Σε επιστήμες όπου το πείραμα είναι δύσκολο να σχεδιαστεί σε ένα εργαστήρι, είναι δύσκολο και να κατασκευαστεί ένα πειραματικό design που να απομονώνει ελεγχόμενα τις συνέπειες ενός γεγονότος σε σχέση με τη δράση του γεγονότος καθαυτού.
Αποτέλεσμα αυτού, είναι στην οικονομική επιστήμη να επιχειρείς να εξάγεις συμπεράσματα παίρνοντας ως δείγμα άτομα, περιοχές, χώρες, ηπείρους, χωρίς να μπορείς εκ των προτέρων να κατευθύνεις τη λειτουργία του πειράματος, αλλά να το παίρνεις δεδομένο όπως το παράγει η φύση και το ανθρώπινο γίγνεσθαι.
Μέσα σε ένα περιβάλλον αλληλεπιδράσεων, τόσο των παραγόντων μεταξύ τους, όσο και μεταξύ των ατόμων, των χωρών, των ηπείρων, είναι δυσκολότερο να εγκαθιδρύσεις σχέσεις αιτιότητας και γι' αυτό το λόγο στα οικονομικά, η εμπειρική μεθοδολογία έχει εξελιχθεί περισσότερο, στην προσπάθειά της να αντεπεξέλθει στις απαιτήσεις του εξωεργαστηριακού αυτού design.
Είναι η ανικανότητα του επιστήμονα να αντλήσει το δείγμα του υπό συνθήκες ελεγχόμενου πειράματος που κάνει τα αποτελέσματα πολλές φορές μεικτά ως προς μια κατάσταση και στη συνέχεια είναι η ασάφεια αυτή αντικείμενο πολιτικής εκμετάλλευσης από τα ενδιαφερόμενα μέρη.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, πολλές φορές να υπάρχουν αντικρουόμενα αποτελέσματα για τις ίδιες θεωρίες, αλλά και τα ίδια τα αποτελέσματα να διαφέρουν ως προς το χρονικό ορίζοντα παρατήρησής τους. Αυτό δημιουργεί μια “θολούρα” για έναν παρατηρητή που δεν ασχολείται εκτενώς με ένα αντικείμενο, καθώς για να εξάγει ένα σαφές συμπέρασμα, θα πρέπει να έχει παρακολουθήσει ολόκληρη τη βιβλιογραφία για ένα θέμα, αλλά και να έχει κατανοήσει τις εφαρμοζόμενες μεθοδολογίες.
Από τον καιρό της έναρξης της οικονομικής κρίσης, έγινε ευρέως γνωστό το όνομα του κ. Βαρουφάκη και άρχισαν να ακούγονται με προσοχή οι απόψεις του για τα αίτια της κρίσης και τη βέλτιστη λύση. Ήταν μεταδοτικός, χρησιμοποιούσε λέξεις απλές και κατανοητές για κάποιον που δεν είναι οικονομολόγος ή που έχει αφήσει τις γνώσεις του πίσω και πράγματι, έδωσε ένα καλό μάθημα περί μακροοικονομικών, στο βαθμό που ο δέκτης άρχισε να σχηματίζει εύκολα μια άποψη για τον τρόπο λειτουργίας των οικονομιών. Κάνοντας τα οικονομικά κατανοητά, στη συνέχεια ανέδειξε τα προβλήματα που επιβεβαίωναν τις δικές του πεποιθήσεις και μόνο.
Χωρίς να χρησιμοποιεί ψέμματα, απέφευγε επιμελώς να αναφερθεί στα σημαντικά προβλήματα και τις αιτίες της κρίσης. Αντίθετα, αναφερόταν σε γεγονότα τα οποία, αν και πραγματικά, αν και επιβεβαιώνουν την πρότερη γνώση που ο ίδιος μας είχε μεταδώσει, δεν αποτέλεσαν τους βασικούς παράγοντες έλευσης της κρίσης και κατά συνέπεια δεν ήταν και οι λύσεις οι βέλτιστες που πρότεινε. Ανέδειξε με τον τρόπο του αλήθειες, άλλες από αυτές που μας αφορούν.
Ο κ. Βαρουφάκης είναι επικριτής της ωφελιμιστικής προσέγγισης των οικονομικών. Τα οικονομικά θέτουν ως αντικειμενικούς στόχους τη μεγιστοποίηση του πλούτου που έχουν οι παίκτες σε μια οικονομία. Και ο πλούτος αυτός είναι ο,τιδήποτε μπορεί να εκφραστεί ποσοτικά, σε χρήμα. Αν κάτι δεν ποσοτικοποιείται και δε γίνεται αντικείμενο αγοραπωλησίας, πολύ απλά δεν αφορά τα οικονομικά. Αφορά άλλες επιστήμες και τα οικονομικά δεν είναι υπεύθυνα γι' αυτό. Ο κ. Βαρουφάκης όμως επιχειρεί να μπολιάσει την οικονομική σκέψη στη χώρα με την πολιτική. Δεν έπαψε από την αρχή της κρίσης να δηλώνει πως το πρόβλημα της Ευρώπης είναι πολιτικό και πως το πρόβλημα στην Ελλάδα, είναι το πολιτικό αυτό πρόβλημα της Ευρώπης.
Ο κ. Βαρουφάκης επιχειρεί να μεταδώσει την άποψη, πως ρόλος της πολιτικής, είναι να δίνει λύσεις. Ο κύριος ρόλος όμως της πολιτικής, είναι να θέτει τα ερωτήματα. Ρόλος της πολιτικής, είναι βασικά να διαμορφώνει το πρόβλημα, όχι να καθορίζει απόλυτα τη λύση του. Μέρος των οικονομικών από την άλλη, είναι να δίνουν λύσεις για αυτό το πρόβλημα. Σε μια δημοκρατική κοινωνία, το πρόβλημα αυτό διαμορφώνεται από την πλειοψηφία των πολιτών και στη συνέχεια η κυβέρνηση καλείται όντας στελεχωμένη από γνώστες του αντικειμένου να δώσει τη βέλτιστη λύση. Είναι η αρχή βάσει της οποίας, η βουλή, η νομοθετική εξουσία εκλέγεται από το λαό, αλλά στην κυβέρνηση μπορούν και διορίζονται και άτομα εκτός βουλής, ακριβώς για το ρόλο τους ως ειδικοί.
Οι εκλεγμένοι είναι αυτοί που θα αποφασίσουν ποιος είναι ο πιο ειδικός ώστε να δώσει τη βέλτιστη λύση για ένα πρόβλημα που δημοκρατικά τέθηκε. Δεν καθίστανται οι ίδιοι ειδικοί στη λύση, μόνο επειδή εκλέχθηκαν. Πολιτική η λύση λοιπόν για τον κ. Βαρουφάκη.
Όπως και αλλού, έτσι και στα οικονομικά, οι Έλληνες δείχνουν αρκετά καλές επιδόσεις παγκοσμίως στη συνεισφορά τους στην επιστήμη. Ανατρέχοντας σε βιβλία και επιστημονικά άρθρα, βλέπεις συγγραφείς της διεθνούς βιβλιογραφίας να κάνουν συχνά παραπομπές σε δημοσιεύσεις Ελλήνων συναδέλφων τους. Από εκεί βλέπεις και την επίδραση που έχουν αυτοί στην εξέλιξη της επιστήμης, τη συνεισφορά τους στο έργο άλλων που συνεχίζουν την έρευνα. Από τους Έλληνες αυτούς λοιπόν, φαίνεται ότι απουσιάζει το όνομα του κ. Βαρουφάκη, ή τουλάχιστον να μη συναντάται και τόσο συχνά (για να μην είμαστε απόλυτοι). Γι' αυτό νομίζω πως κάποιοι κύκλοι στοχεύουν στην υψηλή εσωτερική κατανάλωση τέτοιων οικονομολόγων, με το πρόσχημα του ειδικού. Η αξιοπιστία μιας άποψης σχετίζεται με την ιδιότητα αυτού που την εκφράζει. Όταν προβάλλεται κάποιος ως ειδικός, τότε και η άποψή του θα είναι και πιο αξιοπρόσεκτη. Και οι οικονομολόγοι της αριστεράς στην Ελλάδα έχουν μία κάποια εσωτερική επιρροή, η οποία είναι δυσανάλογη της επιρροής που έχουν στο διεθνές γίγνεσθαι.
Η επιρροή τους συνεπώς, δε προέρχεται από την αποδεδειγμένη συνεισφορά τους στη λύση των σημαντικών προβλημάτων των οικονομιών, αλλά στην επιστημονικοφανή επεξήγηση των γεγονότων βάσει προσεγγίσεων των πολιτικών επιστημών, οι οποίες δεν είναι και οι βέλτιστες για την αντιμετώπιση των οικονομικών προβλημάτων της Ελλάδας, αλλά και της Ευρώπης σαν σύνολο σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Το ποιες δυνάμεις ωφελούνται από αυτό, είναι στην κρίση του καθενός.
