Δεν ξέρω αν το νιώσατε, αλλά έρχονται τα Χριστούγεννα. Οι πόλεις στολίζονται, οι νύχτες φωτίζονται κι οι αγορές ηχούν χριστουγεννιάτικες μελωδίες, έτσι, για να ολοκληρωθεί το σκηνικό της ευτυχίας. Πανηγύρια, γλέντια και ομορφιές συναντάς παντού. Τα παιδάκια θα πάνε με τους γονείς τους στις χριστουγεννιάτικες πόλεις που έχουν στηθεί, να ζήσουν το παραμύθι με ξωτικά, νεράιδες κι αγιοβασίληδες.
Αυτοί οι τελευταίοι είναι ένας που μπορεί να έχει άπειρες υποδιαιρέσεις, έτσι ώστε να βρίσκεται παντού και να χωράει σε όλες τις καμινάδες συγχρόνως, παρά την τεράστια μπάκα του και να μοιράζει δώρα. Πάντως, τα γράμματα με την παραγγελιά τα στέλνουμε στον έναν κι αυτός μετά κανονίζει την πορεία του.
Δεν ξέρω τι λένε στα σχολεία για τη δράση του εν λόγω κυρίου, αλλά φαντάζομαι πως είναι πολύ δύσκολη η θέση των παιδαγωγών. (Χρησιμοποιώ αυτή τη λέξη γιατί δεν πιστεύω πως όσοι διδάσκουν στα σχολεία είναι τέτοιοι και θεωρώ πως οι υπόλοιποι δεν ξέρουν καν ότι η θέση τους είναι δύσκολη). Αναρωτιέμαι πώς το αντιμετωπίζουν και τι λένε στα παιδάκια. Τι κάνουν στις χειροτεχνίες τους; Βάζουν τα παιδάκια να ζωγραφίσουν αυτόν τον χοντρομπαλά μπαρμπούλη με το σάκο που ξεχειλίζουν τα καλούδια του ή προτιμούν να καταπιάνονται μόνο με το φτωχό Χριστούλη που γεννήθηκε στο στάβλο με τα χουχουλιάρικα γελάδια και, παρά ταύτα, άντεξε το κρύο, την ανέχεια και το διωγμό και μεγάλωσε κι έγινε χρήσιμος άνθρωπος στην κοινωνία κι έτσι πρέπει να γίνουμε κι εμείς; Και, εν πάση περιπτώσει, πώς γίνεται να αντιμετωπιστούν με ίσους όρους τα παιδιά που αναγκαστικά προσγειώθηκαν στη σκατένια πραγματικότητα και τα παιδιά που ακόμη ζουν το παραμύθι;
Μήπως τελικά όντως πρέπει να χωριστούμε; Από το σχολείο ακόμη. Να υπάρχει σχολείο για φτωχούς και σχολείο για όσους ακόμη αντέχει η τσέπη τους. Τους φραγκάτους τούς εξαιρώ γιατί στα δικά τους σχολεία δεν αντιμετωπίζουν τέτοιου είδους διλήμματα. Εξαιρώ και τους ενήλικες φραγκάτους. Που το πολύ πολύ να μην μπορέσουν φέτος να κάνουν διακοπές στο Γκστάαντ και να ξεπέσουν στην Αράχωβα. Και ελπίζω να μπορέσουν να αντέξουν τη συμφορά, χωρίς τη συμπαράστασή μου.
Από την άλλη είναι πολλοί αυτοί που δε θα νιώσουν γιορτή φέτος. Και το χειρότερο: θα τη βλέπουν γύρω τους να τους κουνάει προκλητικά τον κώλο και δε θα μπορούν ούτε να της τον πιάσουν. Καλύτερα. Γιατί η φετινή γιορτή φοράει τα στολίδια της και τα αρώματά της για να καλύψει την ασχήμια και την μπόχα που κουβαλάει. Προκαλεί. Κάνει τσαλίμια, θέλοντας να τρέξουμε πίσω της, να την προσέξουμε, να την νταντέψουμε, να ξοδέψουμε γι' αυτήν όσα έχουμε. Κι έτσι όπως θα μας αποτελειώνει, θα πει «για ποια με πέρασες;» και θα μας γυρίσει την πλάτη, εξακολουθώντας να κουνάει προκλητικά τον κώλο της. Όπως κάνει πάντα και μας αφήνει με γεμάτα στομάχια, άδειες τσέπες και, συνήθως, άδειες ψυχές.
Η φετινή γιορτή, πιο ξεδιάντροπη από ποτέ, χλευάζει μέσα στο γυαλιστερό της περιτύλιγμα, τους ανθρώπους που θα τη βγάλουν χωρίς θέρμανση, χωρίς ρεύμα, χωρίς φαΐ, χωρίς σπίτι. Βγάζει περιπαικτικά τη γλώσσα σε κείνους που θα τη βγάλουν στα συσσίτια, ευχαριστώντας το δήμο και την εκκλησία για τη συμπαράσταση στη δύσκολη στιγμή τους. Και στα παιδιά που θα μάθουν φέτος ξαφνικά πως δεν υπάρχει Άγιος Βασίλης, αυτή η καριόλα η γιορτή, ρίχνει κλανιά και φεύγει. Ε, κι εμείς ας της ρίξουμε κωλοδάχτυλο γιατί αυτό της ταιριάζει. Επιτέλους, κωλοδάχτυλο στεγνό, στον ψεύτικο κόσμο που μας επιβάλλει.
Φέτος η γιορτή μάς δίνει ευκαιρίες και πρέπει να τις αρπάξουμε. Μας δίνει την ευκαιρία να δώσουμε ο ένας το χέρι στον άλλον. Να μοιραστούμε, να ανταλλάξουμε, έστω τα λίγα που έχουμε. Και, κυρίως, μας δίνει την ευκαιρία να καταλάβουμε πως δεν υπάρχουν γιορτές. Πως αυτό που είχαμε μάθει να γιορτάζουμε είναι μια αφορμή για κατανάλωση που επέβαλαν κάποιοι διαφημιστές. Δεν υπάρχει καν σχέση με την παράδοσή μας κι ως εκ τούτου, μπορούμε να διώξουμε από πάνω μας και τις ενοχές που δε γιορτάζαμε έτσι και στα χωριά μας. Οι μόνες μας ενοχές να είναι για τότε που μας έπειθαν πως έπρεπε να ζήσουμε τη λάμψη και τη χλιδή. Και να συνειδητοποιήσουμε πως τη λάμψη τη βρίσκουμε στους ανθρώπους γύρω μας. Για να λάμψουν οι άνθρωποι γύρω μας, πρέπει πρώτα απ' όλα να έχουν φως. Ηλεκτρικό. Να έχουν τα απαραίτητα για να ζήσουν. Να έχουν αξιοπρέπεια. Να έχουν και άλλους ανθρώπους.
Οι άλλοι άνθρωποι, ας πούμε εμείς, το λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε αυτά τα Χριστούγεννα, είναι να σβήσουμε τα σαχλά φωτάκια και να μην ξεχυθούμε στους φωταγωγημένους δρόμους με τους χαρούμενους ήχους για να ζήσουμε τη χαρά της κατανάλωσης. Ας γεμίσουμε ενοχές για όσους ζουν στο σκοτάδι. Και με κάθε κίνηση που έχει σκοπό να κουκουλώσει τη δυστυχία που πλανάται παντού, εμείς να είμαστε έτοιμοι να την ξεσκεπάσουμε, να τους την τρίψουμε στα μούτρα και να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να τους την επιστρέψουμε.
Ας το αποφασίσουμε κι ας μην το κρύβουμε άλλο. Φέτος τα Χριστούγεννα δεν είναι παραμυθένια. Είναι σκατένια.
