Με βάση τα ιστορικά δεδομένα ο άνθρωπος στρέφεται με άγχος στο μέλλον κατά τη διάρκεια φυσικών, πολιτικών, οικονομικών και πνευματικών αδιεξόδων, ιδίως όταν πολλαπλασιάζονται οι προσδοκίες του. Σήμερα, ξαναζούμε μια εποχή γεμάτη αποκαλυπτικές εικόνες. Οι κοινωνίες μας ολοένα και περισσότερο σκεπάζονται με ένα ηθικό σκοτάδι και εθνικό απολυταρχισμό. Έχουμε κάθε λόγω να ανησυχούμε. Πως οδηγηθήκαμε εδώ;
Από πολύ μικρή ηλικία αναγκαζόμαστε να διοχετεύσουμε σημαντική ενέργεια στη διαδικασία της απώθησης. Απωθούμε τους φόβους μας, την ανίσχυρη οργή μας, την απόγνωση και τον πόνο. Η απώθηση είναι σαν την κακή νεράιδα του παραμυθιού. Θα βοηθήσει εκείνη τη στιγμή αλλά το αντίτιμο θα έρθει να το εισπράξει αργότερα. Η σωτήρια λειτουργία της απώθησης στην παιδική ηλικία μετουσιώνεται αργότερα, στον ενήλικο, σε μια δύναμη καταστροφική για τη ζωή. Θα λέγαμε ότι με κάποιον τρόπο ένα παλιό συναίσθημα είναι σαν μια ομάδα πνευματικών χορδών πιάνου μέσα στην Ψυχή. Μία δόνηση εξωτερική μπορεί να προκαλέσει τρομακτική δόνηση στις χορδές του μυαλού.Υπάρχει μια συνεκτικότητα και αλληλουχία στο σύμπλεγμα με μεγάλο συναισθηματικό φορτίο.
Συνεπώς αν το παιδί έχει παραμεληθεί, βασανιστεί, τραυματιστεί ή τρομοκρατηθεί, αργότερα στην ενηλικίωση είναι πολύ πιθανό να αναβιώσει ίδια συναισθήματα. Αυτό το παιδί, ο σημερινός ενήλικας, είναι εκείνος ο σύντροφος, που αποβαίνει σε βίαιες συμπεριφορές, σωματικές ή ψυχολογικές, είναι εκείνος ο άντρας που καταλήγει παιδόφιλος, είναι εκείνος ο αστυνόμος που χρησιμοποίει την εξουσία που του δίνει ο ρόλος του, είναι εκείνος ο πολιτικός που συνεχίζει να βυθίζει το λαό του στη φτώχια και στη μιζέρια. Από την άλλη είναι και αυτή η σύντροφος που στη σχέση της έμαθε να ξεχειλώνει στην ανοχή της κακής συμπεριφοράς του συντρόφου της, είναι και εκείνη η νέα μητέρα που δεν αμφισβήτησε τη δική της μητέρα, για να μάθει να ακούει πραγματικά τις ανάγκες του παιδιού της.
Οι άνθρωποι μοιάζουμε συχνά με σκλάβους της φαντασίας μας. Αυτή η πλάνη της επιδερμικής αυτογνωσίας μας, αποδυναμώνει την ανάγκη μας για συντονισμό των αισθήσεων μας. Κάτω από αυτές τις συνθήκες λίγο μας εκπλήσσει το γεγονός ότι η ατομική κρίση γίνεται όλο και πιο αβέβαιη και το ότι η ευθύνη μαζικοποιείται όλο και περισσότερο, δηλαδή μετατοπίζεται από το άτομο και προσάπτεται σε κάποιο συλλογικό φορέα. Το κράτος μοιάζει με μια απόλυτα ζωντανή προσωπικότητα και εμείς συμπεριφερόμαστε σε αυτό συμφώνα με τα απωθημένα μας συναισθήματα. Μια αναπαράσταση της πιο σημαντικής μας διαπροσωπικής σχέσης, εκείνης της πρώτης σχέσης. Το κράτος, με τη δύναμη του, ασκεί την εξουσία του με διάφορες μορφές, με σκοπό να εκμεταλλευτεί την αδυναμία μου ως παραδομένου ερωτευμένου. Δεν μπορούμε να έχουμε πραγματικό Δημοκρατικό πολίτευμα αν δεν έχουμε δημοκρατική διαπαιδαγώγηση.
Η αποδοχή αυτής της πραγματικότητας δεν θα λύσει τα μάγια, αλλά θα βοηθήσει στην ενεργοποίηση της ατομική ευθύνης. Μιας ευθύνης που αρχικά αφορά την αποδοχή των απωθημένων μας συναισθημάτων και πως όλο αυτό αφορά μια ανακύκλωση γενεών. Υστέρα θα έρθει η αναθεώρηση. Αυτή την επανάσταση έχουμε ανάγκη.
Γράφει η Φιλομίνα Κούτση (ψυχολόγος -ψυχοθεραπεύτρια)
