Το μόνο πράγμα που πρέπει να φοβόμαστε είναι ο ίδιος ο φόβος

Κι αν ο φόβος σε κάνει να χάσεις ό,τι έχεις;

­Κι αν απλά με προστατέψει; Αν είναι βάσιμος και με γλιτώσει από πόνο; Ο εαυτός μου είναι σημαντικός και πάνω απ’ όλα θέλω να τον κρατήσω ασφαλή.

­Αν… όμως… ο φόβος σου δεν έχει λογική και βάση;

­Μα έχει! Βλέπω τα δεδομένα, τις πιθανότητες, την ενδεχόμενη έκβαση. Τα βλέπω!

Άκουσέ με. Όταν έχεις να κάνεις με ανθρώπους και ανθρώπινες σχέσεις, όλα είναι πιθανά· τα καλά, τα άσχημα. Μην καταδέχεσαι να κυριαρχείσαι από το φόβο. Νιώσε, δες, ακολούθησε, μάθε, ζήσε! Άλλωστε σε όλα γύρω μας υπάρχουν ενδεχόμενα πολλά. Το θέμα είναι τι επιλέγεις να δεις, πώς επιλέγεις να διαχειριστείς τα δεδομένα και τις πιθανότητες. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι πανίσχυρος. Σου παίζει παιχνίδια ατελείωτα και σε ωθεί να ακολουθήσεις μονοπάτια σε ατέρμονους λαβύρινθους, με σύμμαχο τη φαντασία, με βαρύ φορτίο την εμπειρία, με το συναίσθημα και τη λογική να περιπλέκονται.

~ ~

«Ο Φόβος» του Στέφαν Τσβάιχ. Μια υπέροχη παράσταση και ένας προβληματισμός. Μια φράση που χαράχτηκε στη μνήμη μου λόγω της βαρύτητας και της αλήθειας που φέρει. «Μικρή ή μεγάλη, η τιμωρία είναι πάντα καλύτερη από το αβέβαιο, το ατελείωτο μαρτύριο του φόβου». Όποιος φοβάται να υποφέρει, υποφέρει ήδη απ’ αυτό που φοβάται. Κι αυτή είναι η μεγαλύτερη αλήθεια από όλες. Ο φόβος της τιμωρίας είναι μεγαλύτερος από την ίδια την τιμωρία.  

Ένα ένστικτο βαθιά ριζωμένο, συνυφασμένο με την αρχέγονη φύση του ανθρώπου που με τη δύναμη του μυαλού, του εξελιγμένου νου, σε κατασπαράζει, σε ακινητοποιεί και σε βυθίζει. Η ηρωίδα κουβαλά μια ευθύνη, μια αμαρτία. Η πληγή αυτή διογκώνεται, πλάθονται σενάρια για την τιμωρία, για τις συνέπειες. Η καθημερινότητά της γίνεται σκοτεινή και βαριά κάτω από τη σκιά της τιμωρίας της. Τα πιθανά σενάρια, το πιθανό αντίκτυπο, τα ενδεχόμενα και επικείμενα αισθήματα βιώνονται υποσυνείδητα υπό το αίσθημα του φόβου. Του φόβου μη χάσει τα πάντα, πληγώσει και πληγωθεί. Αυτή είναι η μεγάλη δύναμη του φόβου. Να σε παραλύει. Να σε κρατάει πίσω και να σου κλέβει ανάσες.

~ ~

Στην ελληνική μυθολογία, ο Φόβος είναι η προσωποποίηση του φόβου. Οι Αρχαίοι Έλληνες τον θεωρούσαν γιο του Άρη και της Αφροδίτη. Του πολέμου και του έρωτα…

Ο φόβος είναι κάποια λύπη ή ταραχή που προκαλείται από την αίσθηση κάποιου κακού που επαπειλείται, ενός κακού που μπορεί να μας καταστρέψει ή να μας προκαλέσει λύπη… Ο φόβος κάνει τους ανθρώπους να σκέφτονται. ~ Αριστοτέλης~

Να μην παρασύρονται από τις έμφυτες τάσεις, τις ορμές, να μαθαίνουν, να εξελίσσονται. Να μην παρασύρονται από την ευτυχία, την καλή τους τύχη, την ευημερία νιώθοντας άτρωτοι. Να μην αδιαφορούν για την ίδια τους την ύπαρξη, για τους κινδύνους,  παρατημένοι, απογοητευμένοι από τις πληγές, χαμένοι να βυθίζονται σε μια ζωή χωρίς ανάσες. Ο φόβος σε κάνει να σκέφτεσαι. Το μέλλον, την άμεση έκβαση, τους κινδύνους. Και σε κρατάει πίσω, όταν πρέπει. Σου θυμίζει το ρίσκο, σε προειδοποιεί και σε προφυλάσσει.

Ένα αρχέγονο ένστικτο, ένα βασικό συναίσθημα του ανθρώπου. Σύμφωνα με τον Φρόιντ με βάση τα ένστικτα δρα ο άνθρωπος, όπως και τα ζώα. Στον άνθρωπο τα ένστικτα περιέχονται στο μέρος της προσωπικότητας το οποίο αφορά τις ασυνείδητες λειτουργίες του ανθρώπου. Έτσι, είναι λογικό να θέλει να προστατευθεί μπροστά σε μια επικείμενη απειλή. Έχει άμεση σχέση με το ένστικτο επιβίωσης του ανθρώπου σε συνθήκες απειλής παροντικές και μελλοντικές. Όταν όμως πραγματικός κίνδυνος δεν υπάρχει, τότε ο φόβος μετατρέπεται σε φοβία και γίνεται εμπόδιο στη φυσιολογική αντιμετώπιση της καθημερινότητας.

~ ~

Ο φόβος έχει τη δική του ομορφιά, τη δική του λεπτότητα κι ευαισθησία. Μάλιστα, πρόκειται για μια πολύ αδιόρατη ζωντάνια. Η λέξη είναι αρνητική, αλλά το συναίσθημα το ίδιο είναι πολύ θετικό, γιατί αποτελεί μέρος τού ότι είσαι ζωντανός, μέρος τού ότι είσαι λεπτεπίλεπτος, μέρος τού ότι είσαι εύθραυστος.

Ο φόβος είναι έμφυτος και είναι πολύ αναγκαίος. Χωρίς φόβο, δεν θα μπορέσεις να επιβιώσεις καθόλου. Λόγω του φόβου ακριβώς δε βάζεις το χέρι σου στη φωτιά. Είναι ευφυΐα.

Ο φόβος όμως μπορεί να γίνει αφύσικος, μπορεί να γίνει παθολογικός. Φοβάσαι τότε για πράγματα για τα οποία δεν υπάρχει λόγος να φοβάσαι – παρόλο που μπορεί να βρεις επιχειρήματα ακόμη και για τον αφύσικο φόβο σου. Κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί απόλυτα ότι αυτό το σπίτι δεν πρόκειται να πέσει – μπορεί να συμβεί ένας σεισμός… είναι δυνατό το οτιδήποτε.

Η κοινωνία, η εκκλησία, το κράτος, όλοι αυτοί θέλουν να βρίσκονται οι πάντες σε κατάσταση συνεχούς φόβου: φόβου για τα γνωστά, φόβου για το άγνωστο, φόβου του θανάτου, φόβου για την κόλαση, φόβου μήπως δεν πάνε στον παράδεισο, φόβου μήπως δεν καταφέρεις να γίνει γνωστό το όνομά σου στον κόσμο, φόβου μήπως είσαι ένα τίποτα. Οι πάντες γύρω σου, ήδη από τη γέννησή σου, δημιουργούν το φόβο. Κανένα παιδί δεν γεννιέται με φόβο. Κάθε ένα παιδί γεννιέται με ελευθερία, αμφισβήτηση, εξέγερση, ατομικότητα, αθωότητα – ιδιότητες όλες τους σπουδαίες. Είναι όμως ανίσχυρο, εξαρτημένο. Αν δεν νιώθει κανένα φόβο το παιδί, δεν υπάρχει καμιά δυνατότητα να επιβιώσει ποτέ. Ο φόβος του είναι ένα μέτρο προστασίας της ζωής…  

Αλλά μη μείνεις παγιδευμένος εκεί. Άσε τον στην άκρη. Προχώρησε παρά τον φόβο. Το ζήτημα δεν είναι να απαλλαγείς από κάτι. Το ζήτημα είναι μόνο να το κατανοήσεις. Αν αισθάνεσαι φόβο, τότε αποδέξου τον ως μέρος της ύπαρξής σου. Αν μπορείς να τον αποδεχτείς, έχει ήδη εξαφανιστεί. Να θυμάσαι πάντα:

η διαφορά ανάμεσα στον θαρραλέο άνθρωπο και στον δειλό βρίσκεται στο ότι ο θαρραλέος άνθρωπος προχωρεί παρά τον φόβο του, ενώ ο δειλός σταματάει εξαιτίας του φόβου. ~Osho~  ~ ~

Ο φόβος, κατά βάση, χαρακτηρίζεται ως ένα έμφυτο αίσθημα που υπακούει στο αρχέγονο ένστικτο της αυτοσυντήρησης. Η μνήμη όμως που εγκαθίσταται στην αμυγδαλή είναι μια ασυνείδητη άδηλη μνήμη, γεγονός που υποδηλώνει τον σημαντικό ρόλο που παίζουν οι ασυνείδητες διαδικασίες στη συναισθηματική συμπεριφορά του ανθρώπου.

Οι φοβικές αντιδράσεις λοιπόν παρότι συνήθως αποτελούν ασπίδα προστασίας δεν αφορούν πάντα έναν πραγματικό κίνδυνο και δύνανται να περιστέλλουν την ελευθερία του ατόμου. Ο σκεπτόμενος νεοεγκέφαλος του ανθρώπου μέσω της φαντασίας και της σκέψης μπορεί να προκαλεί αισθήματα φόβου και να πυροδοτεί ανάλογες αντιδράσεις για φανταστικούς κινδύνους στο παρόν ή στο μέλλον. Οι φοβικές συμπεριφορές ενεργοποιούν τα κατώτερα τμήματα του εγκεφάλου, με αποτέλεσμα ανώτερες λειτουργίες του νεοφλοιού όπως η σκέψη, η κρίση και η βούληση να είναι αδύναμες και ως εκ τούτου εύκολα χειραγωγήσιμες. Ο φόβος, από έναν ενστικτώδη μηχανισμό προστασίας μπορεί να μετατραπεί σε ένα εργαλείο χειραγώγησης και περιορισμού της ελευθερίας.

Υπέρτερο χρέος του ανθρώπου είναι συνεχώς να διαρρηγνύει τους περιορισμούς του και να διευρύνει τα όριά του. Να δρα σε πείσμα του φόβου και να αντιλαμβάνεται ότι όπου υπάρχει φόβος, υπάρχει και η ευκαιρία για γνώση, ανάπτυξη και διεύρυνση. Ο φόβος σηματοδοτεί τα όριά μας. Τα όρια όμως, αν και απολύτως απαραίτητα για την λειτουργία μας, έχουν προσωρινή μόνο αξία και οφείλουμε ολοένα να τα επεκτείνουμε.

~ ~

Ερωτευμένος. Με την ψυχή γυμνή, αβοήθητος. Το πάθος και ο φόβος σε πλημμυρίζει. 

Επιτυχία, αποτυχία σε ένα κυνήγι ευτυχίας, δόξας, πλούτου, προσωπικής ανύψωσης. Με τον φόβο να σε ακολουθεί.

Τύχη, μοίρα, το προσωπικό ταξίδι, το Εγώ, η ανύψωση, η ταυτότητα, οι στόχοι, το ποιος στο όλο, το γιατί, το πού, τα ερωτήματα. Το άγνωστο, εσύ, ο φόβος.

Η αρχή, το τέλος, ο παράδεισος, η κόλαση, η τιμωρία και ο φόβος να σε αγκαλιάζει τα βράδια.

Ζωή, θάνατος, πληγή, προστασία, αγωνία, αναζήτηση. Το σωστό, το λάθος, η επίπτωση, η επιβίωση. Ο φόβος εκεί.

Εσύ και ο φόβος μαζί. Το να ζεις κατανοώντας το φόβο. Γενναίος με το φόβο για ασπίδα σου και το θάρρος για λόγχη, προχωρώντας μπροστά.

*** 

Πληροφορίες έχουν αντληθεί από τη σελίδα: hypatia

Όποιος φοβάται να υποφέρει, υποφέρει ήδη απ’ αυτό που φοβάται ~ Μισέλ ντε Μονταίν

Το μόνο πράγμα που πρέπει να φοβόμαστε είναι ο ίδιος ο φόβος ~ Φραγκλίνος Ρούζβελτ