Η στάση αυτή δεν είναι απόρροια αδιαφορίας, αλλά αποστασιοποίησης -εξακολουθούν να με νοιάζουν βαθιά η Μέση Ανατολή, το φαινόμενο του θερμοκηπίου, η αυξανόμενη ανισότητα, αλλά όλα αυτά δεν είναι πια δική μου δουλειά. Ανήκουν στο μέλλον. Εγώ πλέον χαίρομαι όταν γνωρίζω προικισμένους νέους ανθρώπους -ακόμη κι αυτούς που μου έκαναν βιοψία και διέγνωσαν τις μεταστάσεις μου. Και νιώθω ότι το μέλλον βρίσκεται σε καλά χέρια.

Τα τελευταία δέκα χρόνια περίπου, βιώνω με αυξανόμενη επίγνωση τους θανάτους συνομηλίκων μου. Η γενιά μου αποχωρεί σιγά σιγά και τον κάθε θάνατο τον νιώθω μέσα μου σαν ρήξη, σαν να μου αποσπάται βίαια ένα κομμάτι του εαυτού μου. Κανείς δεν θα 'ναι σαν κι εμάς όταν πια χαθούμε, αλλά και πάλι κανείς ποτέ δεν είναι σαν οποιονδήποτε άλλο. Αυτοί που πεθαίνουν είναι αναντικατάστατοι. Αφήνουν πίσω τους κενά που δεν μπορούν να γεμίσουν, γιατί η μοίρα -η γενετική και νευρωνική μοίρα- κάθε ανθρώπου είναι να είναι μοναδικός, να ακολουθεί το δικό του μονοπάτι, να ζει τη δική του ζωή, να βιώνει τον δικό του θάνατο.

Δεν προσποιούμαι ότι δεν φοβάμαι. Αλλά το κυρίαρχο συναίσθημα μέσα μου είναι η ευγνωμοσύνη. Αγάπησα κι αγαπήθηκα. Μου έδωσαν πολλά κι έδωσα κάτι κι εγώ με τη σειρά μου. Διάβασα και ταξίδεψα και στοχάστηκα και έγραψα. Συνευρέθηκα με τον κόσμο, μέσα απ’ αυτή την ιδιαίτερη συνεύρεση μεταξύ συγγραφέων και αναγνωστών.

Μα, πάνω απ' όλα, υπήρξα ένα συνειδητό ον, ένα σκεπτόμενο ον, σε τούτο τον όμορφο πλανήτη, κι αυτό από μόνο του αποτελεί τεράστιο προνόμιο και σπουδαία περιπέτεια.

Oliver Sacks, Ευγνωμοσύνη

μτφρ.: Γ. Πάντσιος, εκδόσεις Πατάκη 

Ο Όλιβερ Σάκς (1933-2015) γεννήθηκε στο Λονδίνο. Σπούδασε νευρολογία στο Queen's College της Οξφόρδης και μετά το 1965 έζησε στη Νέα Υόρκη. Υπήρξε κλινικός καθηγητής νευρολογίας στο Albert Einstein College of Medicicne και στο NYU School of Medicine. Για το επιστημονικό έργο του τιμήθηκε με πολλές διεθνείς διακρίσεις. Υπήρξε τακτικός συνεργάτης στα περιοδικά "The New Yorker" και "The New York Review of Books", καθώς και σε πολλά ιατρικά περιοδικά. Οι "New York Times" αποκάλεσαν τον Δρα Σακς "the poet laureate of medicine" ("δαφνοστεφή ποιητή της ιατρικής"). Το 2006 ο Όλιβερ Σακς διαγνώσθηκε με μια σπανιώτατη μορφή μελανώματος και εξαιτίας της ασθένειας έχασε το ένα του μάτι. Αργότερα έμαθε ότι ανήκει "στο 2% των κακότυχων ασθενών" στους οποίους η μορφή αυτή καρκίνου προκαλεί μεταστάσεις. Στις 19 Φεβρουαρίου του 2015 ανακοίνωσε σε άρθρο του στους "New York Times" ότι του έμεναν λίγοι μόνο μήνες ζωής, καθώς οι μεταστάσεις στο ήπαρ του είχαν πολλαπλασιαστεί. "Τώρα θα πρέπει να αποφασίσω πώς θα ζήσω τους μήνες που μου απομένουν. Θέλω να τους ζήσω με τον πιο πλούσιο, βαθύ και παραγωγικό τρόπο που υπάρχει", συμπλήρωσε. Καρπός αυτού του αναστοχασμού υπήρξε το βιβλίο "Η δική μου ζωή: Σκέψεις για τον επικείμενο θάνατο" (Άγρα, 2015, σε συνδυασμό με ένα αντίστοιχο κείμενο του 1776 του David Hume). Επαληθεύοντας τις προβλέψεις της ιατρικής, ο Σακς υπέκυψε στην επάρατη νόσο στις 30 Αυγούστου 2015, σε ηλικία 82 ετών.