Οι απόψεις διίστανται -ναι και σε αυτό-και οι νευροεπιστήμονες θα πρέπει να αποφασίσουν μεταξύ τους τι ακριβώς είναι παρέχοντας τις σωστές αποδείξεις. Ως γνωστόν υπάρχουν 2 μύθοι περί εγκεφάλου.Ο ένας είναι πως ''ο σωστός εγκέφαλος είναι ο δημιουργικός και ο άλλος πως το αριστερό μέρος του εγκεφάλου είναι το τμήμα της λογικής''. Ωστόσο δεν υπάρχουν στοιχεία που να δικαιολογούν ΤΙΠΟΤΑ από τα δυό. Αντιθέτως υπάρχουν τεκμηριωμένα στοιχεία για σύνθετα πρότυπα ή δίκτυα δραστηριότητας στον εγκέφαλο μας που σχετίζονται με διαφορετικές διανοητικές διαδικασίες.Τον παρομοιάζουν με το διαδίκτυο και σε αυτό συμφωνώ.Το ζήτημα είναι πως εξάγονται τα συμπεράσματα από αυτά και αν πράγματι είναι σωστά ώστε να τα αποδεχθούμε. Εξακολουθώ να έχω αμφιβολίες και εξηγώ παρακάτω το γιατί.
Σύμφωνα με τους ειδικούς υπάρχουν 3 δίκτυα του εγκεφάλου μας και όπως προείπα είναι σωστό.Το πρώτο αφορά τον προεπιλεγμένο τρόπο λειτουργίας το δεύτερο αφορά το εκτελεστικό δίκτυο ελέγχου και το τρίτο αφορά το δίκτυο κατακερματισμού.Εχουν αναγνωριστεί πως συνδέονται με τη δημιουργικότητα.Αλλά είναι αρκετά για να ξεκλειδώσουμε το μυστήριο του εγκεφάλου μας; Ας εξηγήσουμε τι περίπου είναι αυτά καθώς φαίνονται δυσνόητα.Στην πορεία μπορείτε να χαμογελάσετε. Είστε έτοιμοι για την πρόκληση;
- Το πρώτο που αφορά το προεπιλεγμένο δίκτυο της λειτουργίας ενεργοποιείται όταν οι άνθρωποι χαλαρώνουν και το μυαλό τους περιπλανιέται σε διαφορετικά θέματα ή εμπειρίες.Συνδέεται με την απομνημόνευση των προηγούμενων εμπειριών μας τη σκέψη για τις πιθανές μελλοντικές μας εμπειρίες την ονειροπόληση και ούτω καθεξής.
- Το δεύτερο που είναι το εκτελεστικό δίκτυο ελέγχου τίθεται σε λειτουργία όταν πρέπει να δώσουμε μεγάλη προσοχή και να διαχειριστούμε πολλαπλά πράγματα στο μυαλό μας σε μια στιγμή.
- Το τρίτο που είναι το δίκτυο σημασιολογίας παίζει σημαντικό ρόλο στην ανίχνευση και το φιλτράρισμα των πληροφοριών επειδή μας βοηθά να ανακαλύψουμε σημαντικές πληροφορίες στο περιβάλλον ή εντός του εαυτού μας.
Είναι ενδιαφέρον ότι αυτά δίκτυα ΔΕΝ λειτουργούν συνήθως μαζί.Δηλαδή όταν ενεργοποιείται ένα δίκτυο το άλλο τείνει να απενεργοποιηθεί. Δεν υπάρχει μια γιατί συμβαίνει αυτό.Οι δημιουργικοί άνθρωποι φαίνεται πως έχουν περισσότερες συνδέσεις μεταξύ αυτών των δικτύων. Δηλαδή πολλές και διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου μας που βρίσκονταν μέσα σε αυτά τα 3 δίκτυα είναι ικανές να συνεργάζονται ή να ανταλλάσσουν πληροφορίες μεταξύ τους οπότε παράγουν πρωτότυπες ιδέες...Εκπληξη;..Μα πως δεν είχαμε σκεφτεί μια τόσο απλή εξήγηση;
Επίσης μερικοί επιστήμονες του εγκεφάλου ισχυρίζονται πως ήταν σε θέση να προβλέψουν -με σχετική ακρίβεια- ποιος εθελοντής ήταν δημιουργικός και ποιος λιγότερο. Το πείραμα ήταν βασισμένο στα πρότυπα της σάρωσης fMRI.Οι εθελοντές απαντούσαν απλώς σε ερωτήσεις. Ας το δούμε.
Αυτού του είδους τα πειράματα δεν έχουν ουσιαστικό νόημα.Μπορεί να έχετε αυτή τη στιγμή διορατικότητα και να πείτε...Ουάου ξέρω ακριβώς τι θέλω να δημιουργήσω και την επόμενη στιγή δεν ξέρω τι ακριβώς θέλω να δημιουργήσω. Δεν μπορώ να σκεφτώ πως ο εγκέφαλος σε αυτήν την περίπτωση φλασάρει σαν μια μπάλα disco... Αυτά τα πειράματα μοιάζουν με τα τέστ νοημοσύνης. Οπότε ας σκεφτούμε σοβαρά.Ο ρόλος της μνήμης παίζει ρόλο στη δημιουργικότητα και η μνήμη από μόνη της είναι ιδιαίτερα περίπλοκη.Είναι απολύτως κρίσιμη για τη δημιουργικότητα.Για να γίνετε εμπειρογνώμονες σε οτιδήποτε πρέπει να περάσετε πολλά χρόνια μελετώντας να έχετε μια πολύ καλή αίσθηση για όσα έχουν ήδη γίνει και να δημιουργήσετε μια τεράστια βάση δεδομένων με πληροφορίες από όπου μπορείτε να αντλήσετε μια νέα ιδέα...Σωστά..;
Ναι αλλά από την άλλη πλευρά οι εργαστηριακές μελέτες αποδεικνύουν ότι η μνήμη μπορεί να κάνει και το αντίθετο.Να περιορίσει τη δημιουργικότητα. Ετσι λοιπόν όταν είσαι εθελοντής σε αυτού του είδους τα πειράματα συνυπάρχουν διάφοροι παράγοντες που μπορεί να οδηγήσουν σε λανθασμένες πληροφορίες και μη αξιόπιστα συμπεράσματα και απόδειξη για αυτό είναι οι αντιφατικές εξηγήσεις.Τόσο αντιφατικές όσο και αυτές περί συνείδησης.
Θυμάστε υποθέτω πως κάθε χρόνο όλο και κάποιος βγαίνει -συνήθως στα κοινωνικά δίκτυα- και ισχυρίζεται πως έχει ανακαλύψει την αιτία της συνείδησης.Νομίζω λοιπόν πως η δημιουργικότητα -που απαιτεί εξ ορισμού τη δημιουργία κάτι καινούργιου- συμβαίνει επειδή στην μνήμη μας έχουμε ΗΔΗ την αναπαράσταση μιας παλαιάς και ήδη γνωστή σε μας εικόνα η γνώση.Από εκεί και πέρα είναι θέμα εμπειρίας. Ορισμένες μελέτες έχουν δείξει ότι οι ενήλικες εμφανίζουν χαμηλότερες επιδόσεις σε εργασίες δημιουργικής σκέψης ενώ άλλοι έχουν δείξει το αντίθετο και ορισμένοι δεν έχουν δείξει καθόλου διαφορές..
Αυτή είναι μια άλλη απόδειξη πως τα αποτελέσματα των πειραμάτων δεν είναι όντως διφορούμενα.Λογικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι ενήλικες είναι πιο δημιουργικοί από τα παιδιά επειδή έχουν πρόσβαση σε περισσότερες πληροφορίες περισσότερη σοφία και περισσότερες εμπειρίες για να αξιοποιήσουν ωστόσο δεν συμβαίνει καθόλου συχνά και υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ όλων των ηλικιών και από άνθρωπο σε άνθρωπο.Συμπέρασμα.Ο εγκέφαλός μας παραμένει ένα περίεργο κουτάκι.
Οπότε κατέληξαν στο... εκπληκτικό συμπέρασμα πως πως πολλές και διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου μας που βρίσκονται μέσα σε αυτά τα 3 δίκτυα είναι ικανές να συνεργάζονται ή να ανταλλάσσουν πληροφορίες μεταξύ τους οπότε παράγουν πρωτότυπες ιδέες...
***
