Δεν μπορεί να τα επιλύσεις όλα με τη νόηση

03.05.2017
Δεν μπορεί να τα επιλύσεις όλα με τη νόηση

Δεν μπορεί να τα επιλύσεις όλα με τη νόηση. Στην πραγματικότητα η νόηση δεν λύνει ποτέ κανένα νευρωτικό πρόβλημα. Θα έπρεπε να ερωτηθεί το ζώο, να διατρήσει τις βαθιές πτυχές της γης όπου κρύβονται οι σκοτεινές δυνάμεις.

Ο κίνδυνος της διανοητικοποίησης είναι μεγάλος. Δεν θα φθάσουμε να πούμε ότι κάθε διανοούμενος είναι και νευρωτικός, θα πούμε απλώς ότι γι’ αυτόν ο κίνδυνος είναι πιο μεγάλος να βυθισθεί στη νεύρωση.

Aς θυμηθούμε το παράδειγμα πού μάς δίνει ο Γιούνγκ:

ένας διανοούμενος επιθυμεί να κατακτήσει μια έδρα στο Πανεπιστήμιο της Λειψίας. 'Όμως ό άνθρωπός μας αυτός είχε καταγωγές ταπεινές, καταγωγές τις οποίες δεν μπορεί κανείς ποτέ να ξεχάσει. Άγχεται, λοιπόν, από τις απαιτήσεις της καινούργιας θέσης. Συμβουλεύεται κάποιον ψυχοθεραπευτή στον οποίο διηγείται το όνειρο: δύο δράκοντες πλησιάζουν προς το μέρος του και τον σφίγγουν σαν τανάλια. Είναι η εκδήλωση μιας νεύρωσης. Και ο Γιούνγκ ερμηνεύει το όνειρο: ο άνθρωπος αυτός έφθασε στην κορυφή της καριέρας του. Η διάνοιά του είναι πυρακτωμένη. Είναι καιρός να σταματήσει. Ο δράκος τού θυμίζει αυτή την αλήθεια, αυτή την βιολογική πραγματικότητα: το ζώο και το ενδιαφέρον των μικρών πραγμάτων, τα όποια παραμελούσε μέχρι τώρα για την υποτιθέμενη επιτυχία του.

Έτσι και οι πολύ εκλεπτυσμένοι πολιτισμοί τελειώνουν με την αυτοκαταστροφή τους. Μια τάξη, εκλεπτυσμένη και μαλθακή, η οποία απομακρύνεται από την πράξη, γρήγορα υποκαθίσταται από μιαν άλλη τάξη. Είναι ή επανάσταση! Η κοινωνική νεύρωση ξεσπά...

Ένας πολιτισμός λοιπόν καλά ισορροπημένος θα όφειλε να απαρτιώνει πλήρως το σώμα (πράξη) και το πνεύμα. Δεν μπορείς να δώσεις ιδιαίτερη σημασία ούτε στο ένα ούτε στο άλλο.

Στον άνθρωπο ή φύση δεν ξεχωρίζει στο βάθος από το τεχνητό. Στο ανθρώπινο επίπεδο είναι πράγματι δύσκολο να μιλάς για φυσικούς νόμους.

Εν πάση περιπτώσει, μιλώντας για τον άνθρωπο αυτοί οι νόμοι δεν είναι ποτέ απόλυτοι, αλλά μια δυνατότητα ν’ αναπτύξει αμέτρως το «τεχνητόν» περιβάλλον, κάτι πού περικλείει τούς κινδύνους του.

 ****

Αριστοτέλης Νικολαΐδης – Εξορκίζοντας το θάνατο – Εκδόσεις Κέδρος