Καρκίνος! Τι είναι και γιατί είναι τόσο δύσκολη η θεραπεία του;

Καρκινικά κύτταρα - ζόρικες υπάρξεις σε περιμένουν με ακόρεστη διάθεση για καυτές μιτώσεις! Καρκινικά κύτταρα - ζόρικες υπάρξεις σε περιμένουν με ακόρεστη διάθεση για καυτές μιτώσεις!

(Το Zyklon B γράφει την στήλη Sci-Zophrenia στο Fridge.gr)

Έφτασε λοιπόν η στιγμή της αλήθειας. Μαζεύεις όσο κουράγιο έχεις, και χτυπάς την πόρτα του  ογκολόγου-γιατρού σου για να παραλάβεις τα αποτελέσματα της βιοψίας για εκείνο το γρομπαλάκι που βγάλαν από μέσα σου. Καθώς η πόρτα ανοίγει, όλα θαρρείς τριγύρω σου πως τα βλέπεις σε slow motion και η φάτσα σου ασυναίσθητα έχει αποκτήσει εκείνη την μόνιμα πονεμένη έκφραση του Καζαντζίδη.

Ιδρώτας -μα ξάφνου βλέπεις τον γιατρό σου καθισμένο στο ακριβό γραφείο του να χαμογελάει και να σου γνέφει κατά το μέρος του. Σου χαμογελάει, ναι! Του χαμογελάς και εσύ πίσω, σου χαμογελάει περισσότερο, ανταποδίδεις και πας κάθεσαι στην καρέκλα ακριβώς μπροστά του. "Βγήκε η βιοψία", σου λέει με ένα καθησυχαστικό χαμόγελο! Ξεφυσάς με ανακούφιση και σφουγγίζεις τον ιδρώτα σου, οyφ! "Ελπίζω η διάθεσή σου να είναι τόσο θετική όσο το αποτέλεσμα της εξέτασης!", συμπληρώνει. Μη μασάς φιλαράκο και μην παίρνεις έκφραση φρίκης, ο τυπάκος έχει πει και καλύτερα όπως "Επιτέλους ασορτί με το ζώδιό σου", σε ασθενή γεννημένο αρχές Ιούλη ή "Γεια σου Κότζακ" -χαιρετισμός που όταν ο ασθενής του επεσήμανε πως "Μα δεν με λένε Κότζακ", αυτός ανταπάντησε "Δώσε του λίγο χρόνο", τρίβοντας το κεφάλι του. Έχει μια ευχέρεια, μπορείς να πεις, με τέτοιου είδους ανακοινώσεις...

Πρέπει να ήταν -πάνω κάτω- η εκατοστή τρίτη φορά στην ως τώρα καριέρα του που "τελείωνε ο κόσμος", όχι ο δικός του, του ασθενή του. Ο δικός του κόσμος ίσως τελείωσε τις 5-6 πρώτες φορές, όπου το πέρας της βάρδιας του τον βρήκε να μπεκροπίνει στο τοπικό βυζάδικο για να την παλέψει. Και σήμερα, το πέρας της βάρδιας του τον βρίσκει πάλι στο βυζάδικο, σκνίπα, πιθανότατα με τα μούτρα χωμένα στο μπούστο κάποιας αλλοδαπής - όχι, όχι για να την παλέψει αλλά για να γιορτάσει. Να γιορτάσει τη θνητότητά του καταλήγοντας να πράττει "πράξεις που μπορούν να οδηγήσουν σε απαρχή νέας ζωής", που θα έλεγαν οι πιο ποιητικοί μου αναγνώστες!

ΚΑΡΚΙΝΟΣ! Τρομάζει η λεξούλα; Ναι, γι' αυτό το λένε και χαριτωμένα "η επάρατη νόσος" -- με όσα ονόματα και να τον πεις όμως, δεν αλλάζει αυτό που είναι: μια δύσκολη ασθένεια με αρκετά πολύπλοκη αιτιολογία, ανάπτυξη και εξέλιξη. Το να μην αναφέρεσαι σε αυτή με το όνομά της, όπως οι παλιοί που την "απεύχονταν" με προληπτική υστερία, το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να πάρει το μυαλό σου από "άσχημα σενάρια" μέχρι φυσικά αυτά να σου χτυπήσουν την πόρτα. Το να μη γνωρίζεις όμως τίποτα για αυτήν, μπορεί να οδηγήσει σε παρανοήσεις αρκετά επικίνδυνες ορισμένες φορές...

Ας μην περιμένεις λοιπόν να πάθεις καρκίνο για να μάθεις τι είναι, άκου λίγο το Ζαϊκλόνι να στο απλώνει σαν τη Μερέντα πάνω στην φέτα σου - και αν μου τσατιστείς και χτυπήσω ευαίσθητες χορδές, έλα στα σχόλια να με κράξεις! Μη βιαστείς όμως, σου έχω εκπληξούλα κατά το τέλος όπου θα σου δείξω πως και εγώ είμαι ευαισθητούλι!

 

Τι είναι ο καρκίνος; Πώς δημιουργείται;


Ξεκινάς από ένα απειροελάχιστο κύτταρο στη μήτρα μιας κάποιας που χάρηκε - υπέρ το δέον - το σπέρμα του πατέρα σου, δημιουργείς "δέρματα", τα οποία δίνουν τους ιστούς σου, που θα δώσουν τα όργανά σου, και νάσου τρανεύει ένας μαντράχαλος/μαντραχαλού με αποψάρα - και γαμώ τα παιδιά!

Για να γίνουν όμως και να συντηρηθούν όλα αυτά και για να έχεις τη μορφή που όλοι γνωρίζουμε πως έχει ένας άνθρωπος, πρέπει τα κύτταρα που σε αποτελούν να συνεργαστούν. Αυτό εμπεριέχει το να μπορούν τα κύτταρά σου να πολλαπλασιαστούν για να μεγαλώσεις, να πολλαπλασιαστούν για να κλείσουν ένα τραύμα ή να αναπληρώσουν χαμένα κύτταρα, να διαφοροποιηθούν και πάλι να πληθύνουν όταν λάβουν ένα ορμονικό ερέθισμα, αλλά συνάμα να γνωρίζουν πότε "enough is enough" και να υπακούουν σε κατασταλτικά σινιάλα. Να γνωρίζει το δέρμα σου ή ένα οστό σου πότε "μεγάλωσε αρκετά και κάλυψε το κενό" (βλέπε contact inhibition), ώστε να μην συνεχίσουν να μεγαλώνουν μέχρι να σέρνεις ένα εξόγκωμα 20 κιλών εκεί που είχες κάποτε κάταγμα ή πληγή, να γνωρίζει το συκώτι σου και τα κύτταρά του "πού είναι η θέση τους", και να μην φύγουν από εκεί να πάνε να αποικήσουν τη Σαχάρα που αποκαλείς "κρανίο", να γνωρίζει επίσης ένα κύτταρο της γλώσσας σου "ποιο είναι" και να μπορεί να "δουλέψει" στο πλαίσιο που είναι ενταγμένο χωρίς να την δει "νεφρικό κύτταρο", διαταράσσοντας το σύνολο και τη λειτουργία του οργάνου στο οποίο ανήκει.

Αυτά τα "αυτόματα" πραγματάκια για να συμβούν απαιτούν αρκετά ρυθμιστικά μονοπάτια, με κάμποσους ελεγκτικούς μηχανισμούς που τσεκάρουν σε κάθε φάση "αν τα πράγματα πάνε καλά" και σε περίπτωση που τα πράγματα δεν πάνε καλά, το κύτταρο δοκιμάζει να τα επαναφέρει στο "αρχικό πρόγραμμα". Αν δεν τα καταφέρει, οι μηχανισμοί του είναι αμείλικτοι: "αυτοκτονεί" για το γενικότερο καλό, σε μια εξίσου οργανωμένη και καλά ελεγχόμενη διαδικασία, την απόπτωση. Χμ, κάπου εδώ μήπως νιώθεις τον διακαή πόθο να παραδειγματιστείς από την κυτταρική συμπεριφορά; Αν δεν τον νιώθεις, δεν πειράζει - αν δεν τον "νιώσει" το κύτταρο από μόνο του, αναλαμβάνουν τρίτοι, συγκεκριμένα το ανοσοποιητικό σύστημα, που μπορεί αρκετές φορές να απομακρύνει τα "αναρχικά" κύτταρα. Τράβα εδώ κοινωνικές παράλληλους και έχεις λίγο υλικό για σκέψη.

Ο καρκίνος αρχίζει όταν ένα κύτταρο γράψει όλα τα παραπάνω στα μεγάλα ζουμερά του μιτοχόνδρια - αρχίζει να πολλαπλασιάζεται ανεξέλεγκτα, να χάνει την "ταυτότητά" του, που ορίζει τη σχέση του με το σύνολο στο οποίο ανήκει και μπορεί να εισβάλει σε άλλους ιστούς, έχοντας στο "πρόγραμμα" μόνο τη δικιά του επιβίωση. Επιβίωση που όμως μακροπρόθεσμα καταλήγει να την υποβιβάζει, σκοτώνοντας τον οργανισμό που το συντηρεί: εν τούτοις το όλο modus operanti του θυμίζει αυτό του Έλληνα (άντε, μη σε κακοκαρδίσω, του ανθρώπου), που κοιτώντας το "βραχυπρόθεσμο συμφέρον", υποσκάπτει το μακροπρόθεσμο όφελός του.

Για να γίνουν τα παραπάνω δεν αρκεί ένα βήμα, μια μετάλλαξη. Συνήθως ο καρκίνος προκύπτει από βαθμιαία συσσώρευση τυχαίων μεταλλάξεων σε ένα κύτταρο που περιλαμβάνουν σε μεγάλο ποσοστό μεταλλάξεις/ενεργοποιήσεις ογκογονιδίων, δηλαδή γονίδια που προάγουν τον πολλαπλασιασμό του κυττάρου, και απενεργοποιήσεις σε ογκοκατασταλτικά γονίδια, δηλαδή γονίδια που σταματάνε τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων.

Όταν ένα κύτταρο αρχίζει να πολλαπλασιάζεται γρηγορότερα, αυξάνει και η πιθανότητα λαθών (μεταλλάξεων), κατά την αντιγραφή του DNA του, όπως επίσης μειώνεται και ο χρόνος που έχει μεταξύ διαιρέσεων για να "επισκευάσει" το DNA του - αυτή η διαδικασία ευνοεί την συσσώρευση περαιτέρω μεταλλάξεων. Εδώ παίρνει μπρος η εξέλιξη και η δαρβινική επιλογή: πολλά κύτταρα από αυτήν τη μάζα μπορεί να πεθάνουν γιατί τους έκατσε η άσχημη μετάλλαξη που τα σκότωσε, άλλα μπορεί να "συλληφθούν" από το ανοσοποιητικό σου σύστημα, αλλά αυτά που θα φέρουν τέτοια χαρακτηριστικά ώστε να διαφύγουν από την παραπάνω τύχη, θα πολλαπλασιαστούν περαιτέρω και μπορεί να αποκτήσουν ενδιαφέρουσες ιδιότητες.

Μια από αυτές είναι να μπορούν να ξεκολλήσουν από το μέρος που είναι, να πάνε και να κολλήσουν αλλού, έτσι ώστε να συνεχίσουν την ανάπτυξή τους, ακόμα και να αρχίσουν να εκφράζουν πρωτεΐνες αγγειογένεσης - κάτι που θα τους επιτρέψει να δημιουργήσουν αγγεία για να τραφούν από τα λαχταριστά θρεπτικά στοιχεία του αίματός σου εκεί που θα εγκατασταθούν! Καλως ήλθες στον υπέροχο κόσμο της μετάστασης!

Πέραν αυτών, τα καρκινικά κύτταρα έχουν και άλλες ενδιαφέρουσες ιδιότητες που συζητήθηκαν στο άρθρο περί αθανασίας - ναι, αυτά τα κύτταρα είναι "βιολογικά αθάνατα" όσον αφορά τις διαιρέσεις που μπορούν να κάνουν - το μόνο που σταματάει τον αριθμό διαιρέσεών τους αν αφεθούν "ως έχουν", είναι το ξύλο από φέρετρο -το Ζαϊκλόνι προτείνει μαόνι.

Mας κρύβουν τη θεραπεία του καρκίνου! Γιατί ο καρκίνος είναι τόσο δύσκολο να θεραπευτεί;

Πρώτα πρώτα, η παραπάνω "δήλωση" μαζί με την ερώτηση εμπεριέχουν μια βασικότατη παρανόηση η οποία αποτελεί και μέρος της απάντησής της. Μιας που σου αρέσουν οι ερωτήσεις, να θέσουμε ακόμα μια: γιατί ο γιατρός όταν υποπτευθεί καρκίνο θα πάρει δείγμα για βιοψία και θα στείλει κομματάκι και για μοριακή διερεύνηση;

Α) Οι φίλοι του ακύρωσαν το ραντεβού για μπύρες και δεν έχει κάτι καλύτερο να κάνει.

Β) Μισεί θανάσιμα τους μοριακούς βιολόγους, διότι όλοι μας γνωρίζουμε πως τη χειρίζονται άψογα την πιπέτα και θέλει να τους φορτώνει δουλειά.

Γ) Στο σχολείο έτρωγε ξύλο και τώρα παίρνει το αίμα του πίσω με το να βασανίζει τους ασθενείς.

Δ) Ο καρκίνος δεν είναι μια ενιαία πάθηση αλλά εκατοντάδες παθήσεις με αρκετές διαφορές μεταξύ τους.

Μετά το 50-50, τη βοήθεια του κοινού, το τηλέφωνο στον φίλο και το ψιθύρισμα της σωστής απάντησης από τον παρουσιαστή στο αυτάκι σου, καταλήγουμε πως σωστό είναι το Δ. Ουσιαστικά ζητώντας "θεραπεία για τον καρκίνο" ζητάς πανάκεια - μια θεραπεία για 200 περίπου νόσους που, αν και έχουν ομοιότητες όπως είδαμε στις υπεραπλουστεύσεις παραπάνω, έχουν και μπόλικες διαφορές μεταξύ τους - τόσες ώστε να μην μπορούμε να μιλάμε για μια μαγική θεραπεία αλλά για ένα εύρος πιθανών θεραπειών.

Ένα άλλο πρόβλημα είναι η ίδια του η φύση: αν έχεις στα χέρια σου μια νόσο η οποία οφείλεται σε "κάτι ζωντανό που μεγαλώνει μέσα σου", η στρατηγική αντιμετώπισης είναι να το βγάλεις από μέσα σου ή συνηθέστερα αν είναι "ψιλαδούρα" και δεν μπορείς να το πιάσεις εύκολα, να το σκοτώσεις μέσα σου. Για να γίνει αυτό στοχεύεις φαρμακευτικά βασικές λειτουργίες του οργανισμού που θες να καταπολεμήσεις, ώστε με την αναστολή τους να σκοτώσεις τον οργανισμό - οι λειτουργίες που θα μπουν στο στόχαστρο δεν πρέπει να επιτελούνται από τα δικά σου κύτταρα ή πρέπει να επιτελούνται με διαφορετικό τρόπο από τον δικό σου οργανισμό, έτσι ώστε το φάρμακο που θα χορηγηθεί να έχει την "άπλα" να δράσει επιλεκτικά "θανάσιμα" στον εισβολέα και όχι σε εσένα. Με πιο απλά λόγια, χορηγείς ένα "ειδικό δηλητήριο κατά του εισβολέα" σε δόση στην οποία θα έχει τις λιγότερες δυνατές παρενέργειες (σε σχέση με το όφελος που θα σου προσφέρει) και αφήνεις το ανοσοποιητικό σύστημα να ολοκληρώσει την βρωμοδουλειά.

Αυτή η τεχνική δουλεύει καλά για τα πολυκύτταρα παράσιτα μέσα μας (σκώληξ σκώληξ!), για τα βακτήρια (αντιβιοτικά), αλλά αρχίζει και εμφανίζει προβλήματα στην αντιμετώπιση των ιών, διότι αυτοί χρησιμοποιούν τους μηχανισμούς των κυττάρων σου για να πολλαπλασιαστούν (κλικ το link λέμε, εκεί θα δεις για ποιο λόγο και οι ιοί είναι δυσκολάκια!), αν και πάλι μένει χώρος να εκμεταλλευτείς "διαφορές" τους από εσένα. Με τους καρκίνους την κάτσαμε τη βάρκα: οι λειτουργίες που προσπαθείς να χτυπήσεις είναι λειτουργίες που τις επιτελούν και τα κανονικά σου κύτταρα με τον ίδιο τρόπο, οπότε το πράγμα δυσκολεύει πάρα πολύ - διότι εδώ τα φάρμακα που χορηγείς είναι φάρμακα που εξ' ορισμού βλάπτουν ανθρώπινα κύτταρα. Εδώ λοιπόν είναι που κάνεις ένα πολύ άσχημο παζάρι "παρενέργειας/οφέλους" κατά το οποίο προσπαθείς να "δηλητηριάσεις" τον οργανισμό "στοχευμένα" ή "τόσο ώστε" να πεθάνει μόνο μέρος σου - ο κύριος κάβουρας.

Τα προβλήματα όμως δεν τελειώνουν εδώ: τα καρκινικά κύτταρα αναπτύσσονται με ταχύτατους ρυθμούς, αναπτύσσουν πολύ εύκολα μεταλλάξεις διότι τις "αγνοούν επιδεικτικά" από άποψη επιδιόρθωσής τους και ανταποκρίνονται με γρήγορους και αποτελεσματικότατους τρόπους όσον αφορά την αποτοξίνωσή τους από το δηλητήριο που τους στέλνεις. Όσον αφορά το δεύτερο, ακόμα και ένας εντοπισμένος όγκος (ένα γρομπαλάκι) μπορεί να έχει διαφορετικά γενετικά και βιοχημικά χαρακτηριστικά σε διάφορα μέρη του, να τον χαρακτηρίζει περισσότερη ποικολομορφία από ότι θα ήθελες - και αυτή η ποικιλομορφία είναι που του δίνει τεράστιο "εξελικτικό" πλεονέκτημα μέσα σου.

Σκέψου το δαρβινικό concept της επιλογής. Πολλές φορές ενώ ένας ασθενής ανταποκρίνεται καλά σε μια πρώτη χημειοθεραπεία, σιγά σιγά η ανταπόκρισή του μειώνεται, ο καρκίνος γίνεται ανθεκτικός, πρέπει να αρχίσει διαφορετικό φάρμακο και φτου και από την αρχή. Ένα παραδειγματάκι εδώ για να το κάνεις γαργάρα πιο εύκολα: έστω πως ένας όγκος αποτελείται από τον υπερβολικά μικρό και μη-ρεαλιστικό αριθμό των 1.000 κυττάρων, με την ποικιλομορφία που τα διακρίνει. Χορηγείς το σούπερ φάρμακό σου και τα σκοτώνεις όλα εκτός από τρία, ένα διότι είχε μια μετάλλαξη που το έκανε να "βγάζει από μέσα του" το φάρμακο με ρυθμό διπλάσιο από τα άλλα κύτταρα, ένα διότι είχε δυο μεταλλάξεις που του επέτρεπαν να ακολουθήσει "διαφορετικό" μεταβολικό μονοπάτι και να σωθεί, και τέλος ένα τρίτο που απλά έτυχε να την παλέψει και διέφυγε εξαντλημένο, "τραυματισμένο" αλλά ζωντανό. Ο όγκος -για έναν γιατρό- θεραπεύτηκε, δεν μπορεί να ανιχνεύσει 3 κύτταρα που απέμειναν - αυτά όμως τα τρία κύτταρα μπορούν -το καθένα- να δώσουν εκατομμύρια "απογόνους", οι οποίοι θα ανήκουν τουλάχιστον σε 3 διαφορετικές "ανθεκτικές" σειρές (γενετικά/μεταβολικά) και οι οποίες πιθανότατα θα αναπτύξουν ποικιλόμορφα στελέχη, πολλαπλασιάζοντας έτσι την ετερογένειά τους. Πιο σκούρα τα πράματα και από Σενεγαλέζο μετά από σολάριουμ.

Άσχημο! Τι βέλη έχουμε στη φαρέτρα μας;

Εντάξει, δύσκολο το σκηνικό αλλά δεν πάμε εντελώς ξυπόλυτοι στα αγγούρια. Υπάρχουν κάποια φάρμακα και κάποιες αντιμετωπίσεις, οι οποίες χρησιμοποιούνται αλλά έχουν αρκετούς περιορισμούς. Συνήθως τα φάρμακα χορηγούνται συστηματικά, δηλαδή "σε όλο το σώμα", και εδώ μια μελλοντική πρόταση θα ήταν να βρεθούν τρόποι στοχευμένης χορήγησης που θα επιτρέψουν την επίτευξη μεγαλύτερων συγκεντρώσεων του φαρμάκου πιο εκλεκτικά, ώστε να "τη φάνε" μόνο τα καρκινικά κύτταρα. Έτσι θα πιάσεις συγκεντρώσεις στα πάσχοντα κύτταρα που αν ήθελες να τις πιάσεις με "απλή, συστημική χορήγηση" θα έδινες τέτοιες δόσεις που θα έλυνες το πρόβλημα του καρκίνου του ασθενή, μαζί με όλα τα άλλα πιθανά προβλήματα της ζωής του μια και έξω. Τι έχουμε μέσα στο σακούλι μας;

- Εγχείρηση:άνοιξε τον ασθενή, δες τον όγκο βγάλε τον, βγάλε και λίγο υγιή ιστό τριγύρω καλού κακού. Ωραίο, αλλά μπορείς να ισχυριστείς πως αφαίρεσες όλα τα καρκινικά κύτταρα; Προτείνεται σε πολύ εντοπισμένους όγκους και όχι σε διηθήσεις.

- Ακτινοβολία: όπως η ραδιενέργεια μπορεί να καταστρέψει φυσιολογικά σου κύτταρα με νετρόνια και ακτινοβολία που χτυπάνε το DNA σου σαν σφαίρες, το ίδιο μπορεί να κάνει και στα καρκινικά. Εδώ βοηθάει η ακτινοβόληση να είναι στοχευμένη (σε επίπεδο χιλιοστού, πιθανότατα και με μεγαλύτερη ακρίβεια). Είναι η μέθοδος που προτείνεται όταν καρκινικά κύτταρα πάνε και χώνονται σε "μαγικές περιοχές" όπως ο εγκέφαλος. Μέσα σε αυτή τη γλυκιά φωλιά, ο αιματοεγκεφαλικός φραγμός σου δεν αφήνει τη χημειοθεραπεία να τα φτάσει, αλλά... τα φτάνουν μια χαρά οι ακτίνες.

- Αλκυλιωτικοί παράγοντες ή παράγοντες που τους μιμούνται: εδώ θα βρεις ουσίες όπως την σισπλατίνη, γνωστή στην αργκό των ογκολόγων και ως "πλατίνα" - πρόσεχε λοιπόν τι εύχεσαι στους τραγουδιστές στα σκυλάδικα, όταν πετώντας τα γαρύφαλλα ουρλιάζεις "άιντε να σε δούμε και πλατινένιο". Αυτοί οι παράγοντες είτε αλκυλιώνουν το DNA (του περνάνε μια "αλκυλομάδα") ή "προσκολλώνται" στο DNA με τέτοιο τρόπο που του προκαλούν προβλήματα στην αντιγραφή του ή στην επιδιόρθωσή τους. Έτσι μπορούν να σκοτώσουν κύτταρα αλλά... και να προκαλέσουν μεταλλάξεις - θα μπορούσαμε να πούμε το οξύμωρο πως τέτοιες ουσίες ίσως είναι δυνητικά καρκινογόνες.

- Αναστολείς τοποϊσομεράσης: βλέπε ουσίες όπως ιρινοτεκάνη και διάφορα ετοποσίδια. Αυτές αναστέλλουν ένζυμα (τοποϊσομεράσες) τα οποία έχουν να κάνουν με τη γεωμετρία του DNA (το πώς είναι "συσκευασμένο" μέσα στα κύτταρά σου, μεγάλη ιστορία) και παρεμβαίνουν και στην αντιγραφή του DNA αλλά και στην μεταγραφή του σε RNA (το πρώτο στάδιο για να φτιάξει ένα κύτταρο πρωτεΐνες). Δύναται να αυξήσουν το ποσοστό εμφάνισης δευτερογενών μεταπλασιών, δεν είναι κάτι που θα το έπαιρνα χαίροντας άκρας υγείας - από την άλλη δεν είναι και κάτι που θα το δίναν σε κάποιον υγιή εξαρχής.

- Αντιμιτωτικοί παράγοντες: εδώ έχουμε παράγοντες όπως τα αλκαλοειδή της βίνκα (βινκριστίνη π.χ.), ένα αρκετά διαδεδομένο λουλούδι που σίγουρα έχεις δει σε λουλουδάδικα. Εδώ επίσης έχουμε και τις φημισμένες ταξάνες, με την πολύ γνωστή ταξόλη. Αυτές οι ουσίες συνήθως δρουν μέσω παρεμβολής στις διάφορες φάσεις της διαίρεσης του κυττάρου, κυρίως στους μικροσωληνίσκους, ας πούμε για τώρα "του μέρους του κυτταρικού σκελετού που βοηθάει τη διαδικασία της κυτταρικής διαίρεσης".

- Αντιμεταβολίτες: υποδέξου την φθοριοουρακίλη και την αγαπημένη μεθοτρεξάτη. Οι ουσίες αυτές αναστέλλουν με διάφορους μηχανισμούς την ικανότητα του κυττάρου να αξιοποιήσει "δομικούς λίθους" από τους οποίους φτιάχνει βασικά μακρομόρια όπως νουκλεϊκά οξέα (DNA/RNA) - και το κάνουν "μοιάζοντας" με αυτά τα δομικά μόρια και έτσι "μπλοκάροντας" ένζυμα βασικά στη σύνθεση ή στην τοποθέτηση των δομικών λίθων στις δομές που θα ήθελε ένα καρκινικό κύτταρο. Συγκεκριμένα, η μεθοτρεξάτη παρεμβάλλεται στον μεταβολισμό του φυλλικού οξέως (θα το δεις και ως φολικό οξύ), ουσία απαραίτητη για τη σύνθεση δομικών λίθων του DNA, του RNA αλλά και αμινοξέων.

- Μονοκλωνικά αντισώματα: χοντρικά "αντισώματα κατά του καρκίνου". Αυτά πάνε και "δένουν" με μεγάλη εξειδίκευση σε πάσης φύσεως αντιγόνα (π.χ. υποδοχείς), που υπάρχουν στην επιφάνεια καρκινικών κυττάρων. Έτσι, μπορούν να αποκόψουν αυτά τα κύτταρα από εξωγενή σήματα ανάπτυξης ή ακόμα και να μεταφέρουν σε αυτά τα κύτταρα τοξίνες, ραδιενεργά υλικά ή πάσης φύσεως φάρμακα με τα οποία έχουν συζευχθεί.

Αν τρόμαξες με τ' ότι οι παραπάνω ουσίες μπορεί να είναι "κυτταροτοξικές", "καρκινογόνες" ή επιζήμιες για το DNA των κυττάρων, αν σου ακούγονται περισσότερο ως "χημικά όπλα" παρά ως φάρμακο, έχεις ένα δίκαιο. Η "μαγεία" εδώ, το σημείο που θέλει προσοχή είναι το εξής: αν και όλα σου τα κύτταρα "κινδυνεύουν" από αυτές, αυτά που "την τρώνε" παραπάνω και παθαίνουν τη χοντρή ζημιά είναι αυτά που πολλαπλασιάζονται πιο γρήγορα - βλέπε παρεμβολή ουσιών σε κυτταρικό κύκλο, αντιγραφές-επιδιορθώσεις DNA κ.λ.π., πράξεις που εκτελούν γρηγορότερα τα ταχέως πολλαπλασιαζόμενα κύτταρα. Ποια είπαμε πως είναι αυτά τα κύτταρα;

Το αυθεντικό άρθρο μπορεί να διαβαστεί ΕΔΩ