Διάβασα χθες την ανακοίνωση του Γ. Παπανδρέου για το συμβάν στο Φαρμακονήσι και μου έκανε μεγάλη εντύπωση μία φράση: «Τα σύνορα είναι ένα από τα μέσα που έχουμε για να εγγυηθούμε αξίες, όχι να τις καταπατούμε.»
Ομολογώ ότι δεν το είχα σκεφτεί ποτέ έτσι. Σε μια χώρα που οι άνθρωποι μεγαλώνουν μπλέκοντας την πραγματικότητα με τους αστικούς τους μύθους, εκπαιδεύονται να σκέφτονται με έναν συγκεκριμένο τρόπο και βαυκαλίζονται ότι προέρχονται από τον μεγαλύτερο πολιτισμό που υπήρξε στη γη, τα σύνορα υπάρχουν για να κρατούν απέξω τους εχθρούς και όσους θέλουν να μιάνουν την αγνότητα της ύπαρξής μας.
Πρέπει να μπορείς να σκεφτείς διαφορετικά, για να δεις τα σύνορα ως κάτι άλλο από αγκαθωτά συρματοπλέγματα και ναρκοθετημένα χωράφια.
Ωστόσο δεν μπορώ να μην κάνω και τον επόμενο συλλογισμό. Ποιες αξίες εγγυώνται τα σύνορα της Ελλάδας; Τι είναι αυτό που χαρακτηρίζει τη σύγχρονη Ελλάδα, πέρα από την οικονομική κρίση;
Μήπως είναι ο σεβασμός στα ανθρώπινα δικαιώματα; Πλήθος από καταδίκες στο ΕΔΔΑ μαρτυρούν το αντίθετο. Πες το όμως σε έναν Έλληνα και ποια θα είναι η απάντηση; «Η Τουρκία έχει περισσότερες καταδίκες». Απευθείας προσφυγή στο χειρότερο, γιατί μας αρκεί να μην είμαστε οι χειρότεροι. Ούτε λόγος για να γίνουμε οι καλύτεροι.
Μήπως είναι ο σεβασμός και η ανοχή στο διαφορετικό; Ω, μα βέβαια, αρκεί αυτό να μην μπλέκεται στα πόδια μας, να μην το βλέπουμε μπροστά μας, να μην μας ενοχλεί. Μπορείς να είσαι γκέι, αλλά μόνο στο κρεβάτι σου. Μπορείς να είσαι μαύρος, αλλά μόνο αν παίζεις καλό μπάσκετ. Μπορείς να είσαι μετανάστης, αλλά μόνο αν δουλεύεις ανασφάλιστος και χωρίς να λες και πολλά.
Μήπως είναι αξίες όπως η ανθρωπιά, η εντιμότητα, η ισότητα, η αγάπη; Ποια ανθρωπιά, όταν περιστατικά σαν της Μανωλάδας και του Αγρινίου γίνονται καθημερινότητα; Ποια εντιμότητα όταν η απάτη, η λαμογιά, η υποκρισία, η πονηριά θεωρούνται μαγκιά και επιβραβεύονται; Ποια ισότητα, όταν είμαστε από τις πρώτες χώρες στη βία κατά των γυναικών και των αδυνάτων, ενώ οι - κατά δήλωσή τους - «δάσκαλοι της αγάπης» χαρακτηρίζουν τις γυναίκες μιαρές και τους γκέι σατανικούς;
Μήπως είναι ο σεβασμός στο ύψιστο αγαθό, αυτό της ζωής; Σύμφωνα με το Μ. Βαρβιτσιώτη, αυτή εύκολα συμψηφίζεται με ότι μας βρεθεί πρόχειρο. Και δυστυχώς το μεγάλο πρόβλημα δεν είναι η απύθμενη βλακεία της δήλωσης Βαρβιτσιώτη. Το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι αντιστοιχεί σε έναν τρόπο σκέψης, που επικρατεί. Έχουν περάσει πολλά χρόνια από τότε που οι Ιταλοί βύθισαν ένα πλοίο γεμάτο Αλβανούς μετανάστες, κερδίζοντας το θαυμασμό πολλών Ελλήνων, που θεώρησαν αυτό το έγκλημα, λύση.
Αυτές είναι οι αξίες που εγγυώνται τα σύνορά μας, δυστυχώς. Αυτές, σε συνδυασμό με την πλήρη απουσία λογικής, με την αδυναμία για διάλογο, με την απουσία στόχου και οράματος, για μια κοινωνία που λέει ψέματα στον εαυτό της για την προέλευσή της και τίποτα για το πού κατευθύνεται.
ΥΓ. Πάω και στοίχημα ότι στα σχόλια θα δω χαρακτηρισμούς και «ερωτήματα» για τον Γ. Παπανδρέου. Δεδομένου ότι μια φράση του ήταν απλώς η αφορμή και το άρθρο δεν τον αφορά, θα είναι μια επιβεβαίωση της τελευταίας παραγράφου.
ΥΓ2. Μη με ρωτήσετε τι προτείνω για το μεταναστευτικό. Δεν είμαι ειδικός, θεωρώ το πρόβλημα τεράστιο, όπως όλοι, αλλά ξέρω ότι το Φαρμακονήσι, η Λαμπεντούζα, το Μπρίντιζι δεν είναι λύσεις.
ΥΓ3. Μεθαύριο δικάζεται ο Πακιστανός που επιτέθηκε στη 15χρονη Μυρτώ, η οποία ακόμα δεν έχει συνέλθει. Κρατήστε στο μυαλό σας ότι δεν δικάζονται όλοι οι Πακιστανοί, ούτε όλοι οι μετανάστες. Έχουμε και Έλληνες, ακόμα χειρότερους.
