Ανδρέας Εμπειρίκος - «Beat, beat, beatitude and love and glory»

11.12.2020
Ανδρέας Εμπειρίκος - «Beat, beat, beatitude and love and glory»

He was BEAT - the rout, the soul of beatific.
JACK KEROUAC, On the road

Ανοίξτε τα παράθυρα, ανοίξτε τις ψυχές σας, o Κερουάκ διαβαίνει Μουσηγέτης, Διόνυσος μαζί και Απόλλωνας μές στο στενό του παντελόνι, αξύριστος πολλές φορές και πάντοτε ωραίος, ουδόλως φοβούμενος την παρακμή που τον εξέθρεψε, διότι μές στην ψυχή του και ανάμεσα στα σκέλη του, μιας νέας ακμής το σπέρμα φέρνει.

Ανοίξτε τα παράθυρα, ανοίξτε τις ψυχές σας, φωτοστεφής ο Κερουάκ διαβαίνει, πίνοντας το νέκταρ της καθημερινής ζωής παντού, όπου το βρίσκει, πίνοντας και προσφέροντας το νέκταρ, που περισσότερο κι από τον Νιαγάρα ρέει, όταν ο πόθος μέσα μας υπερισχύει και ο ευλογημένος άνθρωπος στο “εν τούτω νίκα” του έρωτος ομνύει.

Ανοίξτε τα παράθυρα, ανοίξτε τις ψυχές-ο μεγας Τζακ-για δες τε τον-διαβαίνει, με bus, με τραίνα, διασχίζοντας τις ηνωμένες πολιτείες (Μissouri Pacific, Union Pacific, Great Northern Railroad, Rock Island Line). Εκεί που ο βύσων έβοσκε και των Ινδιάνων, άλλοτε, σφυρίζανε τα βέλη, με τραίνα και αυτοκίνητα της τύχης (Dodge, Ηudson, Cadillac, Ford Galaxy, Ford Thunderbird και ακόμα θα πω, με μια συγκίνηση βαθύτερη-μικρή, φτωχιά, γλυκύτατη, προφητική, τενεκεδένια, Λίζι), ο μέγας Τζακ διαβαίνει, απ’ τις ακτές του Ατλαντικού ως τις ακτές του Ειρηνικού, μέσα από πόλεις κι ερημιές (Denver, New York, Los Angeles, Chicago, San Francisco) με καλωσύνες μελιχρές, ή όταν μανίζει η θύελλα στην ανοιχτή σαβάνα, μεγάλα ποτάμια δρασκελώντας (Missouri, Potomac, Susquehanna) ο Κερουάκ διαβαίνει με ένα μαντήλι στο λαιμό, με χαμηλά τη ζώνη του δεμένη, ο ισαπόστολος ποιητής του “Οn the road”, o ποιητής των “Subterraneans”, ο μέγας Tζακ διαβαίνει, με κατι του William Cody στη θωριά και στα γερά του σκέλη, με το δικό του τρόπο τραγουδώντας άσματα πλήρη, Aδαμικά, άσματα συγγενικά στο βάθος του νοήματός των με του Walt Whitman τα άσματα, που πάντα περιέχουν όλον τον οίστρο της ζωής και τη δροσιά της χλόης.

Ναι, ναι, ανοίξτε τα παράθυρα, ανοίξτε τις ψυχές σας, ο Κερουάκ διαβαίνει Μουσηγέτης, στη λέξη “hitchhiking” δίνοντας την πιο ιερή της σημασία, πιστεύοντας εις τον Θεόν με τις αισθήσεις, πίσω του σέρνοντας εναν χορό, που την υδρόγειο ζώνει, έναν χορό εφήβων και λυσίκομων νεανίδων, στα αμφεστήρια των πραιριών, στα αναστενάρια των ηδονών, στα αναστενάρια των υπέργειων και υπόγειων λαγνουργείων (με bop, με twist, με rock and roll, με τις φωνές των νέγρων), κι έτσι, καθώς διαβαίνει-ανοίξτε τα παράθυρα, ανοίξτε τις ψυχές-από τα έγκατα της γης και από τα χείλη της νεότητος της Οικουμένης ξεπετιέται και ως την Εδέμ ακούεται και ως την Εδέμ πηγαίνει, σαν ιαχή και προσευχή, σαν οργασμού που επέρχεται γιγάντιο κτυποκάρδι, μια διάτορος, μια παντάνασσα κραυγή:

«Beat, Beat, Beatitude and Love and Glory!»

Ανδρέας Εμπειρίκος, Οκτάνα (εκδ. Ίκαρος).

 

Αθήνα, 21.11.1963

Ο Ανδρέας Εμπειρίκος ενέταξε στην ποιητική του συλλογή «Οκτάνα» τον ιδιαίτερο αυτό ύμνο για τον Αμερικανό συγγραφέα και ποιητή Jack Kerouac. Ο Κέρουακ (1922-1969) με την πρωτοποριακή «αυθόρμητη» γραφή του υπήρξε ένας από τους θεμελιωτές της γενιάς των Beat, που ανανέωσε θεματικά και δομικά τον πεζογραφικό και ποιητικό λόγο της εποχής. Λάτρης της τζαζ μουσικής ο Κέρουακ, θέλησε να μεταδώσει στον γραπτό λόγο την αίσθηση του αυτοσχεδιασμού και των παραλλαγών μιας φράσης, επιτυγχάνοντας ένα εξαιρετικά προσωπικό ύφος. Κυρίως αυτοβιογραφικός συγγραφέας ο Κέρουακ μετέφερε στα έργα του προσωπικές του εμπειρίες από τις περιπλανήσεις του στην Αμερική, την αγάπη του για τη νέγρικη μουσική, τη διάθεσή του για πειραματισμούς με τη χρήση ναρκωτικών ουσιών, το κλίμα των φιλικών του συναναστροφών με άλλους δημιουργούς της γενιάς του, καθώς και την αντίδρασή του απέναντι στον κοινωνικό κομφορμισμό της εποχής του.

Ο Εμπειρίκος καλεί τους αναγνώστες -συνολικά πέντε φορές- ν’ ανοίξουν τα παράθυρα και τις ψυχές τους, για ν’ αντικρίσουν τον Kerouac και να δεχτούν την επίδραση του παραδείγματος και του έργου του. Ο μεγάλος αυτός συγγραφέας, που δεν δίστασε να αφεθεί σε κάθε είδους περιπέτεια προκειμένου να αισθανθεί πως ζει πραγματικά, κατόρθωσε να συλλέξει πλήθος βιωμάτων ικανών να του προσφέρουν μια καθαρή ματιά πάνω στα ανθρώπινα. Απέκτησε, έτσι, δίκαια τον έλεγχο των Μουσών (Μουσηγέτης), καθώς βάθυνε το πνεύμα και την τέχνη του μέσα από τη διονυσιακή εκστατική ελευθερία, χωρίς συνάμα να χάσει την απολλώνια νηφαλιότητα που του επέτρεπε να επιστρέφει στο λογοτεχνικό του έργο. Ελεύθερος από τις κοινωνικές δεσμεύσεις και τις υλιστικές εμμονές της εποχής του, με σκέψη φωτισμένη, σχεδόν προφητική, και όχημα την εξωτερική του ομορφιά, κινήθηκε άφοβος στο κυνήγι νέων εμπειριών. Όπως, άλλωστε, έγραφε κι ο ίδιος στο βιβλίο του «On the Road»: Ήμουν ένας νέος συγγραφέας κι ένιωθα να πετάω. Κάπου μέσα στο δρόμο ήξερα πως θα υπήρχαν κορίτσια, όνειρα, τα πάντα∙ κάπου μέσα στο δρόμο θα μου πρόσφεραν την πέτρα της ζωής.

 

Περισσότερα, εδώ: latistor