Η ζωή μας μια λίστα

Η ζωή μας μια λίστα

Η νέα χρονιά μπήκε και πολλοί είναι εκείνοι που ξεκίνησαν τη λίστα με τους στόχους του 2020. Τι θα κάνω, τι θα ξεκινήσω, τι θα αγοράσω, πόσα κιλά θα χάσω, ποια βιβλία θα διαβάσω… μια λίστα που μπορεί να χωρέσει τα πάντα, εκτός ίσως από εμάς τους ίδιους.

Και μετά οι λίστες γίνονται τρόπος ζωής. Κάνω λίστες για κάθε μήνα, για κάθε εβδομάδα, ή και για κάθε μέρα. Για να τη βλέπω και να νιώθω ευχαρίστηση όταν μπαίνει ένα πολυπόθητο τικ ή να νιώθω απογοήτευση όταν για άλλη μια φορά δεν κατάφερα να τα κάνω όλα. Όσο ανέφικτα πολλά κι αν ήταν αυτά τα «όλα». Βλέπω τις λίστες μου και νιώθω μια υπέρ-ενεργοποίηση, που τώρα πια ξέρω ότι πολύ εύκολα μπορεί να γίνει άγχος! Ένα σκληρό πρόγραμμα που σιωπηλά -και ασυνείδητα πολλές φορές- με ακολουθεί…

Τι είναι αυτό όμως που μετατρέπει τις λίστες μας και το πρόγραμμα μας, στην ίδια μας τη φυλακή;

Οι λίστες ή το πρόγραμμα κατά βάση έρχεται να εξυπηρετήσει μια υπαρκτή ανάγκη της διεκπεραίωσης κάποιων υποχρεώσεων ή επιθυμιών και του καλύτερου προγραμματισμού του χρόνου μας. Αντίστοιχα το να γράφουμε τους στόχους μας μπορεί να λειτουργήσει ως ένα είδος δέσμευσης ή υπενθύμισης τους σε μια καθημερινότητα που οι ρυθμοί της μπορεί να μας συμπαρασύρουν.

Ταυτόχρονα όμως, διασπά και την ολότητά μας σε πολλά επιμέρους. Ξαφνικά ο στόχος ή το εκάστοτε στοιχείο της λίστας μπορεί να γίνει αυτοσκοπός και να αποσυνδεθεί από την αρχική μας ανάγκη ή την επιθυμία. Αρχίζει να αποκτά περισσότερη σημασία το αν θα τα καταφέρουμε, παρά η ίδια η διαδικασία εκπλήρωσης και ευχαρίστησης αυτού που επιθυμούμε. Έτσι σχετιζόμαστε με τους στόχους μας ως αντικείμενα, και όχι ως κομμάτια του εαυτού μας, που ήταν αρχικά.

Έτσι, ο κύκλος της επαφής μας με μια επιθυμία μπαίνει σε ένα μοτίβο επιβολής. Δηλαδή, η επιθυμία δεν διαπερνάται από την αίσθηση και την επίγνωση της επιθυμίας, την κινητοποίηση της ενέργειας μας και τελικά την επαφή με την πραγμάτωση της, αλλά έρχεται ως ένα προκατασκευασμένο θέλω του τότε που το πρωτοσκεφτήκαμε και το πρωτογράψαμε στη λίστα μας. Χάνουμε έτσι την αλληλουχία της αυθόρμητης επαφής με τον εαυτό, τις ανάγκες μας και τις επιθυμίες μας, επιβάλλοντας την ενεργοποίηση της ενέργειας μας. Ίσως και να ξεχνάμε δηλαδή να αναρωτηθούμε τι πραγματικά θέλω ΤΩΡΑ; Μπορεί να θέλω να βγω για ένα ποτό, και όχι να δω μια «καλή» ταινία. Μπορεί να θέλω να πιώ με την ησυχία μου τον καφέ μου και όχι να πάω να πληρώσω των τάδε λογαριασμό.

Όλη αυτή τη διαδικασία δυσχεραίνεται και περιπλέκεται από τις κυρίαρχες έννοιες της εποχής μας, αυτές της παραγωγικότητας και της εξέλιξης. Σε μια ναρκισσιστική κοινωνία που επιτάσσει την τελειότητα, το να μην ολοκληρωθεί μια λίστα στην ώρα της, μπορεί να είναι συντριπτικό και να συνδέεται με την ευρύτερη αίσθηση μας για το πόσο τα καταφέρνουμε. Το να θέλω να χαλαρώσω στην τηλεόραση δεν είναι εξίσου «άξιο» με το να διαβάσω το βιβλίο που σημείωσα στη λίστα μου.

Και όλα αυτά μάλλον δεν είναι και τόσο τραγικά. Όμως το άγχος αυξάνεται, η αυθόρμητη επαφή μας με τις επιθυμίες μας περιορίζεται, ο αυστηρός μας κριτής ενεργοποιείται, και τελικά ο αρχικός λόγος που κάναμε τις λίστες μας, δηλαδή να βρούμε χρόνο για να κάνουμε πράγματα που μας αρέσουν ή να οργανώσουμε καλύτερα το χρόνο μας, δεν έχει καμία σημασία.

Το να φτιάχνουμε λίστες, είναι απλώς ένα εργαλείο. Ο τρόπος που τις εισάγουμε στη ζωή και στην καθημερινότητα μας είναι το καθοριστικό. Άλλωστε όσοι μάθαμε να λειτουργούμε με λίστες, μικρές ή μεγάλες, είναι δύσκολο και τρομακτικό να στρίψουμε απότομα το τιμόνι.

Ας ξεκινήσουμε όμως αυτή τη χρονιά με μια ερώτηση.

«Τι χρειάζομαι σήμερα;»

Ακόμη και αν δεν μπορώ να μου το προσφέρω και επιλέξω να κάνω κάτι που επείγει, είναι καλό να ξέρω τι χρειάζομαι. Είναι καλό για να το αφήσω συνειδητά -και όχι τυφλά ή από συνήθεια- στην άκρη. Για να θυμάμαι πόσο συχνά το κάνω πέρα, για να συνειδητοποιώ ότι δεν επέλεξα σήμερα να ικανοποιήσω την επιθυμία μου και να μην παραπλανούμαι από την ευχαρίστηση της εκπλήρωσης της λίστας αυτής καθαυτής. Για να μάθω κάποτε να δημιουργώ έστω και μισή ώρα μέσα στη μέρα για να μου δίνω λίγο από αυτό που χρειάζομαι. Για να μάθω να τσεκάρω αν αυτό που ήθελα σε ένα τότε, το θέλω και στο τώρα.

Τότε τα νιώθω όλα πιο αυθεντικά...