Περί Εγκλημάτων και Ποινών

Περί Εγκλημάτων και Ποινών

Με τις τελευταίες εξελίξεις στο χώρο της Δικαιοσύνης και της Δημοσίας Τάξεως και το απαράδεκτο Σχέδιο Νόμου, που ενέκρινε  η Βουλή, μετά την κατάθεσή του από τον  αρμόδιο Υπουργό Δικαιοσύνης, θα ήταν χρήσιμο να καταλάβουμε την πραγματική αξία του σωφρονισμού και το παραδειγματισμού, τις βασικές ιδεολογικές αξίες του ποινικού συστήματος με ένα φιλοσοφικό και ουμανιστικό πνεύμα χωρίς τις ιδεοληψίες της Αριστεράς και τον ανοικτό διάλογο με την Τρομοκρατία, που μόνο ζημιώνει την Χώρα και ικανοποιεί το παλιό 4% του ακροαριστερού ΣΥΡΙΖΑ.

Το έργο του Ιταλού διανοητή και αριστοκράτη Τσέζαρε Μπεκαρία ‘’Περί Εγκλημάτων και Ποινών’’, που εκδόθηκε το 1764 στα πλαίσια του κινήματος του Διαφωτισμού θα μπορούσε να αποτελέσει μία αξιόλογη βάση για την ορθή πραγμάτευση του ζητήματος. Με νομικές σπουδές στο πεδίο του ποινικού δικαίου ο Μπεκαρία αναλώθηκε σε σωφρονιστικά θέματα στο εν λόγω πόνημα.Στον πυρήνα της σκέψεως του πραγματοποιείται η ρηξικέλευθη –για τα μέτρα της εποχής- διάκριση μεταξύ της αμαρτίας, που εμπίπτει στην θρησκευτική σκέψη και στο έγκλημα, που αφορά την δημόσια κρατική σφαίρα. Ουσιαστικά πρόκειται για την πρώτη αξιόλογη προσπάθεια εκοσμίκευσης της νομοθεσίας και της Δικαιοσύνης εν γένει. Αναμφισβήτητα το ‘’Κοινωνικό Συμβόλαιο’’ του Ρουσώ (1762) επηρέασε έντονα την σκέψη του Μπεκαρία για την καινοτόμα διάκριση των δύο εξουσιών. 

Στο ‘’Περί Εγκλημάτων και Ποινών’’ απορρίπτωνται συλλήβδην τα βάναυσα βασανιστήρια, που επέβαλλε η Μοναρχία και η απολυταρχική εξουσία της εποχής. Η Θανατική Ποινή εξ’ άλλου δεν ωφελεί εκπαιδευτικά και σωφρονιστικά μιας και είναι μία ενέργεια συγκεκριμένων αποτελεσμάτων. Η ωφέλεια είναι στιγμιαία. Η ισόβια φυλάκιση απεναντίας κρίνεται πολύ ορθότερη. Ο Μπεκαρία πατώντας και στην σκέψη του σοφιστή Πρωταγόρα από τη Σάμο και στις απόψεις του, όπως αυτές διατυπώνονται στον ομώνυμο πλατωνικό διάλογο αξιοποιεί δημιουργικά το δίπολο του σωφρονισμού και του παραδειγματισμού. Η πρόληψη προτιμάται έναντι της καταστολής και σε τούτο το σημείο εδράζεται η αξία της Παιδείας. Η εκπαιδευτική υφή του κάθε ποινικού συστήματος, ώστε να επιτυχγάνει την μεταμέλεια είναι απαραίτητ.  Οι ποινές πρέπει να είναι ήπιες μα και δίκαιες γιατί η Δικαιοσύνη σωφρονίζει και δεν τιμωρεί με εκδικητικά ένστικτα, όπως ένα άλογο πλάσμα.

Το βιβλίο γνώρισε γρήγορα μεγάλη επιτυχία και μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες μεταξύ των οποίων και τα Ελληνικά το 1802 από τον Διαφωτιστή Αδαμάντιο Κοραή. Η ποινή συνδέεται με την Ελευθερία αποκλειστικά για την εξυπηρέτηση του κοινωνικού συνόλου και όχι των καταδικασμένων, οι οποίοι έσφαλαν εις βάρος της οργανωμένης κοινωνίας και των συντεταγμένων δομών της. Αυτό φαίνεται να μην κατάλαβε ποτέ η Αριστερά και ο Υπουργός Δικαιοσύνης, που επέβαλε στην δικαστική εξουσία την απελευθέρωση του Σάββα Ξηρού. Στη περίπτωση του καταδικασμένου τρομοκράτη ο σωφρονισμός δεν έχει επέλθει μέχρι σήμερα.

Εν τέλει το Κράτος οφείλει να σωφρoνίζει και να μην τιμωρεί. Ωστόσο στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων του επιβάλλει ποινές, που αρμόζουν στο κολάσιμο έγκλημα και δεν αναφέρονται στην ικανοποίηση των οικείων των θυμάτων. Αυτός ο Ανθρωπισμός και αυτός ο Διαφωτισμός έχουν Αστικό πρόσημο. Είναι παράγωγα της Αναγεννήσεως και του Ουμανισμού, όχι της Αριστερής ιδεολογίες, που συχνά είναι πολύ πιο βάναυση και τιμωρητική απέναντι στους εχθρούς της.  Η Δικαστική Εξουσία, γνήσιο προιόν της διακρίσεως των εξουσιών από την Γαλλική Επανάσταση και εντεύθεν, δεν πρέπει να επηρεάζεται στις αποφάσεις της από κάνενα άλλο κέντρο εξουσίας.