Φιλοσοφία

Το ερώτημα που έχει ταλανίσει όλους τους εκπροσώπους των ανθρωπιστικών επιστημών και το οποίο δεν έχει καταφέρει να απαντηθεί είναι «ποια η φύση του ανθρώπου»; Είναι άραγε ο άνθρωπος καλός η κακός; Θεός ή Δαίμων; Λύκος η πρόβατο;

Στον πυρήνα του ερωτήματος που έχει βασανίσει επιστήμονες και φιλοσόφους, κρύβεται μια πλάνη. Πριν από χιλιάδες χρονιά, ο Λάο Τσε είχε κατανοήσει απόλυτα το ότι η χαρακτηρολογική προσέγγιση ενός προβλήματος είναι η Αχίλλειος πτέρνα της επίλυσης του, διότι δε μας βοηθά να κατανοήσουμε το πρόβλημα.

Γιατί απογοητευόμαστε; Η πηγή κάθε απογοήτευσης είναι οι προσδοκίες από τους άλλους ανθρώπους. Προσδοκούμε την αναγνώριση ενός καλού που κάναμε, μίας προσφοράς, προσδοκούμε την αγάπη, την προσοχή. Για αυτό απογοητευόμαστε. Ένας άνθρωπος που δεν προσδοκά τίποτα δεν απογοητεύεται ποτέ.

Κοίταξέ με. Δες τα μάτια μου. Όχι την όψη μου.

Δες τι κρύβεται πίσω από τους αισθητηριακούς υποδοχές του κόσμου μου. Δες την ψυχή μου. Αγνή, ατόφια, παλλόμενη. Την ακούς που σου φωνάζει;

Γεννήθηκα σε έναν κόσμο που θυμάται την ανθρωπιά του , δυστυχώς, μόνο σε γιορτές και επετείους και ξεχωρίζει για την ικανότητά του να κατακρίνει τους άλλους για τα ελαττώματα και τις άτυχες στιγμές τους και όχι τόσο για τα προτερήματά τους. Σε αυτό τον κόσμο γεννήθηκα και εγώ, το καροτσάκι μου ήταν τα πόδια μου. Σε αυτό τον κόσμο που πατάει χτυπάει πολλές φορές επάνω στην πληγή σου μόνο για να νοιώσει εκείνος ανώτερος, κλήθηκα να έρθω και να ζήσω.

Fear of missing out

Scrolling down. Αδιάφορο, ίσως αμυδρά μελαγχολικό βλέμμα. Ακούσιες, μηχανικές κινήσεις, φευγαλέες σκέψεις.

Εικόνες, πρόσωπα, λέξεις εναλλάσσονται αστραπιαία και εσύ παγωμένος, με τον χρόνο να κυλά απελπιστικά γρήγορα σε αντίθεση με την συνειδητή αδράνειά σου. Αντιφατικές στιγμές και πραγματικότητες, ρόλος και θέση του σώματος, του μυαλού, των δαχτύλων σου, της σκέψης σου.

Μεγάλωσα. Στα χέρια και το πρόσωπό μου έχει αποτυπωθεί το πέρασμα των χρόνων και το αδυσώπητο πέρασμα της νεότητας. Αχ! Εκείνη η ορμή της νεότητας που μου έλεγε ότι θα γίνω κάποιος άλλος και η κατάληξή μου τελικά ήταν διαφορετική. Τώρα κάθομαι μόνος σε εκείνη την πολυθρόνα δίπλα στη βιβλιοθήκη μου, κοιτώντας φωτογραφίες και περιμένοντας το τηλέφωνο να χτυπήσει.

Πολλοί αρνούνται και αναιρούν τις φράσεις αυτές. Αντιμετωπίζουν την κάθε κατάσταση πραγματιστικά. Το κακό είναι κακό, το καλό είναι καλό, ξεκάθαρα και αντιληπτά. Όμως, ίσως αυτή είναι η μισή αλήθεια.

Προφανώς και ένα άσχημο γεγονός είναι δυσάρεστο και αρνητικό για εμάς, αλλά πρέπει να δούμε και λίγο παραπέρα, απαρνιώντας τις στενές παρωπίδες της μονοδιάστατης ρεαλιστικότητας.

Γιατί όλα τα νομίσματα έχουν δύο όψεις και καθετί δύο διαστάσεις και οπτικές. Καλές και κακές. Άμεσες και έμμεσες. Βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες.

Γυναίκα, για σένα γράφω.

Για σένα που τόσοι έχουν αγαπήσει, τόσοι έχουν εξυμνήσει και άλλοι όμως έχουν πολεμήσει.

Γυναίκα, πολλοί προσπάθησαν να σε εξηγήσουν, πολλοί απέτυχαν να καταλήξουν στο τι θέλεις πραγματικά.

Για όσους επιθυμούν να ακολουθήσουν τον δρόμο του ορθολογισμού, ελπίζω αυτό το κείμενο να τους βοηθήσει.

Ο ορθολογιστής είναι απαλλαγμένος από τις φοβίες των παρανοϊκών δογμάτων. Μην ακολουθείτε τις παρανοϊκές λατρείες, μην γιορτάζετε τις παρανοϊκές γιορτές. Ακόμα και αν όλοι γύρω σας τις γιορτάζουν, εσείς να τις αποφεύγετε. Μην σας ενδιαφέρει πως θα σας δουν, μην σας ενδιαφέρει αν δεν σας συμπαθούν, επειδή δεν συμμετέχετε. Ο αυθεντικός ορθολογιστής νιώθει μέσα του γαλήνη, ο κάλπικος ζει με την ταραχή για το πώς θα τον βλέπουν οι άλλοι.

Ένα από τα επίκαιρα θέματα την περίοδο που πέρασε ήταν η είδηση ότι τα παιδιά των προσφύγων που έχουν παραμείνει στην Ελλάδα, είτε επειδή το θέλουν είτε επειδή δεν έχουν άλλη επιλογή, ξεκίνησαν να παρακολουθούν μαθήματα στα ελληνικά σχολεία.

Ἐσεῖς ποὺ βρήκατε τὸν ἄνθρωπό σας
κι ἔχετε ἕνα χέρι νὰ σᾶς σφίγγει τρυφερά,
ἕναν ὦμο ν᾿ ἀκουμπᾶτε τὴν πίκρα σας,
ἕνα κορμὶ νὰ ὑπερασπίζει τὴν ἔξαψή σας,
κοκκινίσατε ἄραγε γιὰ τὴν τόση εὐτυχία σας,
ἔστω καὶ μία φορά;
Εἴπατε νὰ κρατήσετε ἑνὸς λεπτοῦ σιγή
γιὰ τοὺς ἀπεγνωσμένους; - Ντῖνος Χριστιανόπουλος -

Σε αγαπάς, άνθρωπε; Ναι, εσένα ρωτάω. Τον εαυτό σου τον αγαπάς, τον συμπονάς, τον συγχωρείς;

Αγάπησες τα λάθη του, τα πάθη του, τις επιτυχίες και τις αποτυχίες του;