Πολύς λόγος γίνεται τελευταία, ωστόσο, για τα κλασικά παραμύθια των αδελφών Γκριμ και του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν (π.χ. Κοκκινοσκουφίτσα, Η Χιονάτη και οι Επτά Νάνοι, Το κοριτσάκι με τα σπίρτα) και το κατά πόσο αυτά είναι ωφέλιμα, δεδομένου ότι -τουλάχιστον στην αρχική “γνήσια” μορφή τους και όχι στη σημερινή κάπως… “εξευγενισμένη”- προκαλούν στα παιδιά τρόμο.
Δεν είναι λίγοι οι γονείς που θεωρούν, ότι η ιδέα της εγκατάλειψης ενός παιδιού μέσα στο δάσος ή της κακιάς μητριάς που θέλει την καρδιά της θετής κόρης της είναι υπερβολικά “βαριά” για να την επεξεργαστεί και να την αποδεχτεί ο παιδικός εγκέφαλος. Γιατί να πρέπει να “φορτώσουμε” τα παιδιά με τόσο σκληρές εικόνες; Με τόσο πικρές αλήθειες; Γιατί να τους προκαλούμε… εφιάλτες;
Κι όμως -υπάρχει λόγος! Πολλοί είναι οι ψυχολόγοι που ισχυρίζονται, ότι αφενός τα παιδιά γνωρίζουν ενστικτωδώς ακόμα και τις πιο πικρές αλήθειες της ζωής (απλά διδάσκονται με τον καιρό να τις ξεχνούν και να τις φοβούνται), αφετέρου το να αποφεύγεις τις δύσκολες και σκληρές καταστάσεις δεν σε προστατεύει ούτε σε βοηθά, με αποτέλεσμα όταν μια δυσκολία εμφανιστεί μπροστά σου να μην ξέρεις πώς να την αντιμετωπίσεις.
Μια πολύ ενδιαφέρουσα τοποθέτηση στο ερώτημα “γιατί να διαβάζουμε στα παιδιά τα κλασικά -τρομακτικά- παραμύθια” έρχεται από την Πολωνή συγγραφέα και ποιήτρια Wisława Szymborska, η οποία εξηγεί σε ένα κείμενό της τη σημασία του φόβου στα παραμύθια. Το κείμενο ονομάζεται «Η σημασία του να φοβάσαι» (“The importance of Being Scared”) και αποτελεί έναν προβληματισμό πάνω στις αρχικές εκδόσεις των παραμυθιών του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν.
«Η σημασία του να φοβάσαι»
«Στα παιδιά αρέσει να φοβούνται όταν διαβάζουν παραμύθια. Έχουν εκ γενετής μια ανάγκη να βιώνουν έντονα συναισθήματα. Ο Άντερσεν τρόμαζε τα παιδιά, αλλά είμαι σίγουρη ότι κανένα από αυτά δεν του κρατούσε κακία. Τα υπέροχα παραμύθια του περιέχουν πλήθος υπερφυσικών πλασμάτων, για να μην αναφερθώ στα ομιλούντα ζώα και τους άγριους χαρακτήρες. Δεν είναι όλοι οι ήρωές του καλόκαρδοι και θετικά προσκείμενοι στους άλλους. Ο χαρακτήρας που εμφανίζεται πιο συχνά στις ιστορίες του είναι ο Θάνατος, ένα αδυσώπητο ον που εισβάλλει απροσδόκητα στην ευτυχία των ηρώων και παίρνει μακριά τους καλύτερους και πιο αγαπημένους.
Ο Άντερσεν παίρνει τα παιδιά στα σοβαρά. Δεν τους μιλά μόνο για τις χαρές και τις ευχάριστες στιγμές της ζωής, αλλά και για τους εχθρούς της, τις δυστυχίες της και τις συχνές, άδικες ήττες της. Τα παραμύθια του, γεμάτα από φανταστικά πλάσματα, είναι πιο ρεαλιστικά από τις περισσότερες ιστορίες που λέμε σήμερα στα παιδιά μας, οι οποίες αποφεύγουν τα πολύ σοβαρά θέματα, όπως μια ανίατη ασθένεια. Ο Άντερσεν είχε το θάρρος να γράψει ιστορίες με δυστυχές τέλος. Δεν πίστευε ότι έπρεπε να προσπαθείς για να είσαι καλός, επειδή αυτό έχει κάποιο αντάλλαγμα (όπως διατείνονται οι περισσότερες ιστορίες σήμερα, ακόμα κι αν αυτό είναι κάτι που δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα), αλλά επειδή το κακό προέρχεται από μια μορφή συναισθηματικής και νοητικής «ακινησίας» και είναι μια μορφή φτώχειας που θα έπρεπε να αποφεύγεται…»
Η Wisława Szymborska (Βισλάβα Συμπόρσκα) γεννήθηκε τον Ιούλιο του 1923 στην Πολωνία. Ήταν δοκιμιογράφος, ποιήτρια και μεταφράστρια, ενώ τιμήθηκε το 1996 με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας. Έφυγε από τη ζωή την 1η Φεβρουαρίου 2012.
πηγή: brainpickings.org
