Πολιτικός ξεπεσμός: πρωθυπουργός και επιστήμονας

Πολιτικός ξεπεσμός: πρωθυπουργός και επιστήμονας

Τη σκέψη του Γεωργίου Θεοτοκά, νομικού και λογοτέχνη και την αποτύπωση αυτής στο χαρτί, γνώρισα και επεξεργάστηκα πρώτη φορά στη Β'Λυκείου εξασκούμενος σε κείμενα ενόψει της προετοιμασίας για τις πανελλαδικές.

Το κείμενο έφερε τον τίτλο ''Εθνική Συνείδηση'', την οποία είχει εξαιρετικά καλλιεργημένη (όχι ''εθνικισμένη'') ο Θεοτοκάς, πρόσφυγας γαρ, που έζησε τη μικρασιατική καταστροφή.

Κοιτώντας τον ελληνικό πολιτισμό μέσα από το καλειδοσκόπιο της ιστορίας παρατηρεί ότι αυτό το οποίο τελικά θαυμάζει στο ελληνικό έθνος, είναι η συνέχειά του στους αιώνες με την ταυτόχρονη διαφορετικότητα των ανθρώπων του και τις ποικίλιες επιρροές που είχε δεχθεί, θα το έλεγε κανείς ''έθνος πολυσχιδές''. Έγραφε ότι αυτό το έθνος έχει ένα κοινό, που πραγματώνει ανάμεσά μας την ενότητα και το νιώθουμε αναμφισβήτητα. ''Είναι ο αέρας, ο τόνος, η ψυχή του Νεολληνισμού. Είναι ο Νεολληνισμός, όχι δόγμα, σύστημα, διδασκαλία, σχολή, νόμος απαράβατος, αλλά ίσια-ίσια ζωή, κίνηση, αντίφαση, αναζήτηση, ταξίδι, θάλασσα ανοιχτή...'' .

Από τότε και εντεύθεν διάβασα και διαβάζω την ιστορία και τα κείμενά του. Είχε κάτι. Αυτό το κάτι, κατά τη δική μου εκτίμηση πάντα, συνάγεται και από το ανωτέρω απόσπασμα και τον ξεχωρίζει ως λογοτέχνη (θα μπορούσε και ως νομικό, δεν γνωρίζω). Ο Θεοτοκάς επέλεγε χειρουργικά τις λέξεις, γιατί προηγουμένως τις φόρτιζε με το νόημα που ήθελε να κουβαλάνε. Έτσι συνέβη, υποθέτω, και με τη λέξη Πρωθυπουργός και μάλιστα κακός, σε ένα απόσπασμα του βιβλίου του ΣΤΟΧΑΣΜΟΙ ΚΑΙ ΘΕΣΕΙΣ. Έλαχε ένα όμορφο κείμενο του ίδιου βιβλίου, με το ίδιο απόσπασμα που αναφέρεται η λέξη πρωθυπουργός να δοθεί και στους μαθητές των ΕΠΑΛ στην Έκθεση στις πανελλαδικές εξετάσεις. Μόνο που οι λέξεις δεν ήταν ίδιες, κάποια πρόσωπα έλειπαν, κάποια άλλαξαν ιδιότητα, Ο κούφος πρύτανης είχε πια φύγει και ο πρωθυπουργός ήταν απλά επιστήμονας. Σε ρώτησαν Γεώργιε Θεοτοκά, πήραν την άδειά σου να παίξουν με τις λέξεις σου, να αλλοιώσουν το νοήμα σου, να φθείρουν την ένταση,που ήθελες να δώσεις.

Λογοκρισία, αυθαίρετη παρέμβαση. Πρέπει να τονισθεί. Από τέτοιες μικρές αλλαγές των λέξεων στήνονται μηχανισμοί. Αν αυτό είναι λειτουργικά ήσσονος σημασίας, αδιάφορο, αποκαλύπτει τουλάχιστον τους υποβολιμαίους σκοπούς αυτών που άλλαξαν το κείμενο. Η αλλαγή είναι χειρός πολιτικής. Είναι μια πολιτική μικρότητα, που αποτελεί μέγιστο πολιτικό σφάλμα, τρομακτικό. Η ανάγκη και ο φόβος να μην εμφανίζεται μετά το κακός, η λέξη Πρωθυπουργούς είναι έκδηλη. Δεν πρέπει να γίνει η σύνδεση στο μυαλό όσων δουν το κείμενο με αυτόν που το άλλαξε. Στα σπίτια όταν διαβάσουν το κείμενο, δεν θέλει αυτός ,που το άλλαξε, να γελάνε μαζί του, επειδή ακριβώς είναι κακός Πρωθυπουργός. Αυτό ακριβώς εννοώ με τη γραφή του Θεοτοκά. Ταυτίζεσαι με τις λέξεις του.