Βιολογικά προϊόντα και πρόσθετα τροφίμων

Όσοι σου είπαν πως δεν έχουμε άμεση δημοκρατία, σου έχουν πει φρικτά ψέματα: η δημοκρατία που έχουμε είναι αμεσότατη ίσως πιο άμεση και καθημερινή από των "εξιδανικευμένων αρχαίων Ελλήνων". Απλά όπως λέμε εδώ και καιρό μέσα από αυτή την στήλη δεν σου κόβει ιδιαίτερα γενικά, παρά μόνο όταν πρόκειται για κοινωνικές κουτοπονηριές που σου θυμίζουν το χωριό που κουβαλάς μέσα σου, οπότε για οτιδήποτε άλλο πέραν αυτού δεν σου καίγεται καρφί. Ίσως, από την άλλη, ό,τι αγνοείς να είναι αυτά που θα έπρεπε να προσέξεις οπότε σταματώ να μιλώ με "στοιχειώδεις γρίφους".

Την καθημερινή σου ψήφο την ρίχνεις στην κάλπη της αγοράς και είναι αμεσότατη διότι δεν τον εκλέγεις απλά, δίνεις κατευθείαν χρήμα στον υποψήφιο, τον ισχυροποιείς άμεσα. Το που θα επιλέξεις να το δώσεις, το τι θα αγοράσεις και από που, είναι ο καθημερινός οβολός σου στην δημιουργία της οποιασδήποτε τάξης πραγμάτων. Εννοείται φυσικά ότι αυτόν τον οβολό τον θέλουν όλοι οι υποψήφιοι, οπότε υπάρχει και η αντίστοιχη προπαγάνδα, που motto τους πλέον έχει γίνει το "βρίζε με όσο θες, αρκεί να με ψηφίζεις".

Δεν θα ασχοληθούμε όμως με τις εκλογές, αυτό θα το αφήσω σε πολιτικά και κοινωνικά blogs που αυτή η περίοδος είναι η καλύτερή τους (παρεμπιπτόντως το fridge ΔΕΝ είναι blog, επαναλαμβάνω ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ BLOG). Τώρα που ψάρωσες με την εισαγωγή, θα σου σερβίρω ένα πιατάκι από τα δικά μου λαχανάκια Βρυξελλών που θα τα φας και θα ζητήσεις και δεύτερη μερίδα. Τι ακούω; Με ρωτάς αν είναι "βιολογικής καλλιέργειας" και αν περιέχουν "χημικά πρόσθετα"; Όχι, δεν περιέχουν τίποτα από αυτά μόνο τους ζωμούς της αγάπης μου για σένα, έπεσες όμως διάνα ξεφτέρι μου! Θα μιλήσουμε, ή μάλλον εγώ θα μιλάω και εσύ θα ακούς, για τα "βιολογικά τρόφιμα" και τα πρόσθετα, μια αγορά στην οποία πολλοί καταναλωτές επενδύουν πολύ χρήμα. Σύνδεσε τη ροή χρήματος με το πώς άρχισα αυτό το άρθρο και θα δεις τη συγγένεια ανάμεσα στα δύο θέματα.

Όντως, εδώ και καιρό γίνεται πολύς λόγος για βιολογικά προϊόντα και πολλοί μιλάνε για πρόσθετα τροφίμων λες και είναι ο διάολος, σε επίπεδο που έχει γίνει μόδα. Κάθε σουπερμάρκετ, μίνι-μάρκετ ή λαϊκή που θέλει να τιμά το όνομά της επιβάλλεται να έχει έναν "organic" πάγκο. Οι τιμές του είναι τσουχτερές, πράγμα για το οποίο υπάρχει φυσικά μια υποτυπώδης δικαιολόγηση. Νιώθεις όμως πολύ ωραία όταν αγοράζεις τέτοια προϊόντα, νιώθεις πως φροντίζεις την υγεία σου, πως δεν τρως "χημικά" ασχέτως που δεν έχεις την παραμικρή ιδέα για το θέμα. Δεν σε προβληματίζει ιδιαίτερα, άπαξ και νιώθεις ωραία. Εξάλλου θα μου πεις πως αποφασίζεις και για "σημαντικότερα για εσένα" ζητήματα χωρίς να είσαι ενημερωμένος για αυτά, αρκεί να επαναλαμβάνεις pop απόψεις, να "κολλάς" και εσύ στο εκάστοτε ρεύμα για μην σε πούνε άσχετο και όταν ακούς πράματα που πάνε κόντρα σε αυτά που "γνωρίζεις" δηλώνεις περίτρανα μέσω της συμπεριφοράς σου το "Don't confuse me with facts, my mind is already made up". Όχι, δεν πάω πάσο, όπως συνηθίζουν οι φίλοι σου για να μην σου χαλάσουν την καρδιά, αρπάζω το αλυσοπρίονο διότι γνωρίζω ότι ο συντομότερος δρόμος για την καρδιά σου είναι διαμέσου του στέρνου σου! Αρχίζουμε, χωρίς αναισθητικό, αν κάτσεις σαν καλό παιδάκι χωρίς να πολυκουνιέσαι θα τελειώσουμε γρήγορα!

Τι είναι η βιολογική γεωργία και τα βιολογικά προϊόντα, ποια η διαφορά τους από τα συμβατικά;

Η βιολογική καλλιέργεια/γεωργία (στα αγγλικά χρησιμοποιείται ο όρος organic) είναι ένας σχετικά παράξενος τρόπος για να πεις πως καλλιεργείς με αυτό που η κοινή γνώμη ονομάζει "φυσικό τρόπο" - "χωρίς λιπάσματα και φάρμακα". Οι όροι που χρησιμοποιούνται είναι λίγο άκυροι διότι κάθε καλλιέργεια είναι "βιολογική" άπαξ και μεγαλώνεις έναν οργανισμό, το "organic" επίσης χαζούλικο άπαξ και δεν θα γινόταν η καλλιέργειά σου να ήταν..."ανόργανη" - εδώ γελάνε μόνο οι χημικοί.

Πολύ πρακτικά, μια οργανική/βιολογική καλλιέργεια είναι μια καλλιέργεια όπου θα μεγάλωνες τα φυτά σου ή θα έτρεφες τα ζώα σου όπως ο προπάππους σου. Θα έδιωχνες τα πουλιά με σκιάχτρα ή γυμνές φωτογραφίες της κυράς σου και όχι με κάποιο παράξενο "χημικό", θα χρησιμοποιούσες σάπια χόρτα ή κοπριά ή το σπέρμα σου ως λίπασμα, το πολύ πολύ να θειάφιζες ή να έριχνες κανένα άλας του χαλκού για να καταπολεμήσεις ασθένειες των φυτών. Για την καταπολέμηση των εντόμων θα βασιζόσουν σε άλλα ωφέλιμα έντομα που θα φάνε τα επιβλαβή. Κατ' επέκταση αν θέλεις βιολογικό κρέας, θα ταΐζεις το ζώο σου μόνο φυτά βιολογικής καλλιέργειας. "Εννοείται" εδώ πως οι γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί είναι "τζίζ", άσχετως που αν και το υποστηρίζεις δεν ξέρεις το παραμικρό για αυτούς! Η λογική πίσω από όλα αυτά είναι πως άπαξ και τα φυτά μπορούν να μεγαλώνουν μόνα τους μια χαρά στην φύση, γιατί να χρειάζονται όλα αυτά τα φάρμακα που μας σπρώχνουν οι κακές πολυεθνικές εταιρίες;  Η αλήθεια είναι πως δεν τα χρειάζονται!

Τα χρειάζεται ο άνθρωπος, διότι ΘΕΛΕΙ να έχει μεγάλη παραγωγή, η οποία επιτυγχάνεται μέσω μονοκαλλιεργειών (ένα είδος φυτού στο χωράφι), διότι ΘΕΛΕΙ ομοιόμορφους καρπούς λες και δεν θα πάνε στο πιάτο αλλά σε πασαρέλα, διότι ΘΕΛΕΙ γρήγορο και εύκολο κέρδος. Τα συνθετικά λιπάσματα περιέχουν φωσφόρο, κάλιο και άζωτο σε τέτοιες αναλογίες ώστε να μεγιστοποιούν την παραγωγή, τα εντομοκτόνα και τα φυτοφάρμακα εξολοθρεύουν πλειάδα εντόμων και ζιζανίων που θα εξαφάνιζαν μεγάλο μέρος των φυτών σου και οι ορμόνες (αυξίνες, κυτοκινίνες, γιββεριλλίνες)  που τα ψεκάζουν βοηθούν στο να "δέσει" ο καρπός πάνω στο φυτό και πολλές φορές στο να τραβήξει νερό και να βαρύνει - πράγμα λογικό άπαξ και τα αγοράζεις με το βάρος και σπανίως με το κομμάτι. Με λίγα λόγια, τρως πολύ νερό και πολλά "χημικά". Αυτό είναι η συμβατική καλλιέργεια, όπως θα την δεις σε κάθε "σύγχρονο αγρό".

Οι δυο αυτές κατηγορίες διαφέρουν επίσης σε marketing και σε τιμές. Οι συμβατικές καλλιέργειες είναι πλέον καθιερωμένες: θα σε κερδίσουν μέσω του μεγέθους των καρπών τους, την ομοιομορφία τους και την αψεγάδιαστη σχεδόν πλαστική εμφάνιση τους. Βλέπεις, είναι πλέον ψεγάδι να έχει μασουλήσει την ντομάτα ένα σαλιγκάρι και να έχει πάνω της "ουλή". Όπως επίσης ειδεχθέστατη είναι η περίπτωση όπου θα βρεις σκουλήκι ή κάμπια (σκουλήκια τα λες όλα) ανάμεσα στα φύλλα και τους καρπούς που σου πούλησαν! Μάσα και κατάπιε ρε, έξτρα πρωτεΐνη είναι, το ίδιο δεν σου λέει ο δικός σου κατά τις "ιδιαίτερες στιγμές" σας;

Τίποτα, λοιπόν, πλην της επιφανειακής τελειότητας δεν σου αρκεί, μια νοοτροπία που σε δέρνει γενικώς. Οι παραγωγοί βιολογικών προϊόντων γνωρίζουν πως απο εξωτερική εμφάνιση τα προϊόντα τους δεν είναι τόσο πληθωρικά οπότε συγκινούν το αλλήθωρο ματάκι σου διαφορετικά. Σου θυμίζουν την "μαμά φύση" με τις συσκευασίες τους και τις περικοπές στον μισθό σου με τις τιμές τους. Τα εξ' ολοκλήρου "βιολογικά" μαγαζία ποντάρουν πολύ στο "φυσικό", πολλές φορές καθαρά επιφανειακά: ξύλινα ράφια, πλεκτά καλάθια, κανένα κούτσουρο ή πέτρες παρατημένες στο πάτωμα για ντεκόρ. Πολλές φορές τα προϊόντα έρχονται σε υφαντά σακουλάκια, δεμένα με σπάγκο και φυσικά έχουν και ράφι με βότανα για όσους τα θεωρούν με σχεδόν μυστηριακό/μεταφυσικό τρόπο "πλήρως ακίνδυνα σε σχέση με τα φάρμακα της κακιάς Big Pharma” (δεν είναι, οποιοδήποτε φάρμακο με ενέργειες δύναται να παρουσιάσει παρενέργειες). Πολλές φορές η ανομοιομορφία των προϊόντων τους ή η χάρτινη συσκευασία τους δρα απο μόνη της ως διαφήμιση: αρκεί να μην δείχνει "βιομηχανική" και τσιμπάει το βλάμαδι!

Οκ, πιάνω την βασική διαφορά, πώς όμως κάποιος καλλιεργεί οργανικά στην πράξη;

Για να καλλιεργήσει κάποιος οργανικά/βιολογικά στην πράξη και το προϊόν του να πιστοποιηθεί ως οργανικό πρέπει να έχει χρησιμοποιήσει μεθόδους που τις εγκρίνουν συγκεκριμένες Ευρωπαϊκές οδηγίες, δεν μπορείς δηλαδή να καλλιεργήσεις όπως θες. Οι μέθοδοι της οργανικής καλλιέργειας είναι άκρως ενδιαφέρουσες και η χρήση τους θα μπορούσε να ενσωματωθεί και σε συμβατικές καλλιέργειες. Είναι σχετικά εύκολες, με αποτέλεσμα να μπορείς να τις εφαρμόσεις άμεσα και στον κήπο σου - εκεί που θάβεις συνήθως τα πτώματα των θυμάτων σου, εξαίσιο λίπασμα, έχεις δει τα κυπαρίσσια τι θηρία που γίνονται;

Η λίπανση είναι ένα βασικό κεφάλαιο σε κάθε καλλιέργεια. Πέραν της λίπανσης με πτώματα, που είναι ελαφρώς παράνομη στην Ελλάδα, έχεις και άλλες επιλογές: η μία είναι η κοπριά και γενικότερα περιττώματα και απεκκρίσεις ζώων όπως το guano που είναι κουτσουλιές γλάρων, νυχτερίδων ή ακόμα και φώκιας! Διατίθενται εμπορικά οπότε δεν χρειάζεται να μπείς σε περιπέτειες με τούτα τα ζωάκια (σε φαντάζομαι σε σπηλιά να μαζεύεις νυχτεριδόσκατο και λύνονται οι ζαρτιέρες μου απο το γέλιο).

Η άλλη επιλογή είναι η κομποστοποίηση από την οποία παράγεται το κομπόστ - που δεν έχει ουδεμία σχέση με την κομπόστα φίλε Κώστα. Η κομποστοποίση είναι πολύ απλά ένας περίπλοκος όρος για να πεις ότι μαζεύεις τα οργανικά απορρίμματα του σπιτιού σου (λαχανικά, φλούδες, αποφάγια, κομμένο γκαζόν και οτιδήποτε μπορεί να σαπίσει) και τα βάζεις σε έναν κάδο όπου με συνεχές ανακάτεμα πετυχαίνεις αερόβια σήψη, με αποτέλεσμα και να μην επιβαρύνεις τις χωματερές αλλά και να έχεις έτοιμο "φυσικό" λίπασμα για τα φυτά σου. Μια κατηγορία κομπόστ, πολύ υψηλής ποιότητας, είναι αυτή που φτιάχνεται από φύκια. Στην χώρα μας έχουμε πάρα πολλά φύκια στις ακτές και θα ήταν μια καλή εναλλακτική σε σχέση με αυτές που ήδη έχουν οι δήμοι για τα φύκια (κάψιμο,πέταμα σε χωματερές). Το όφελος διπλό: δεν γκρινιάζει η γκόμενά σου η σιχασιάρα ότι "η θάλασσα δεν είναι καθαρή γιατί έχει φύκια" (κάνε ένα δώρο στον εαυτό σου φέτος τα χριστούγεννα, παράτα την!) και το κομπόστ που προκύπτει απο τα φύκια είναι "βιοδιεγέρτης". Περιέχει δηλαδή ουσίες που είτε δρουν -σαν ορμόνες- ωφέλιμα στο ριζικό σύστημα του φυτού, είτε τρέφουν τους μικροοργανισμούς που βρίσκονται στην ριζόσφαιρα του φυτού σου (στις ρίζες του ντε!).

Είναι αρκετά ενθαρρυντικό πως σε αρκετούς δήμους έχουν αρχίσει προγράμματα κομποστοποίησης όπου ο κάθε δημώτης καλείται να βάζει τα αποφάγια του σε ειδικούς κάδους. Στη συνέχεια ο δήμος τα μαζεύει, τα κάνει κομπόστ και μετά τα δίνει δωρεάν ή τα πουλάει. Οδηγίες για κομπόστ μπορείς να βρείς παντού στο δύκτιο, οπότε βάλε τα κουρασμένα απο το facebook χεράκια σου να ψάξουν μέσω google. Σε επίπεδο "επαγγελματικής καλλιέργειας" ο αγρότης μπορεί να επιλέξει να κομποστοποιήσει το "άχρηστο" μέρος της σοδιάς (βλαστοί, σάπια φρούτα) για να τα χρησιμοποιήσει για λίπασμα τον επόμενο χρόνο ή να το συνδυάσει με αμιψεισπορά για ακόμα καλύτερα αποτελέσματα.

Ένα άλλο κεφάλαιο είναι η αντιμετώπιση των εντόμων. Εδώ, οι εταιρίες βγάζουν δισεκατομμύρια απο την πώληση εντομοκτόνων, κάτι πρέπει να γνωρίζουν! Στην βιολογική γεωργία υπάρχουν αρκετοί μέθοδοι αντιμετώπισης των εντόμων. Μια απο αυτές είναι η σπορά φυτών που διώχνουν συγκεκριμένα έντομα. Τέτοια φυτά είναι συνήθως τα δύσοσμα (π.χ. σκόρδο) ή φυτά πλούσια σε αιθέρια έλαια (αψιθιά, μέντα κτλ). Φυτεύοντάς τα κοντά σε ευπαθή είδη ο αγρότης-μόνος-ψάχνεται μπορεί να σώσει την σοδειά του απο αφανισμό, έχωντας επίσης και κάποιο μικρό εμπορικό όφελος απο αυτά τα φυτά. Άλλη μια μέθοδος είναι η αξιοποίηση ενός βάκιλλου που παράγει μια τοξική προς τα έντομα πρωτεΐνη, του Bacillus thuringiensis (ή αν θες να αηδιάσεις, Βάκιλλος Θουριγγίας στα ελληνικά!). Αυτή η πρωτεΐνη μπορεί να βρεθεί σε ορισμένα εμπορικά εντομοκτόνα ή να αγοράσεις τον ζωντανό βάκιλλο και να τον διασπείρεις στα φυτά σου. Ένα ακόμα "βιολογικά" αποδεκτό εντομοκτόνο είναι η πυρεθρίνη (πύρεθρο) που βγαίνει απο ένα είδος χρυσάνθεμου, το Chrysanthemum cinerariaefolium. Φυσικά, υπάρχει και άλλη επιλογή - αυτή της χρήσης ωφέλιμων εντόμων όπως η πασχαλίτσα ή το αλογάκι της παναγιάς που μπορούν να απομακρύνουν επιβλαβή έντομα από την καλλιέργεια. Μια άλλη μέθοδος που μπορεί να προστατεύσει τα φυτά απο εισβολή παθογόνων (μύκητες και ιούς αυτή την φορά) και να βοηθήσει συνάμα τη θρέψη τους είναι και η "μόλυνση"/εμβολιασμός του εδάφους με μυκόρριζες, οι οποίοι είναι συμβιωτικοί μύκητες που οφελούν το φυτό.

Μα είναι υπέροχα όλα αυτά... Δεν θα κράξεις τα βιολογικά προϊόντα, τι έπαθες έχεις πυρετό;

Όχι ,δεν έχω πυρετό, ευχαριστώ πάντως που ενδιαφέρεσαι για την υγεία μου. Μην βιάζεσαι, εδώ αρχίζει το κραξίδι! Τα βιολογικά προϊόντα έχουν δυο μειονεκτήματα, το ένα αποκλειστικά δικό τους και το άλλο... λόγω συμβατικών. Τα βιολογικά προϊόντα μπορούν να γίνουν -και γίνονται πολλές φορές- πανάκριβα: εδώ η δικαιολόγηση που θα ακούσεις είναι πως κάνουν καλό στην υγεία οπότε "τι να λογαριάσεις τα λεφτά αν είναι να μην βγάλεις καρκίνο;" ή πως η παραγωγή τους είναι πιο μικρή από τις συμβατικές καλλιέργειες οπότε ο αγρότης πρέπει κάπως να ρεφάρει την χασούρα. Ναι, η παραγωγή τους είναι φυσικά πιο μικρή, διότι μεγάλο μέρος της καλλιέργειας καταστρέφεται από αρρώστιες και έντομα, όμως κατά πόσο δικαιολογεί η καταστροφή αυτή το αυξημένο κόστος;

Μήπως το αυξημένο κόστος είναι και λίγο "μόδα" που πρέπει να πληρώσεις διότι καταναλώνεις "ψαγμένα" είδη πολυτελείας; Μήπως μπορείς σε μεγάλο βαθμό και εσύ να παράγεις για προσωπική κατανάλωση με χαμηλό κόστος βιολογικά προϊόντα στον μπαχτσέ που έχεις στο χωριό; E, μην έχεις μόνο την νοοτροπία του χωριού, να βγεί και κάτι χρήσιμο επιτέλους από αυτά! Πολλές φορές η ταμπέλα "βιολογικό" μπορεί να δικαιολογήσει και μια "απρόσεχτη" καλλιέργεια ή να μειώσει το κόστος παραγωγής με χρήση πιο ευτελών συσκευασιών και πρώτων υλών αυξάνοντας συνάμα την τιμή πώλησης.

Τα παραπάνω, μεταξύ μας, δεν είναι δα και τίποτα, έρχονται χειρότερα. Το δεύτερο μειονέκτημα χτυπάει τα βιολογικά προϊόντα κατευθείαν στον ορισμό που τους έχει δοθεί. Να σου βάλω εδώ ένα μικρό "Σκέφτομαι και Γράφω" όπως όταν ήσουν στο δημοτικό; Δεν άλλαξαν άλλωστε και πολλά στο IQ σου απο τότε...

Ερώτηση: "Γνωρίζει η μόλυνση σύνορα; Αν ο διπλανός χρησιμοποιεί λιπάσματα και εντομοκτόνα, περνάνε τούτα στο δίπλα χωράφι;".

H μόλυνση δεν γνωρίζει σύνορα και ναι, περνάνε στο δίπλα χωράφι. Ορισμένα εντομοκτόνα και ζιζανιοκτόνα είναι "υπολειμματικά" δηλαδή δεν διασπώνται εύκολα στην φύση, με αποτέλεσμα να μπορούν να μολύνουν πολύ μεγάλες εκτάσεις δια μέσω των υπόγειων υδάτων. Ποια είναι η μίνιμουμ απόστασή που πρέπει να έχει ένα "βιολογικό" χωράφι απο ένα συμβατικό χωράφι για να μην μολύνεται; Εξαρτάται απο πολλούς παράγοντες, είσαι σίγουρος όμως πως το χωράφι που παράγει τις "βιολογικές ντομάτες" σου πληροί τις προϋποθέσεις;

Το ίδιο μπορεί να συμβεί και με "γενετική μόλυνση" δηλαδή γύρη απο ένα χωράφι με γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς να μολύνει το "βιολογικό" χωράφι ή συμβατικό χωράφι με συμβατικές (μη μεταλλαγμένες) ποικιλίες. Στην ουσία δηλαδή, μπορείς να τρως ελαφρώς λιγότερα φυτοφάρμακα και να τα πληρώνεις για βιολογικά.

Για να σου σπάσω και έναν μύθο εδώ, σαν να είμαι ο φώκιας από τους mythbusters, η σωστή χρήση φυτοφαρμάκων δεν είναι τόσο επικίνδυνη όσο νομίζεις. Ναι, εδώ αν είσαι λίγο ψαγμένο κουταβάκι θα μου ψελίσεις ότι πολλά φυτοφάρμακα είναι "endocrine disruptors" όπως σου είπε ο γούγλης και σου φάνηκε ωραίο και επιστημονικό με αποτέλεσμα να  το επαναλαμβάνεις. Αυτό το "endocrine" ή "hormonal" disruptor σε απλά ελληνικά σημαίνει πως μια ουσία μπορεί να παρέμβει στο ορμονικό σύστημα ανθρώπων και λοιπών ζώων, είτε με άμεση δράση (συνήθως οιστρογονική, σκέψου θηλυκές ορμόνες), είτε παρεμποδίζοντας την σύνθεση ορμονών στο σώμα σου, με αποτελέσματα όπως δημιουργία συγκεκριμένων όγκων που σχετίζονται με ορμόνες (ορμονοεξαρτώμενοι), προβλήματα στο σπέρμα κ.α. . Ένα παράδειγμα τέτοιας ουσίας με μεγάλη  υπολειμματικότητα είναι το DDT.

Μα κάτσε, πριν λίγο δεν σου έλεγα ότι δεν είναι τόσο επικίνδυνη η χρήση, τι παίζει; Μπερδεύτηκα και μου τον φοράω; Όχι, δεν μπερδεύτηκα καθόλου: η ΣΩΣΤΗ χρήση φυτοφαρμάκων δεν είναι τόσο επικίνδυνη οσο ΝΟΜΙΖΕΙΣ. Μεγάλο μέρος της ρύπανσης προέρχεται από υπερβολική χρήση τέτοιων ουσιών, classic Greek farmer style, ή και από λανθασμένες μεθόδους απομάκρυνσης των φυτοφαρμάκων. Γνωρίζεις ότι πολλά βλαχαδερά ξεπλένουν το ψεκαστικό του τρακτέρ τους μέσα σε υδροφόρα κανάλια ή πως αδειάζουν τα αχρησιμοποίητα φυτοφάρμακα όπου βρουν; Ναι, η πρακτική αυτή συνηθίζεται, και φαντάσου τι γίνεται αν ο κάθε αγρότης αδειάσει 1 λίτρο αδιάλυτου φυτοφαρμάκου που δεν χρειάζεται λίγο πιο πέρα από το χωράφι του στο χώμα, 1 λίτρο φυτοφαρμάκου που οι οδηγίες λένε ότι πρέπει να διαλυθεί σε 1 τόνο νερού για να έχει την σωστή συγκέντρωση ώστε να εφαρμοστεί στην καλλιέργεια. Περνάει όλο στον υδροφόρο ορίζοντα και το τρώμε όλοι μας σε δοσολογίες που θα απαγορευόταν να τις ψεκάσεις στο χωράφι σου, και αυτό για έναν πολύ καλό λόγο και όχι λόγω απλά ενός νομοθέτη που έτσι του έκατσε: για τον λόγο του ότι τέτοιες δόσεις όντως είναι επικίνδυνες για την υγεία σου. Χμ, και αν το κάνει αυτό κάποιος με συμβατικό χωράφι δίπλα σε βιολογικό χωράφι;

Όπως και να έχει, μπορείς να έχεις τα καλά και των δυο κόσμων αν συνδυάσεις οργανικές με συμβατικές μεθόδους: και λιγότερα φυτοφάρμακα να χρησιμοποιείς αντικαθιστώντας μέρος τους με βιολογικούς τρόπους αντιμετώπισης και σωστές πρακτικές απορρύπανσης του εδάφους / απομάκρυνσης αποβλήτων αλλά και υψηλή παραγωγή με συνδυασμό έξυπνων λιπαντικών σχημάτων.

Ντάξ ρε φίλε, σε νιώθω, εγώ όμως επιλέγω βιολογικά προϊόντα γιατί τουλάχιστον δεν έχουν αυτά τα πρόσθετα!

Χημικά πρόσθετα ή προσθετικά τροφίμων, λοιπόν! Αυτά είναι τα γνωστά "έψιλον με κάτι αριθμούς" που θα τα δεις να αναγράφονται στα συστατικά πολλών τροφίμων. Εδώ υπάρχει πρόβλημα: το πρόβλημα δεν είναι σε αυτές τις ουσίες, το πρόβλημα βρίσκεται στον ανθρώπινο εγκέφαλο που αν κολλήσει με κάτι δεν ξεκολλάει με τίποτε. Παίζουν διάφορα παράξενα συμπλέγματα του τύπου: "τα έψιλον είναι χημικά", "όπου κωδικός και κάτι ύποπτο", "ότι είναι χημικό είναι αυτομάτως κακό". Εννοείται πως για να πεις τα παραπάνω δεν χρειάζεται να έχεις κάποια γνώση για αυτά, απλά να διαθέτεις μιμητικές ικανότητες και φωνητικές χορδές. Εξάλλου, τόσα άτομα λένε πως δεν είναι καλά, είναι δυνατόν να κάνουν λάθος;

Φυσικά και δεν είναι δυνατόν να κάνουν λάθος!

Να, αν πάρουμε το κόκκινο κρασί του παππού απο το χωριό -βιολογικής καλλιέργειας- που το κρατάει αγνό για την οικογένειά του και το στείλουμε για χημική ανάλυση δεν θα βρούμε τέτοιες ασχήμιες μέσα! Θα περιέχει μόνο E101, E181, E163, ίχνη απο Ε290, Ε330, Ε334 όπως επίσης και το Ε1504 που υπάρχει σε βερνίκια νυχιών και χρησιμοποιείται στα χημικά εργαστήρια ως ΙΣΧΥΡΟΣ ΔΙΑΛΥΤΗΣ!!!!!!!! Έχει και άλλα, όμως, σταματάω κάπου εδώ πριν μου πάθεις κανένα έμφραγμα και χρεωθώ τον φόνο ακόμη ενός ηλίθιου. Έχεις ασπρίσει!  Τι έγινε, ρε μάγκα; Σαμπόταραν τον παππού; Ρε, μπας και στο διπλανό χωράφι ο γείτονας έριχνε καμιά περίεργη χημεία; Μπά, αυτά τα λαμόγια στα εργαστήρια πρέπει να φταίνε, μας λένε ψέματα όπως συνηθίζουν να κάνουν πάντα!!!

Όχι, τίποτα απο όλα αυτά δεν έχει γίνει: πολλά έψιλον είναι φυσικές ουσίες, που όμως χάριν συντομίας τους έχει δωθεί ένα κωδικό όνομα που τριγκάρει την ηλιθιότητά σου όταν το δείς. Ξεκινάει με Ε, οπότε υποθέτεις πως είναι κάτι βλαβερό. Ησύχασες τώρα λίγο που άκουσες την λέξη φυσικό και σηκώνεις με στόμφο το δάχτυλό σου και με ύφος γνώστη για να μου βελάξεις πως "τα χημικά Έψιλον είναι που αποφεύγω". Τώρα μάλιστα! Μου βάζεις χοντρή τρικλοποδιά διότι πάντα βγαίνεις χαμένος όταν διαφωνείς με έναν διαπιστωμένα βλάκα: σε κατεβάζει στο επίπεδό του και σε νικάει λόγω εμπειρίας.

Θα κατέβω λοιπόν στο επίπεδο, αναφέροντας απλά πως γενικά "ο κόσμος" έχει μια φοβία για οτιδήποτε του πούνε πως είναι χημικό. Έχει αλλεργία στα χημικά ονόματα, δεν τα εμπιστεύεται, ακόμα και το νερό με χημικό όνομα να του το έδινες θα σταματούσε να το πίνει και θα προειδοποιούσε και άλλους για τους κινδύνους του (click εδώ για αληθινά περιστατικά). Πόσο μάλλον να εμπιστευτεί κάτι φτιαγμένο σε εργαστήριο... Για τα εργαστήρια κυκλοφορεί τερατώδης παραπληροφόρηση: υπάρχει η εντύπωση πως ανακατεύεις ό,τι βρεις μπροστά σου και ότι βγει, οι περισσότεροι δεν έχουν ιδέα για το πως καθαρίζεις και πως ταυτοποιείς μια ουσία που μόλις έφτιαξες.

Κυκλοφορεί επίσης σχεδόν υποδόρια η τελονομική αντίληψη πως "ότι δεν έχει φτιάξει η φύση, δεν έχει φτιαχτεί για κάποιο λόγο άρα δεν πρέπει να φτιαχτεί από άνθρωπο" - μια άποψη που έχει τόσες τρύπες που αν αρχίσω να τις βουλώνω μια-μια θα μας πάρει μέχρι αύριο τέτοια ώρα. Όχι, το ότι κάτι δεν υπάρχει στην φύση δεν σημαίνει πως αυτομάτως είναι επικίνδυνο, αν προτιμάς να στο θέσω έτσι: και ο άνθρωπος είναι κομμάτι της φύσης - αμάν με αυτήν την αηδία του να τον διαχωρίζουν είτε θετικά είτε αρνητικά από τη φύση.

Υπάρχουν επικίνδυνα συνθετικά έψιλον όπως επίσης υπάρχουν και επικίνδυνες φυτικές / φυσικές ουσίες! Γνωρίζεις πως αν κάνεις μια λίστα με τα πιο δυνατά και θανατηφόρα δηλητήρια οι ανθρώπινες κατασκευές με το ζόρι παίρνουν τις τελευταίες θέσεις; Όχι, διότι ποτέ δεν το έψαξες, διότι το να θεωρείς πως τα ανθρώπινα κατασκευάσματα πρέπει να είναι τα πιο δυνατά και θανατηφόρα "ακούγεται σωστό και λογικό, άρα έτσι είναι". Και όμως, από τις πιο ισχυρές τοξίνες του πλανήτη είναι η φυσικότατη βοτουλινοτοξίνη (βοτουλίνη) που έχει LD50 (δόση που σκοτώνει τους μισούς οργανισμούς που εκτέθηκαν σε αυτήν) τα... 32 νάνογραμμάρια. Το ισχυρότατο πολεμικό νευροτοξικό αέριο VX που έχει φτιαχτεί απο τον άνθρωπο για να σκοτώνει έχει LD50 τα 734 μικρογραμμάρια. Βγάλε συμπεράσματα, σιάξε την άποψή σου να ανταποκρίνεται έστω στο ελάχιστο στο τι συμβαίνει γύρω σου!

Μια χρήσιμη λίστα με το τι είναι κάθε Έψιλον μπορεί να βρεθεί εδώ. Φυσικά, υπάρχουν και απαγορευμένα έψιλον που όντως προκάλεσαν βλάβες, αυτό όμως δεν είναι γενικό χαρακτηριστικό όλων των ουσιών που τους έχει ανατεθεί ένας κωδικός έψιλον. Το μόνο κοινό που έχει η κατηγορία έψιλον είναι ότι χρησιμοποιούνται ως πρόσθετα στα τρόφιμα για κάποιες ιδιότητές τους και τίποτε άλλο: για χρώμα και άρωμα, για συντήρηση, για σωστή οξύτητα ή ενίσχυση της γεύσης, για πήξη κτλ. .

"Dont Confuse me with facts, I have already made up my mind!".

Οκ, νίκησες. Κάλη ανάρρωση! Τα λέμε πάλι την επόμενη φορά.

Το αυθεντικό άρθρο μπορεί να βρεθεί ΕΔΩ