Κι έτσι, παρατηρείς παιδιά ηλικίας 4 και άνω, να μη μπορούν να ελέγξουν τα συναισθήματά τους με τρόπο κατάλληλο για την ηλικία τους, να μη μπορούν να αναπτύξουν φιλίες, να παρουσιάζουν μεγάλες δυσκολίες στις κοινωνικές τους δεξιότητες, που αργότερα τα συνοδεύουν όχι μόνο στο σχολείο, αλλά και στην ενήλικη ζωή.
Αυτός που κορνάρει ασταμάτητα μόλις ανάψει το πράσινο στο δρόμο, αυτός που παραβιάζει το κόκκινο, αυτός που σε σπρώχνει στο μετρό, αυτός που πάει να σου φάει την ουρά στην τράπεζα, αυτός που πετάει σκουπίδια όπου βρει, αυτός που λερώνει με σπρέι τα μνημεία, αυτός που φωνάζει «δεν πληρώνω», είναι το αποτέλεσμα μιας παιδικής ηλικίας χωρίς όρια ή με υπερβολική τιμωρία.
Τα ίδια αποτελέσματα φέρνει τόσο η έντονη τιμωρία, όσο και η αδιαφορία.
Κάποτε, θα πρέπει να καταλάβουμε ότι, αν θέλουμε να ζούμε σε μια κοινωνία της προκοπής, πρέπει να αλλάξει ο τρόπος που μεγαλώνουμε τα παιδιά μας. Τα όρια δεν είναι κάτι κακό, είναι φροντίδα, νοιάξιμο για το παιδί. Απλά πολλοί γονείς αντιμετωπίζουν μεγάλες δυσκολίες με τα δικά τους όρια και δυσκολεύονται να βοηθήσουν αποτελεσματικά τα παιδιά τους - έτσι το πρόβλημα μεταφέρεται από τη μια γενιά στην άλλη.
Αντιγράφω από το βιβλίο Understanding Human Development των Craig & Dunn. Η μετάφραση είναι δική μου:
«Η ντροπή, η ενοχή και η υπερηφάνεια αποτελούν καθολικά συναισθήματα τα οποία βιώνουν σε έναν βαθμό, όλα τα παιδιά. Η υγιής ανάπτυξη χαρακτηρίζεται από το ότι τα συναισθήματα αυτά εμφανίζονται σε κατάλληλες περιστάσεις. Για παράδειγμα, αν ένα παιδί φέρεται συνειδητά άσχημα, θα πρέπει να αισθάνεται ενοχή, αν κλέβει στο παιχνίδι, θα πρέπει να αισθάνεται ντροπή. Μάλιστα, αν τα παιδιά δεν αισθάνονται ενοχή όταν η συμπεριφορά τους παραβιάζει τις κοινωνικές νόρμες, ή δεν αισθάνονται ντροπή όταν αποτυγχάνουν να ανταποκριθούν σε λογικές προσδοκίες, είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν μια σειρά προβλημάτων που συνδέονται με τα συναισθήματα, όπως η διασπαστική συμπεριφορά και διαταραχές προσωπικότητας (Tangney, Stuewig, & Mashek, 2007). Η ντροπή και η ενοχή συνδέονται άμεσα με την ικανότητα ενός παιδιού να αναπτύξει κατάλληλη συναισθηματική ρύθμιση».
Ναι, δεν έχω παιδιά, αλλά ξέρω καλά ότι πρέπει να έχουν όρια.
****
