Στην ερωτική μας σχέση χρειαζόμαστε να νιώθουμε ασφαλείς. Να νιώθουμε ότι είμαστε σημαντικοί για το σύντροφό μας, ότι νοιάζεται για τις ανάγκες μας, ότι μας αποδέχεται όπως είμαστε. Επιθυμούμε να δεσμεύεται και να ναι δίπλα μας όχι μόνο στη χαρά αλλά και στις δυσκολίες της ζωής.
Τι γίνεται όμως όταν νιώθουμε ανασφάλεια; Όταν νιώθουμε ότι ο σύντροφός μας είναι κάτι άπιαστο; Κάποιος που προσπαθούμε να φτάσουμε αλλά συνεχώς μας ξεφεύγει. Χωρίς να σημαίνει ότι δεν μας θέλει, νιώθουμε ότι προτιμά να κρατά μια συναισθηματική απόσταση, ότι χρειάζεται την αυτονομία και την ανεξαρτησία του και αποφεύγει να αφεθεί πλήρως στη σχέση και να μοιραστεί τη ζωή του μαζί μας. Αυτό μπορεί να κρατά τον έρωτά μας σε εγρήγορση, αλλά μετά από λίγο καιρό μετατρέπεται σε πόνο, και δυσκολευόμαστε να βρούμε γαλήνη και ισορροπία στη σχέση.
Αν κάποια στιγμή κουραστούμε και απομακρυνθούμε συναισθηματικά, ανακαλύπτουμε ότι ο σύντροφός μας αλλάζει, κι αρχίζει να μας αναζητά. Όσο μας νιώθει πιο αυτόνομους, τόσο πιο πολύ ενδιαφέρον δείχνει. Αν εμείς ανταποκριθούμε, τότε εκείνος ξαναγίνεται πιο ψυχρός και απόμακρος. Έτσι παίζεται το παιχνίδι που κρατά τους συντρόφους στην ίδια συναισθηματική απόσταση.
Αν αυτή η απόσταση ανακουφίζει το ζευγάρι επειδή την θέλουν και οι δύο, τότε η σχέση είναι λειτουργική. Αν ο ένας σύντροφος δεν καλύπτεται συναισθηματικά, ίσως φύγει απ’ τη σχέση για ν’ αναζητήσει έναν άλλον σύντροφο που θα του καλύψει καλύτερα τις συναισθηματικές του ανάγκες. Αν όμως ο σύντροφος που δεν καλύπτεται, παραμένει στη σχέση ενώ πονάει, τότε αυτό δείχνει ότι ίσως να μην είναι και ο ίδιος έτοιμος για μια σχέση αγάπης και αφοσίωσης.
Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι δεν επιλέγουμε τυχαία κάποιο σύντροφο. Μας ελκύει πάντα αυτό που μας μοιάζει. Επιλέγουμε δηλαδή συντρόφους που επιθυμούν και αντέχουν την ίδια συναισθηματική σύνδεση. Αν δηλαδή φοβόμαστε τη δέσμευση θα επιλέξουμε κάποιον ώστε να χορέψουμε τον ίδιο χορό… it takes two to tango, λένε οι αγγλοσάξονες εννοώντας ότι το παιχνίδι παίζεται από δύο παίκτες. Επιλέγουμε λοιπόν ασυνείδητα τον άνθρωπο που θα μας βοηθήσει ν’ αποφύγουμε τη βαθιά συναισθηματική επαφή.
Η έλλειψη της βαθιάς σύνδεσης και της αγάπης στη συντροφική σχέση και στη ζωή γενικότερα, μας δημιουργεί πόνο. Ο πόνος αυτός μπορεί να γίνει το όχημα προς την ωριμότητα. Εκτός κι αν τον καταχωνιάσουμε σ’ ένα κουτάκι και αρνηθούμε να έρθουμε σ’ επαφή μαζί του. Αυτός βέβαια θα βρίσκει διόδους διαφυγής και θα δηλώνει την παρουσία του με άγχος, κατάθλιψη… Θα σωματοποιείται με διάφορα συμπτώματα που ίσως προσπαθούμε να καταστείλουμε με ουσίες, όπως αλκοόλ, παυσίπονα, ψυχοφάρμακα και παντός είδους γιατρικά.
Είναι πολύ βασικό να αναγνωρίσουμε στον εαυτό μας ότι δεν φταίμε που δυσκολευόμαστε να δημιουργήσουμε συντροφικές σχέσεις που βασίζονται στην αγάπη. Τα βιώματά μας είναι αυτά που μας έχουν δημιουργήσει φόβο προς τη δέσμευση. Έχουμε πληγωθεί, προδοθεί και πονέσει από πολύ μικρή ηλικία. Έτσι έχουμε περιχαρακώσει την καρδιά μας για να την προστατεύσουμε.
Ούτε ο σύντροφός μας φταίει, διότι κι αυτός έχει ζήσει παρόμοιες καταστάσεις που τον οδήγησαν ν’ αποφεύγει την ουσιαστική συναισθηματική σύνδεση. Το να ρίχνουμε σ’ εκείνον το φταίξιμο, απλά αποφεύγουμε να δούμε τον εαυτό μας και να αναλάβουμε την ευθύνη που μας αναλογεί.
Όταν αναφερόμαστε στη συναισθηματική σύνδεση, μιλάμε για σχέσεις αγάπης. Αγάπη σημαίνει να προσφερόμαστε ο ένας στον άλλον χωρίς να προσμένουμε αντάλλαγμα, να νοιαζόμαστε για τις ανάγκες του άλλου, να ενωνόμαστε μπροστά στις δυσκολίες της ζωής, να νιώθουμε ότι ο πόνος του άλλου είναι και δικός μας πόνος, να αποδεχόμαστε ο ένας τον άλλον όπως είναι, με τα καλά και τα δύσκολά του.
Τότε ο σύντροφός μας γίνεται ο άνθρωπός μας, ο σύμμαχος, ο συνοδοιπόρος. Ξεπερνάμε την υπαρξιακή μοναξιά μας. Δίνουμε και παίρνουμε αγάπη. Κι όταν ζούμε μέσα στην αγάπη κλείνουν οι πληγές μας. Γαληνεύουμε, ισορροπούμε, γινόμαστε δημιουργικοί και εξελισσόμαστε σαν άνθρωποι, βάζοντας έτσι το λιθαράκι μας στην ψυχοπνευματική εξέλιξη της ανθρωπότητας.
Λίγοι άνθρωποι καταφέρνουν να φτάσουν σ’ αυτό το επίπεδο της συντροφικής σχέσης που βασίζεται στην αγάπη. Αν δεν είχαμε την τύχη να γεννηθούμε σε μια οικογένεια όπου βιώσαμε την αγάπη, τότε χρειάζεται κόπος, χρόνος και πόνος για να καταφέρουμε να την βρούμε, να την αντέξουμε και να την βιώσουμε. Όμως μπορούμε να τα καταφέρουμε μέσα απ’ ένα ταξίδι αυτογνωσίας και θεραπείας. Άλλωστε η ίδια η αγάπη είναι αυτή που τελικά θα μας θεραπεύσει…
***
Τατιανή Τουζλούκωφ, Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας (MSc)
