Τότε που ο Γιάννης Αγγελάκας σάρκαζε την επίκληση της προστασίας της παιδικότητας ως μηχανισμού αναπαραγωγής προτύπων και συμπεριφορών, όπου το παιδί γίνεται ο τόπος προβολής των φαντασιώσεων των ενηλίκων στερούμενο από οποιαδήποτε δυνατότητα διακυβέρνησης του σώματος και του εαυτού.
Η πιο άκαμπτη αναπαραγωγή σ' αυτό το μηχανισμό είναι αναμφισβήτητα το φύλο. Η «αστυνομία του φύλου» ασκεί την πιο σκληρή επιτήρηση ήδη από την κούνια για να περιφρουρήσει την ομαλή εξέλιξη σ' έναν ετεροφυλόφιλο ενήλικα.
Αναρωτιόμουν λοιπόν τι γίνεται μ' αυτά τα παιδιά που νιώθουν κάπως άβολα και κλειστοφοβικά στην ταμπέλα του «κανονικού», με τα αγοράκια για παράδειγμα που κλέβουν το κραγιόν της μητέρας τους και μελαγχολούν με τα αυτοκινητάκια, με τα κοριτσάκια που τους τη σπάει το ροζ και σιχαίνονται τη Barbie, με εκείνα τα παιδιά που στα πρώτα στάδια της ψυχοσεξουαλικής τους ανάπτυξης δε νιώθουν έλξη για το άλλο φύλο και κυρίως δε νιώθουν οικεία στο βιολογικό τους φύλο.
Στην προοδευτική ακαδημαϊκή σκέψη τα λένε «transgender παιδιά» και σε αρκετές χώρες αναπτύσσουν στρατηγικές υποστήριξης στην εφηβεία και την ενηλικίωση τους, ώστε να κατοχυρώσουν το δικαίωμα της αυτενέργειας και αυτοδιάθεσης και να ζήσουν με τον τρόπο που θα επιλέξουν.
Στην Ελλάδα όπου απειλούνται με αφορισμό οι βουλευτές που θα ψηφίσουν την επέκταση του Συμφώνου Συμβίωσης στα ομόφυλα ζευγάρια, οι γονείς συνήθως βάφουν πιο έντονο μπλε ή ροζ το παιδικό δωμάτιο. Κι αν η ταυτότητα φύλου δεν αντιστοιχίζεται πλήρως στο χρώμα, το έργο της «συμμόρφωσης» αναλαμβάνουν οι ψυχίατροι.
Η Συλβί ήταν ένα τέτοιο παιδί. Στην καταχώριση 'φύλο' το πιστοποιητικό γέννησης έγραφε αρσενικό. Ενηλικιώθηκε σχετικά πρόσφατα.
Συναντηθήκαμε στα γραφεία του Συλλόγου Υποστήριξης Διεμφυλικών , όπου και δραστηριοποιείται από το Μάρτιο.
«Οι ιστορίες των τρανς παιδιών είναι παρόμοιες» μου λέει. «Τα σημάδια εμφανίζονται σε πολύ μικρή ηλικία. Σε μένα ξεκίνησε από τα έξι, έπαιρνα τα καλλυντικά της μαμάς μου και μου άρεσαν τα γυναικεία ρούχα.
Πέρασα μια περίοδο σύγχυσης και κατάθλιψης. Στα επτά με πήγαν πρώτη φορά σε ψυχολόγο. Πήγε να με αποτρελάνει, μου έλεγε ότι έχω σχιζοφρένεια ή ότι είμαι διαταραγμένη προσωπικότητα.
Γενικά οι ψυχολόγοι στην Ελλάδα είναι πολύ πίσω. Όταν έρχεται ένα παιδί στα επτά και σου λέει ότι θα προτιμούσε να έχει γεννηθεί γυναίκα, περιμένει μια καλύτερη αντιμετώπιση. Να σου πω την αλήθεια, πιστεύω ότι προϋπάρχει αυτή τάση από τη στιγμή της γέννησης σου».
Τα περισσότερα τρανς παιδιά φανερώνονται από τα πρώτα παιδικά τους χρόνια με την προτίμηση και την υιοθέτηση χαρακτηριστικών του άλλου φύλου. Το οικογενειακό περιβάλλον είναι ο κρίσιμος παράγοντας για την εξέλιξη του παιδιού και η αποδοχή ή η δυσανεξία του στη διαφορετικότητα αφήνει ανεξίτηλο μάλλον ίχνος σε όλη τη διάρκεια της ζωής του ατόμου.
Η Συλβί απ' αυτή την άποψη στάθηκε τυχερή. Η οικογένεια της αναδείχθηκε πολύτιμος συμπαραστάτης σ' αυτή τη διαδρομή και σήμερα που βρίσκεται στη διαδικασία της μετάβασης, οι γονείς ανέλαβαν πλήρως το κόστος της εγχειρητικών επεμβάσεων αναπροσδιορισμού φύλου που πρόκειται να κάνει.
«Η οικογένεια μου το κατάλαβε από νωρίς. Εγώ κάποιες φορές ένιωθα ενοχικά, γιατί η μητέρα μου είχε ορισμένες ψυχολογικές μεταπτώσεις και δεν ήθελα να την επιβαρύνω. Όταν τελείωσα το σχολείο, τους το ανακοίνωσα και ήταν σα να το περίμεναν».
Για την ελληνική οικογένεια που είναι αντανάκλαση του συντηρητικού και ηθικοπλαστικού κοινωνικού πλαισίου, αυτή η αντιμετώπιση συνιστά μάλλον την εξαίρεση στον κανόνα.
Ο κοινωνικός αποκλεισμός των τρανς ατόμων που γίνεται πεπρωμένο στις περισσότερες περιπτώσεις για την υπόλοιπη ζωή τους, ξεκινά ακριβώς από τον «καθαγιασμένο» οικογενειακό θεσμό. Οι περισσότεροι τρανς έφηβοι εκδιώχνονται από την οικογένεια τους όταν αποκαλύπτονται. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι οι τρανς έφηβοι έχουν τα μεγαλύτερα ποσοστά αυτοκτονικότητας διεθνώς.
Σύμφωνα με αμερικάνικες έρευνες τα ποσοστά αυτοκτονίας στα νεαρά τρανς άτομα είναι δεκαπλάσια απ' ό, τι στον υπόλοιπο πληθυσμό και τετραπλάσια ανάμεσα στα LGBT άτομα.
Τα όσα συμβαίνουν στη γειτονική Ιταλία δεν είναι τόσο μακρινά. Τη «βουτιά» απελπισίας του 15χρονου Αντρέα στη Ρώμη -του αγοριού με το ροζ παντελόνι, όπως γράφτηκε στον Τύπο και τα social media- το Νοέμβρη του 2012, ακολούθησαν άλλες δύο αυτοκτονίες εφήβων που δεν ανταποκρίθηκαν στη νόρμα αρρενωπότητας και πλήρωσαν αυτή τους την απειθαρχία.
«Γνωρίζω περιπτώσεις τρανς εφήβων που εκδιώχθηκαν από την οικογένεια σε ηλικία 14-15 ετών. Γνωρίζω περιπτώσεις που υπήρξε ακραία ενδοοικογενειακή βία, ή και απειλές τον πατέρα (που έβαζε το όπλο στον κρόταφό του) ότι αν προχωρήσεις θα αυτοκτονήσω.
Η ταυτότητα και έκφραση του φύλου είναι σχεδόν αδύνατον να κατασταλεί, το φύλο είναι ο ίδιος ο εαυτός μας. Η οικογένεια, λοιπόν, δυστυχώς, συχνά, δεν είναι ο πιο ασφαλής χώρος για τους τρανς ανθρώπους» μου εξηγεί η Μαρίνα Γαλανού, πρόεδρος του Σωματείου.
Η Μαρίνα αναδεικνύει άλλον ένα χώρο που έχει ιδιαίτερη σημασία -συνήθως αρνητική- για τα transgender παιδιά, το σχολείο. «Νούμερο ένα πρόβλημα στο εκπαιδευτικό περιβάλλον είναι η άγνοια, πρώτα και κύρια η άγνοια των διδασκόντων.
Η άγνοια όμως συχνά είναι δίδυμο αδέρφι της προκατάληψης, που δυστυχώς βασιλεύει στα σχολειά μας. Όταν οι τρανς έφηβοι/ες έρχονται σε επαφή μ' αυτό το εκρηκτικό μίγμα, το αποτέλεσμα είναι οι έμφυλες προσβολές, η χλεύη, οι παρενοχλήσεις, και φυσικά το τρανσφοβικό μπούλινγκ.
Και εκεί ασφυκτιά ο/η τρανς έφηβος/η, που είτε θα πρέπει να αντιμετωπίσει το πρόβλημα και να αντεπεξέλθει στις προκλήσεις, είτε πολλές φορές εξαναγκάζεται να φύγει από το σχολείο».
Η Teresa de Lauretis , Ιταλίδα συγγραφέας και καθηγήτρια, είχε αναφέρει πριν μερικά χρόνια στο Παρίσι (2007) ότι όλα τα παιδιά είναι «queer» εννοώντας προφανώς την πολλαπλότητα σεξουαλικών επιλογών και ταυτοτήτων που ανοίγονται σ' ένα παιδί που θα μπορούσε να κάνει ελεύθερη χρήση του σώματος.
Το εκπαιδευτικό σύστημα θα ήταν ο καθ' ύλην αρμόδιος φορέας που θα έπρεπε να υποστηρίξει τα παιδιά σ' αυτό το βηματισμό αναγνωρίζοντας όλες τις επιλογές ως ισότιμες. Αντ' αυτού συχνά λειτουργεί ως δεσποτική μηχανή που αποβάλλει συμπεριφορές που χαρακτηρίζονται ως «αποκλίνουσες».
Το μάθημα συχνά συνοδεύεται από χλευαστικά σχόλια έως και σωματική βία. Ως εκ τούτου τα ποσοστά της σχολική διαρροής είναι ιδιαίτερα αυξημένα σε τρανς άτομα.
Κείμενο: Μαρία Λούκα, Φωτογραφίες: Αλέξανδρος Κατσής
Πηγή: vice.com
