Το τραγικό με την ανάλυση που ακολουθεί απο τον Philipp Bagus είναι πως οι περισσότερες απο τις συνέπειες που περιγράφει ως αποτέλεσμα των πρακτικών του παραστατικού χρήματος (fiat money) που επικράτησαν μέτα τον Β.Π.Π. συμβαίνουν ήδη στην Ελλάδα με τον χειρότερο τρόπο. Η Αυστριακή σχολή οικονομικών, έχει προβλέψει την καταστροφή που θα προκληθεί απο τις Κεϋνσιανές εγκληματικές πολιτικές τόνωσης της ζήτησης και πιστωτικής επέκτασης.
Η Ελλάδα αποτελεί κυριολεκτικά μια πλήρη επιβεβαίωση των Χαγυεκ, Μίζες, Ρόθμπαρντ, ως προς τον όλεθρο που προκαλεί ο σοσιαλισμός. Η Αυστριακή σχολή οικονομικών αποτελεί μια πραγματική λύτρωση για οποιονδήποτε Έλληνα μικρομεσαίο καπιταλιστή, καθώς θα μπορέσει να βάλει σε τάξη την αντίληψη για την ελευθέρα αγορά.
"Ένα σύστημα χάρτινου χρήματος περιέχει τους σπόρους της δικής της καταστροφής του. Ο πειρασμός για το μονοπωλιακό παραγωγό χρήματος για την αύξηση της προσφοράς χρήματος είναι σχεδόν ακαταμάχητος. Σε ένα τέτοιο σύστημα, με συνεχώς αυξανόμενη προσφορά χρήματος και, κατά συνέπεια, συνεχώς αυξανόμενες τιμές, δεν έχει και πολύ νόημα να αποταμιεύσετε σε μετρητά για να αγοράσετε περιουσιακά στοιχεία αργότερα.
Μια καλύτερη στρατηγική, δεδομένης αυτής της κατάστασης, είναι να πάτε σε χρέος για την αγορά περιουσιακών στοιχείων και να ξεπληρώσετε τα χρέη αργότερα με ένα υποτιμημένο νόμισμα. Επιπλέον, είναι λογικό να αγοράσεις περιουσιακά στοιχεία που μπορεί αργότερα να ενεχυριάσεις ως εξασφαλίσεις για τη λήψη περαιτέρω τραπεζικών δανείων. Ένα σύστημα χάρτινου χρήματος οδηγεί σε υπερβολικό χρέος.
Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τους παίκτες που μπορούν να αναμένουν ότι θα διασωθούν (bail out) με φρεσκοτυπωμένα χρήματα, όπως οι μεγάλες επιχειρήσεις, οι τράπεζες, και οι κυβερνήσεις.
Είμαστε τώρα σε μια κατάσταση που μοιάζει με ένα αδιέξοδο για το σύστημα χάρτινου χρήματος. Μετά τον τελευταίο κύκλο, οι κυβερνήσεις διέσωσαν και καθάρισαν τις κακές επενδύσεις στον ιδιωτικό τομέα και αύξησαν τις δημόσιες δαπάνες για το welfare state. Ελλείμματα και χρέη έχουν εκτιναχθεί στα ύψη. Οι κεντρικές τράπεζες τύπωσαν χρήμα για να αγοράσουν δημόσιο χρέος (ή να αποδεχτούν ως εγγύηση των δανείων στο τραπεζικό σύστημα) σε πρωτοφανή ποσά. Τα επιτόκια μειώθηκαν κοντά στο μηδέν. Τα ελλείμματα παραμένουν μεγάλα.
Καμία ουσιαστική πραγματική ανάπτυξη δεν διαφαίνεται. Ταυτόχρονα, τα τραπεζικά συστήματα και άλλοι χρηματοπιστωτικοί παίκτες κάθονται σε μεγάλους σωρούς δημόσιου χρέους. Μια δημόσια χρεοκοπία θα προκαλέσει αμέσως την πτώχευση του τραπεζικού τομέα. Η αύξηση των επιτοκίων σε πιο ρεαλιστικά επίπεδα ή πώληση των περιουσιακών στοιχείων που αγοράσθηκαν από την κεντρική τράπεζα θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τη φερεγγυότητα του τραπεζικού τομέα, τις υπερχρεωμένες επιχειρήσεις, και την κυβέρνηση.
Μοιάζει πως ακόμη και η επιβράδυνση της εκτύπωσης χρήματος (που σήμερα ονομάζεται "QE tapering») θα μπορούσε να προκαλέσει ένα φαύλο κύκλο χρεοκοπίας. Η δραστική μείωση των δημόσιων δαπανών και των ελλειμμάτων δεν φαίνονται πολύ πιθανά σενάρια, δεδομένων των αντικινήτρων για τους πολιτικούς στις δημοκρατίες.
Έτσι, θα είναι εκτύπωση χρήματος μια σταθερά, με τα επιτόκια κοντά στο μηδέν έως ότου οι άνθρωποι χάσουν την εμπιστοσύνη τους στο χάρτινο χρήμα ; Μπορεί να διατηρηθεί το σύστημα του χάρτινου χρήματος ή θα έχουμε αναγκαστικά ένα υπερπληθωρισμό αργά ή γρήγορα;
Υπάρχουν τουλάχιστον επτά πιθανότητες:
1. Inflate. Οι κυβερνήσεις και οι κεντρικές τράπεζες μπορούν απλά να προχωρήσουν στον δρόμο του πληθωρισμού και να εκτυπώσουν όλα τα χρήματα που απαιτούνται για να διασωθεί το τραπεζικό σύστημα, οι κυβερνήσεις, και άλλοι υπερχρεωμένοι παράγοντες. Αυτό θα αυξήσει περαιτέρω τον ηθικό κίνδυνο. Αυτή η επιλογή οδηγεί τελικά σε υπερπληθωρισμό, . Οι οφειλέτες κερδίζουν, οι αποταμιευτές χάνουν. Ο πλούτος του χάρτινου χρήματος που οι άνθρωποι έχουν αποταμιεύσει κατά τη διάρκεια ζωής τους δεν θα είναι σε θέση να εξασφαλίσει ένα τόσο υψηλό βιοτικό επίπεδο, όπως είχαν οραματιστεί.
2. Default on Entitlements. Οι κυβερνήσεις μπορούν να βελτιώσουν την οικονομική τους θέση, απλά μην τηρώντας τις υποσχέσεις τους. Οι κυβερνήσεις μπορούν, για παράδειγμα, να μειώσουν δραστικά τις δημόσιες συντάξεις, την κοινωνική ασφάλιση και τα επιδόματα ανεργίας ώστε να εξαλείψουν τα ελλείμματα και να πληρώσουν τα συσσωρευμένα χρέη. Πολλά δικαιώματα, που οι άνθρωποι είχαν αρχικά υπολογίσει πως θα τους αποδοθούν, θα αποδειχθούν πλάνη.
3. Repudiate Debt. Οι κυβερνήσεις μπορούν επίσης να αποκηρύξουν τα χρέη τους . Αυτό οδηγεί σε απώλειες για τις τράπεζες και τις ασφαλιστικές εταιρείες που έχουν επενδύσει τις αποταμιεύσεις των πελατών τους σε κρατικά ομόλογα. Οι άνθρωποι βλέπουν την αξία των αμοιβαίων κεφαλαίων τους, τα επενδυτικά κεφάλαια και την ασφάλιση να βυθίζονται αποκαλύπτοντας έτσι τις ήδη υπαρκτές απώλειες. Η προεπιλογή της κυβέρνησης θα μπορούσε να οδηγήσει στην κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος. Ο φαύλος κύκλος πτώχευσης των υπερχρεωμένων θα είναι ένας οικονομικός Αρμαγεδδών. Ως εκ τούτου, οι πολιτικοί μέχρι τώρα έχουν κάνει τα πάντα για να αποτρέψουν αυτήν την επιλογή.
4. Financial Repression. Ένας άλλος τρόπος για να βγούμε από την παγίδα του χρέους είναι η οικονομική καταστολή . Η χρηματοοικονομική καταστολή είναι ένας τρόπος διοχέτευσης περισσότερων κονδυλίων για την κυβέρνηση διευκολύνοντας έτσι τη δημόσια εκκαθάριση του χρέους. Η Οικονομική καταστολή μπορεί να προκύψει από νομοθεσία που καθιστά λιγότερο ελκυστικές τις εναλλακτικές επενδύσεις, ή πιο άμεσα σε ρύθμιση που ωθεί τους επενδυτές να αγοράσουν κρατικά ομόλογα. Μαζί με την πραγματική ανάπτυξη και τις περικοπές δαπανών, η χρηματοοικονομική καταστολή μπορεί να λειτουργήσει για να μειώσει ουσιαστικά τα φορτία του δημόσιου χρέους.
5. Pay Off Debt. Το πρόβλημα της υπερχρέωσης μπορεί επίσης να λυθεί μέσω φορολογικών μέτρων. Ο στόχος είναι η εξάλειψη των κυβερνητικών χρεών και η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών μέσω της φορολογίας. Με τη μείωση της υπερχρέωσης, η ανάγκη για την κεντρική τράπεζα να κρατήσει το επιτόκιο χαμηλά και να συνεχίσει την εκτύπωση χρήματος ανακουφίζεται. Το νόμισμα θα μπορούσε να τεθεί σε υγιέστερη βάση και πάλι. Προς το σκοπό αυτό, η κυβέρνηση απαλλοτριώνει πλούτο σε μαζική κλίμακα για να ξεπληρώσει τα χρέη της κυβέρνησης.Η κυβέρνηση αυξάνει απλώς τους υφιστάμενους συντελεστές φόρων ή μπορεί να επιβάλει άμεση δήμευση και απαλλοτρίωση πλούτου.
Χρησιμοποιεί αυτές τις εισπράξεις για να πληρώσει τα χρέη της και να ανακεφαλαιοποιήσει τις τράπεζες. Πράγματι, το ΔΝΤ πρότεινε πρόσφατα ένα one-time 10 τοις εκατό φόρο επί της περιουσίας στην Ευρώπη, προκειμένου να μειωθούν τα υψηλά επίπεδα δημόσιου χρέους. Μεγάλες περικοπές κλίμακας των δαπανών θα μπορούσαν επίσης να χρησιμοποιηθούν για την αποπληρωμή των χρεών.
Μετά το Β 'Παγκόσμιο Πόλεμο, οι ΗΠΑ κατάφεραν να μειώσουν την αναλογία του χρέους προς το ΑΕΠ από το 130 τοις εκατό το 1946 έως 80 τοις εκατό το 1952. Ωστόσο, φαίνεται απίθανο ότι μια τέτοια μείωση του χρέους μέσω περικοπών των δαπανών θα μπορούσε να λειτουργήσει και πάλι. Αυτή τη φορά οι ΗΠΑ δεν στέκονται στο τέλος ενός κερδισμένου πολέμου. Οι κρατικές δαπάνες μειώθηκαν στο μισό από 118 δισεκατομμύρια δολάρια το 1945 σε 58 δισεκατομμύρια δολάρια το 1947 , κυρίως μέσω περικοπών στις στρατιωτικές δαπάνες. Παρόμοιες περικοπές δαπανών σήμερα δεν φαίνεται πιθανό να συμβούν, χωρίς να προκύψει μεγάλη πολιτική αντίδραση καθώς θα χρεοκοπήσουν υπερχρεωμένοι παράγοντες που χρηματοδοτούνται από τις στρατιωτικές δαπάνες των κυβερνήσεων.
6.Currency Reform. Υπάρχει η δυνατότητα μιας μεταρρύθμισης στο νόμισμα, συμπεριλαμβανομένης της (μερικής) αθέτησης για το δημόσιο χρέος. Η επιλογή αυτή είναι επίσης πολύ ελκυστική, αν κάποιος θέλει να εξαλείψει την υπερχρέωση, χωρίς να ασκεί ισχυρό πληθωρισμό των τιμών. Είναι σαν να πατήσουν το κουμπί reset και να συνεχίσουν το καθεστώς του χάρτινου χρήματος. Μια τέτοια μεταρρύθμιση εργάστηκε στη Γερμανία μετά το Β 'Παγκόσμιο Πόλεμο (μετά τον τελευταίο πόλεμο η χρηματοοικονομική καταστολή δεν ήταν επιλογή), όταν το παλιό χαρτονόμισμα, το Reichsmark, αντικαταστάθηκε από ένα νέο χαρτονόμισμα, το γερμανικό μάρκο. Σε αυτή την περίπτωση, οι αποταμιευτές οι οποίοι κατέχουν μεγάλες ποσότητες του παλιού νομίσματος θα χάσουν τις αποταμιεύσεις τους, αλλά τα φορτία του χρέους για πολλούς ανθρώπους θα μειωθούν.
7. Bail-in. Θα μπορούσε να υπάρξει ένα bail-in .Σε ένα bail-in, όπως συνέβη στην Κύπρο, πιστωτές (αποταμιευτές) μετατρέπονται σε μετόχους των τραπεζών. Τα τραπεζικά χρέη μειώνονται και αυξάνεται του μετοχικό κεφάλαιο. Η προσφορά χρήματος μειώνεται. Ένα bail-in ανακεφαλαιοποιεί το τραπεζικό σύστημα, και εξαλείφει τις επισφάλειες (bad depts.) ταυτόχρονα. To ενεργητικό (μετοχικό κεφάλαιο) μπορεί να αυξηθεί τόσο πολύ, ώστε μια μερική αθέτηση των κρατικών ομολόγων δεν θα απειλήσει τη σταθερότητα του τραπεζικού συστήματος. Οι αποταμιευτές θα υποστούν ζημίες.
Για παράδειγμα, οι άνθρωποι που επένδυσαν σε ασφάλειες ζωής που με τη σειρά τους αγόρασαν τραπεζικές υποχρεώσεις ή κρατικά ομόλογα θα υποστούν απώλειες. Ως αποτέλεσμα, η υπερχρέωση της τράπεζες και της κυβέρνησης μειώνεται.
Οποιαδήποτε από τις επτά επιλογές, ή συνδυασμούς δύο ή περισσότερων επιλογών, μπορεί να βρίσκονται μπροστά μας. Σε κάθε περίπτωση θα αποκαλυφθεί η ζημιά που θα υποστείτε και θα σταματήσει η ψευδαίσθηση πλούτου . Βασικά, οι φορολογούμενοι, οι αποταμιευτές, οι χρήστες του νομίσματος τελούν υπό εκμετάλλευση ώστε να μειωθούν τα χρέη και να τεθεί το νόμισμα σε μια πιο σταθερή βάση. Ένας φόρος περιουσίας, μια νομισματική μεταρρύθμιση ή ένα bail-in δεν είναι πολύ δημοφιλείς επιλογές πολιτικής, γιατί κάνουν τις απώλειες βάναυσα εμφανείς αμέσως.
Η πρώτη επιλογή του πληθωρισμού είναι πολύ πιο δημοφιλής με τις κυβερνήσεις να κρύβουν το κόστος της διάσωσης των υπερχρεωμένων παραγόντων. Ωστόσο, υπάρχει ο κίνδυνος ότι ο πληθωρισμός σε κάποιο σημείο ξεφεύγει από τον έλεγχο. Και ο μονοπωλιακός παραγωγός χρήματα δεν θέλει να χάσει το προνόμιο του από μια νομισματική κατάρρευση.
Πριν φτάσουν στο σημείο ενός ξέφρενου πληθωρισμού, οι κυβερνήσεις θα αναλογίζονται ολοένα και περισσότερο τις άλλες επιλογές, όπως αυτές οι εναλλακτικές λύσεις θα μπορούσαν να επιτρέψουν την επαναφορά του συστήματος.
Ο Philipp Bagus είναι αναπληρωτής καθηγητής στο Universidad Rey Juan Carlos. Είναι συνεργάτης μελετητής του Ludwig von Mises Institute.
Επιμέλεια - μετάφραση από την πηγή: Ευθύμης Μαραμής
