Μέχρι το Δημοψήφισμα, χρέη Αρχηγού Κράτους εκτελούσε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας (του Στρατιωτικού καθεστώτος) Φαίδων Γκιζίκης. Στο δημοψήφισμα της 8ης Δεκεμβρίου 1974, η πλειοψηφία του εκλογικού σώματος, επέλεξε την Αβασίλευτη Δημοκρατία με ποσοστό 69,2%. Φωτό: το έμβλημα της δικτατορίας του 1967
Την 1η Ιουνίου 1973, η Χούντα των Συνταγματαρχών κατήργησε τη Βασιλεία στην Ελλάδα, μετά το Κίνημα του Ναυτικού εναντίον της, και εγκαθίδρυσε Προεδρική Δημοκρατία. Κανένα κόμμα δεν αναγνώρισε το δημοψήφισμα που ακολούθησε τον Ιούλιο του 1973 και δεσμεύτηκαν, μαζί με τον Κωνσταντίνο, στη διενέργεια άλλου, όταν αποκατασταθεί η Δημοκρατία.
Μετά την πτώση της Χούντας τον Ιούλιο του 1974,ο Κωνσταντίνος Καραμανλής υιοθέτησε την Συντακτική Πράξη της 1ης Αυγούστου 1974 και επανέφερε σε ισχύ το Σύνταγμα της 1 Ιανουαρίου 1952, χωρίς τις βασικές θεμελιώδεις διατάξεις, δηλαδή αυτές που αφορούσαν την βάση και τη μορφή του πολιτεύματος, ως Βασιλευομένης Δημοκρατίας. Η αναστολή των διατάξεων περί Αρχηγού Κράτους θα κρινόταν με Δημοψήφισμα που θα γινόταν εν καιρώ. Μέχρι το Δημοψήφισμα, χρέη Αρχηγού Κράτους εκτελούσε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας (του Στρατιωτικού καθεστώτος) Φαίδων Γκιζίκης. Στο δημοψήφισμα της 8ης Δεκεμβρίου 1974, η πλειοψηφία του εκλογικού σώματος, επέλεξε την Αβασίλευτη Δημοκρατία με ποσοστό 69,2%.
Στις παραμονές του δημοψηφίσματος της 8ης Δεκεμβρίου 1974 οι αντιμοναρχικές δυνάμεις της χώρας συγκρότησαν επιτροπές, οργάνωσαν συγκεντρώσεις και κάποιες ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές ομιλίες εκπροσώπων του πολιτικού και του πνευματικού κόσμου. Από τις τελευταίες παραθέτουμε την ομιλία του Μάριου Πλωρίτη.
Ομιλία του Μ. Πλωρίτη
Προχθές το βράδυ σας μίλησε ο απόγονος μιας ξένης δυναστείας, εκλιπαρώντας την ψήφο σας για τη βασιλεία, δηλαδή για τον εαυτό του, για τα παιδιά του, για τη δυναστεία του. Σήμερα σας μιλά ένας απλός πολίτης, ένας από σας, ζητώντας την ψήφο σας για τη δημοκρατία, δηλαδή για σας τους ίδιους, για τα παιδιά τα δικά σας, για την Ελλάδα.
Γιατί στις 8 Δεκεμβρίου δεν έχουμε να διαλέξουμε ανάμεσα σε μερικά κόμματα και να αποφασίσουμε σε ποιο θα εμπιστευθούμε την εξουσία για τέσσερα, το πολύ, χρόνια. Έχουμε να διαλέξουμε ανάμεσα σε δύο πολιτεύματα και να αποφασίσουμε σε ποιο θα εμπιστευθούμε τις τύχες της χώρας μας για δεκαετίες ολόκληρες, έχουμε να αποφασίσουμε αν ο αρχηγός του Κράτους θα είναι Έλληνας, που θα εκλέγεται από τους Έλληνες για ορισμένο χρονικό διάστημα, ή αν θα είναι ο κληρονόμος μιας ξένης δυναστείας, που την διόρισαν οι ξένοι και στάθηκε πάντοτε όργανο των ξένων.
Μέχρι το Δημοψήφισμα, χρέη Αρχηγού Κράτους εκτελούσε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας (του Στρατιωτικού καθεστώτος) Φαίδων Γκιζίκης. Στο δημοψήφισμα της 8ης Δεκεμβρίου 1974, η πλειοψηφία του εκλογικού σώματος, επέλεξε την Αβασίλευτη Δημοκρατία με ποσοστό 69,2%. Στον πίνακα φαίνονται τα πανελλαδικά αποτελέσματα στο Δημοψήφισμα του 1974.
Ακούσαμε βέβαια, πριν μερικές μέρες, ένα συνήγορο του θρόνου να λέει πως “οι Έλληνες δεν είναι ακόμη ώριμοι για τη Δημοκρατία”. Και η φράση αυτή θυμίζει τόσο πολύ τους μύδρους του απριλιανού δικτάτορα για την “ανωριμότητα των Ελλήνων”, ώστε από μόνη της μαρτυρεί τι εκλεκτικές συγγένειες υπάρχουν ανάμεσα στη νοοτροπία της βασιλείας και στη νοοτροπία της δικτατορίας. Άλλωστε, η διαφορά ανάμεσα στη δημοκρατία και τη βασιλεία δεν είναι θεωρητική αλλά πρακτική. Αν κάνουμε ”Λάθος” στην εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας, μπορούμε να τον αντικαταστήσουμε ειρηνικά με την ψήφο μας, όταν τελειώσει η θητεία του. Αν όμως κάνουμε λάθος στην εκλογή της βασιλείας, δεν μπορούμε να την αντικαταστήσουμε παρά μόνο με τη βία, με την επανάσταση. Και τέτοιες επαναστάσεις γνώρισε άφθονες ο τόπος μας, που έχει πληρώσει με πάρα πολλές συμφορές την πολυτέλεια του θρόνου.
Ένας ξένος συγγραφέας λέει πολύ σωστά: “Οι σύγχρονοι βασιλείς μοιάζουν με σκωληκοειδείς αποφύσεις. ‘Όταν κάθονται φρόνιμοι, είναι άχρηστοι· όταν γίνονται ενοχλητικοί, επιβάλλεται η “αφαίρεσή” τους, που είναι πάντα “επικίνδυνη”… Ύστερα από τις αδιάκοπες “ενοχλήσεις” και αναταραχές, που έχει προκαλέσει η βασιλεία στην Ελλάδα, ύστερα από τους γύψους και τα χειρουργικά τραπέζια της επταετίας, οι Έλληνες δεν μπορούμε να ανεχθούμε νέες περιπέτειες και νέες “εγχειρίσεις”.
Ο Κωνσταντίνος Β΄ (Αθήνα, 2 Ιουνίου 1940 - ) υπήρξε Βασιλιάς των Ελλήνων από το 1964 έως το 1967 (τυπικά έως το 1973 οπότε διενεργήθηκε το δημοψήφισμα της δικτατορίας) ενώ εξέπεσε οριστικά του αξιώματός του το 1974 με το δημοψήφισμα για τη μορφή του πολιτεύματος στην Ελλάδα στο οποίο ο Ελληνικός λαός επέλεξε με ποσοστό 69,2% την Αβασίλευτη Δημοκρατία, ως μορφή πολιτεύματος στην Ελλάδα. Από το 1967 ζούσε αυτοεξόριστος στην Ιταλία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Δεξιά η βασίλισσα Φρειδερίκη (1967)
Αλλά δεν μπορούμε να ανεχθούμε και νέες περιφρονήσεις, όπως αυτή που μας έφερε το προχθεσινό μήνυμα, που κάθε του φράση έκρυβε βαθιά περιφρόνηση για την κρίση και για τη μνήμη των Ελλήνων. Γιατί μόνο άνθρωποι που θα είχαν εντελώς χάσει και μνήμη και νου θα μπορούσαν να πιστέψουν τους ισχυρισμούς και τις υποσχέσεις του Κωνσταντίνου.
Στον πίνακα φαίνονται τα αποτελέσματα ανά νομό στο Δημοψήφισμα του 1974.
| Εκλογική Περιφέρεια | Αβασίλευτη | Βασιλευόμενη |
|---|---|---|
| Α΄ Αθηνών | 75,60% | 24,40% |
| Β΄ Αθηνών | 79,59% | 20,41% |
| Αιτωλοακαρνανία | 65,63% | 34,67% |
| Αργολίδα | 53,33% | 46,67% |
| Αρκαδία | 56,99% | 43,01% |
| Άρτα | 56,21% | 43,79% |
| Αχαΐα | 68,54% | 31,46% |
| Βοιωτία | 65,46% | 35,24% |
| Γρεβενά | 61,20% | 38,80% |
| Δράμα | 67,41% | 32,59% |
| Δωδεκάνησος | 63,78% | 36,22% |
| Έβρος | 60,27% | 39,73% |
| Ευρυτανία | 60,69% | 39,31% |
| Εύβοια | 65,38% | 34,62% |
| Ζάκυνθος | 62,63% | 37,37% |
| Ηλεία | 53,12% | 46,88% |
| Ημαθία | 71,77% | 28,23% |
| Ηράκλειο | 89,43% | 10,57% |
| Α΄ Θεσσαλονίκης | 79,99% | 20,01% |
| Β΄ Θεσσαλονίκης | 68,12% | 31,88% |
| Θεσπρωτία | 64,21% | 35,79% |
| Ιωάννινα | 68,70% | 31,30% |
| Κέρκυρα | 63,47% | 36,53% |
| Καβάλα | 73,64% | 26,36% |
| Καρδίτσα | 68,79% | 31,21% |
| Καστοριά | 55,74% | 44,26% |
| Κεφαλλονιά | 66,17% | 33,83% |
| Κιλκίς | 59,71% | 40,29% |
| Κοζάνη | 66,11% | 33,89% |
| Κορινθία | 62,36% | 37,64% |
| Κυκλάδες | 61,72% | 38,28% |
| Λάρισα | 67,82% | 32,18% |
| Λακωνία | 40,48% | 59,52% |
| Λασίθι | 88,42% | 11,58% |
| Λέσβος | 77,74% | 22,26% |
| Λευκάδα | 71,22% | 28,78% |
| Μαγνησία | 71,25% | 28,75% |
| Μεσσηνία | 50,76% | 49,24% |
| Ξάνθη | 53,75% | 46,25% |
| Α΄ Πειραιώς | 71,95% | 28,05% |
| Β΄ Πειραιώς | 81,70% | 18,30% |
| Πέλλα | 65,09% | 34,91% |
| Πιερία | 65,54% | 34,46% |
| Πρέβεζα | 62,01% | 37,99% |
| Ρέθυμνο | 94,10% | 5,90% |
| Ροδόπη | 49,46% | 50,54% |
| Σάμος | 64,38% | 35,62% |
| Σέρρες | 64,82% | 35,18% |
| Τρίκαλα | 67,40% | 32,60% |
| Υπ. Αττικής | 65,07% | 34,93% |
| Φθιώτιδα | 63,58% | 36,42% |
| Φλώρινα | 60,36% | 39,64% |
| Φωκίδα | 62,44% | 37,56% |
| Χαλκιδική | 58,17% | 41,83% |
| Χανιά | 92,70% | 7,30% |
| Χίος | 72,95% | 27,05% |
| Σύνολο Επικράτειας | 69,18% | 30,82% |
Σας μίλησε για τις “αρχές” του και σας είπε ότι πρώτη του αρχή είναι ο απόλυτος σεβασμός προς τη λαϊκή κυριαρχία και τη λαϊκή θέληση. Και είναι εκείνος ακριβώς που, πριν από 9μόλις χρόνια, ποδοπάτησε τη λαϊκή κυριαρχία, αναγκάζοντας το νόμιμο πρωθυπουργό της χώρας να παραιτηθεί και κατασκευάζοντας τις κυβερνήσεις-ανδρείκελα της αποστασίας. Δεν πρωτοτύπησε, άλλωστε, σ’ αυτό διόλου. Οι βασιλείς έχουν μια πολύ ευγενή μέθοδο για να περιφρονούν τη λαϊκή θέληση: ονομάζεται “διαφωνία”. Όπως ο Κωνσταντίνος κατάργησε τον Παπανδρέου το 1965 διαφωνώντας μαζί του, έτσι ακριβώς είχε καταργήσει ο πατέρας του τον Κ. Καραμανλή το 1963, έτσι είχε καταργήσει ο παππούς του τον Ελευθέριο Βενιζέλο, έτσι είχε καταργήσει και ο προπάππος του το Χαρίλαο Τρικούπη.
Σας μίλησε, τέλος, ο Κωνσταντίνος για τον πόνο της εξορίας, για τον καημό του να γυρίσει στον τόπο του, όπου βρίσκεται το σπίτι του, το σπίτι των παιδιών του και οι τάφοι των προγόνων του. Και είναι εκείνος που έμεινε, έξι ολόκληρα χρόνια, αμίλητος, όταν ο τόπος στέναζε κάτω από την πιο χυδαία τυραννία. Είναι εκείνος που σώπαινε, όταν χιλιάδες Έλληνες στέλνονταν εξορία στην κόλαση της Γυάρου και της Λέρου. Είναι εκείνος που έμεινε βουβός, όταν τα παιδιά τα δικά μας σφαγιάζονταν στο θυσιαστήριο του Πολυτεχνείου. Είναι εκείνος που έμεινε απαθής, όταν εκατοντάδες τάφοι άνοιγαν για να δεχτούν τους νέους μας, που δεν έχουν γαλάζιο αίμα αλλά αίμα ελληνικό. Και είναι εκείνος που εσίγησε και πάλι, όταν στην Κύπρο σκάβονταν χιλιάδες άλλοι τάφοι για τα θύματα του πραξικοπήματος και της εισβολής, που ήταν έργο των προστατευομένων του. Και δεν μπορούσε να μη σιωπήσει. Γιατί και η επτάχρονη τυραννία και η σφαγή του Πολυτεχνείου και η τραγωδία της Κύπρου είναι τα τερατώδη παιδιά της δικτατορίας. Και η δικτατορία είναι το θετό και αντάξιο παιδί του Κωνσταντίνου.
Φίλοι μου. Όταν την Κυριακή θα φτάσετε στην κάλπη, πάνω από τον ώμο σας θα στέκουν οι σκιές μυριάδων Ελλήνων, που πέθαναν για την ελευθερία αυτού του τόπου. Ο αγώνας των περισσότερων απ’ αυτούς προδόθηκε ξανά και ξανά και το κυριότερο όργανο της προδοσίας ήταν ο θρόνος, που μεταμόρφωνε τα κατορθώματα των αγωνιστών σε προνόμια της ιθαγενούς και της ξένης ολιγαρχίας. Στο χέρι σας είναι να μην προδώσετε μεθαύριο και σεις τους νεκρούς μας και τις θυσίες τους.
***
Πηγή: Σύγχρονη πολιτική Ιστορία της Ελλάδας, Γιώργος Αναστασιάδης, εκδ. Μαλλιάρης Παιδεία, 1992. Οι πληροφορίες και οι πίνακες με τα αποτελε΄σματα είναι από εδώ: Δημοψήφισμα 1974 / Βικιπαίδεια.
Πηγή: eranistis
