγορα εναλασσόμενων, επαναλαμβανόμενων μοτίβων και της υπερανάλυσης γύρω από ένα συγκεκριμένο θέμα, είναι ένα κοινό χαρακτηριστικό γνώρισμα του άγχους και άλλων ψυχικών διαταραχών.

Μπορούν επίσης να εμφανιστούν οποιαδήποτε στιγμή βρίσκεστε σε μια θέση ανησυχίας ή σε μία κατάσταση άγχους, ακόμα κι αν δεν αντιμετωπίζετε συμπτώματα άλλων τύπων ψυχικών διαταραχών.