Η Σμινθίτσα του Νίκου Καζαντζάκη

06.11.2015
Η Σμινθίτσα του Νίκου Καζαντζάκη

[...] Η αδελφή της Γαλάτειας, η Έλλη Αλεξίου, είπε ότι περίπου δεν μπορούσε να είναι «ανθρώπινος» ο Καζαντζάκης, ένας άνθρωπος που ούτε καν ένα ζώο είχε ποτέ στο σπίτι του.

sminthitsa

Ο Νίκος Καζαντζάκης με τη γάτα του Σμινθίτσα, στο σπίτι του στην Αίγινα, 1943

Απάντησα τότε δημοσιεύοντας φωτογραφία του με τη γατούλα τους, τη Σμινθίτσα (Σμινθεύς* ήταν λατρευτικό όνομα του Απόλλωνος ως εξολοθρευτού των ποντικών), η οποία στην κατοχή έσωσε από θάνατο τον Καζαντζάκη (από δηλητηρίαση από αναθυμιάσεις μονοξειδίου του άνθρακα.

Ο Καζαντζάκης έγραφε απορροφημένος στο γραφείο του, δίπλα στο μαγκάλι, όπου πρόσεξε τη γατούλα να σηκώνεται και να παραπαίει προς την πόρτα του γραφείου. Ανήσυχος, την ακολούθησε.

Και οι δύο λιποθύμησαν μόλις βγήκαν στον διάδρομο και έτσι σώθηκαν από ασφυξία), μαζί με απόσπασμα από γράμμα του προς την Ελένη, από την Αίγινα στην Αθήνα:

«Η Σμινθίτσα προοδεύει… Αν μείνει μερικούς μήνες μαζί μου, ή θα μάθω να νιαουρίζω ή θα μάθει να μιλά ελληνικά τσάτρα-πάτρα…»

[...]


* Ομιλία του Πατρόκλου Σταύρου, θετού γιου της Ελένης Καζαντζάκη, 1997

Πηγή: monsieurcocosse

* Σμινθεύς: Επίκληση του Απόλλωνα ήδη γνωστή από τη δέηση του ιερέα Χρύση, στην αρχή της "Ιλιάδας" (στ. 39). Ερμηνεύεται από τις λέξεις "σμις", "σμίνθη", "σμίνθος", που σημαίνουν "ποντικός" και, ιδίως η τελευταία, "αρουραίος" (ιερό ζώο του θεού). Τεμένη του Απόλλωνος Σμινθέως υπήρχαν πολλά στη Μικρά Ασία (περί την Τρωάδα) σε τόπους λεγόμενους "Σμίνθεια", "Σμίνθαι", "Σμίνθια" και σε παρακείμενα νησιά, όπως η Τένεδος, η Λέσβος και η Ρόδος.