Από τη παιδική παραμέληση, στην αγάπη που πνίγει

24.05.2021
Από τη παιδική παραμέληση, στην αγάπη που πνίγει

«Γεια σας, έχω ένα σοβαρό πρόβλημα, σας παρακαλώ θέλω να μου κλείσετε ένα ραντεβού για αύριο, όσο γίνεται πιο νωρίς…, νομίζω ότι θα κάνω κακό στον εαυτό μου» έτσι ξεκίνησε η γνωριμία μου με τη Βιβή. Μια γυναίκα σε πλήρη πανικό μου μιλούσε από την άλλη άκρη του τηλεφώνου με τρεμάμενη φωνή κλαίγοντας.

Μπήκα στη διαδικασία να πάρω κάποιες βασικές πληροφορίες (βοηθάει λίγο στην αποφόρτιση) σχετικά με το τι την έκανε να νιώθει τόση απόγνωση ώστε να οδηγείται σε αυτή τη σκέψη…, η σχέση μου με έναν άνδρα με τρελαίνει, νιώθω ότι δεν πρέπει να είμαι μαζί του και συγχρόνως δεν μπορώ να τον αφήσω, με εξουσιάζει.. με διώχνει, χωρίζουμε και μόλις με πάρει τηλέφωνο εγώ τρέχω αμέσως σε αυτόν. Κάνω περίεργα πράγματα…, σήμερα παραλίγο να τρακάρω πολύ άσχημα…, δεν ελέγχω τον εαυτό μου.

Αναγνωρίζοντας την ιδιαιτερότητα της περίπτωσης προσπάθησα να βρω κενό ώστε να τη δω σύντομα. Από το τόνο της φωνής της και από ένα σχόλιό της κατάλαβα ότι δυσαρεστήθηκε, ήθελε, αν γινόταν, να ερχόταν την ίδια στιγμή.

Λίγες μέρες μετά περιμένοντάς την, ανακάλεσα στη μνήμη μου το συναίσθημα που μου είχε δημιουργήσει στην πρώτη μας επικοινωνία…. Ήταν αγωνία να τη προστατέψω. Συχνά θυμάμαι ένα άρθρο που είχα κάποτε διαβάσει στις αρχές ακόμα της επαγγελματικής μου καριέρας, όπου ο συγγραφέας έλεγε: πάντα να αφουγκράζεστε το συναίσθημα που σας δημιουργεί ο πελάτης την πρώτη στιγμή που μιλάτε μαζί του, συνήθως καθρεφτίζει τον τρόπο που συνδέεται το άτομο με τους άλλους και προβάλλει το θέμα του!!.

Φτάνοντας η ώρα που θα συναντούσα τη καινούρια πελάτισσα, αντίκρισα μια κοπέλα λεπτή, μαζεμένη να κάθεται στη πολυθρόνα του δωματίου αναμονής, και να με κοιτάζει με γουρλωμένα μάτια, το συναίσθημα που μου δημιουργήθηκε ήταν πάλι «αγωνία για προστασία». Αφού της συστήθηκα την πέρασα στο γραφείο μου.

Σε αυτή τη πρώτη συνεδρία η Βιβή ήταν χείμαρρος.. πήρα πολλή πληροφορία για τον πρώην άντρα της, για το νυν δεσμό της, για τους γονείς της, αν και μου δήλωσε ότι δεν ήθελε να ασχοληθούμε με γονείς. Πριν κάποιο διάστημα είχε πάει σε μια ψυχολόγο που της έβγαλε θυμό για τους γονείς, αυτό τη δυσκόλεψε, τσακωνόταν πολύ μαζί τους.

Είχε πολλή αγωνία για το αν θα μπορέσω να τη βοηθήσω, ένιωθε ότι η περίπτωσή της ήταν δύσκολη, αναρωτιόταν μήπως ήταν τρελή και ήταν καλύτερα να πάει σε ψυχίατρο. Υποχρεώθηκα αν και πρώτο ραντεβού, να της πω ότι δεν θεωρώ ότι είναι τρελή (η ομιλία της είχε ειρμό).

Οι επόμενες 5 - 6 συνεδρίες αναλώθηκαν στο να βοηθηθεί η Βιβή να αποφορτιστεί από τα δύσκολα συναισθήματα που την κατάκλυζαν, λύπη, θυμό, απογοήτευση, αγωνία, φόβο σχετικά με το που θα πήγαινε αυτή η σχέση.

Σε κάθε συνεδρία παρ’ όλες τις προσπάθειές μου να εστιάζουμε στις δικές της ανασφάλειες και στο γιατί ένιωθε έτσι, επέμενε να της αναλύω το φίλο της, να της ερμηνεύω κάποιες συμπεριφορές του, ζητούσε από αυτά που περιέγραφε να της λέω, αν την αγαπάει… , δεν ήταν σίγουρη ήθελε την επιβεβαίωσή μου, που και πάλι όταν κάποια φορά ενέδιδα, δεν της έφτανε….

Ύστερα από ένα εύλογο χρονικό διάστημα, είχα αρκετή πληροφορία σχετικά με το πώς ήταν η σχέση της με τους γονείς της ώστε να μορφώσω άποψη και για το πώς ενδεχομένως λειτουργούσε στις σχέσεις της.

Οι γονείς της Βιβής είχαν έρθει από την επαρχία στην Αθήνα σε μικρή ηλικία (ο πατέρας 16 και η μάνα 12 ετών) και δούλευαν για την επιβίωσή τους. Γνωρίστηκαν σχετικά νέοι, παντρεύτηκαν και έκαναν τέσσερα παιδιά.

Η Βιβή από μικρή άκουγε ότι έπρεπε να είναι υπεύθυνη για τον εαυτό της, είχε περισσότερη ελευθερία από ότι επιτρεπόταν για την ηλικία της, σε σημείο που άγγιζε τα όρια παραμέλησης. Οι συναισθηματικές της ανάγκες ικανοποιούνταν ενίοτε, υπήρχε έλλειψη ορίων όποτε ήθελε έφευγε εκδρομή με φίλους από τα 13 της.

Αυτό είχε ως αποτέλεσμα η Βιβή στο εδώ και τώρα να βλέπει θετικά την ανεξαρτησία – αυτάρκεια που της ενέπνευσαν οι γονείς της, αλλά παράλληλα να νιώθει θυμωμένη περισσότερο με τη μητέρα της και μπερδεμένη ως προς το αν την αγαπούν οι γονείς της.

Όσον αφορά στις φιλικές σχέσεις τις περιέγραφε πολύ καλές και ισότιμες, τη σχέση της με τον πρώην άντρα της την περιέγραφε προβληματική, γενικά σε αυτό που κατέληγε πάντα ήταν ότι από τις πολύ κοντινές της σχέσεις (γονείς, ερωτικές) δεν έπαιρνε την αγάπη και το ενδιαφέρον που χρειαζόταν. Αναφερόμενη στην τωρινή της σχέση έλεγε: ήλπιζα ότι βρήκα τον άνθρωπο που θα έπαιρνα την αγάπη και το ενδιαφέρον που ζητούσα, αλλά βγήκε νάρκισσος.

Έτσι κατέληξα στην υπόθεση ότι η Βιβή ανήκε στην κατηγορία των ατόμων με ανασφαλή αγχώδη – αμφιθυμικού τύπου προσκόλληση. Τα άτομα αυτά όσον αφορά στις διαπροσωπικές τους σχέσεις νιώθουν συνεχώς ανάγκη για εγγύτητα, για πολλή αγάπη και στοργή διότι την έχουν στερηθεί στην παιδική ηλικία.

Όταν θεωρούν ότι οι συναισθηματικές ανάγκες τους δεν ικανοποιούνται – πώς να ικανοποιηθούν άλλωστε, αφού ψάχνουν στο παρόν κάτι που τους οφείλεται από το παρελθόν – ενεργοποιείται το συναίσθημα της απόρριψης, γίνονται αγχώδεις - ανασφαλείς, θυμώνουν με το σύντροφό τους, εμφανίζονται υπερβολικά εξαρτημένοι, και συχνά ενεργούν παρορμητικά.

Τα άτομα αυτά κατά βάση επιλέγουν ανθρώπους που θα τους επιβεβαιώσουν το μοντέλο σχετίζεσθαι που τους είναι οικείο (αυτό της παραμέλησης) και έτσι διαιωνίζουν το φαύλο κύκλο της ‘αυτό-εκπληρούμενης προφητείας’ – δεν με αγαπούν με απορρίπτουν, είμαι μόνος / η στο κόσμο.

Όλο αυτό το διάστημα που παρακολουθούσα τη Βιβή, άλλοτε έδειχνε να με εμπιστεύεται, άλλοτε γινόταν προκλητική, άλλες φορές μου έλεγε ότι είναι μάταιο να συνεχίσει δεν πρόκειται να αλλάξει κάτι. Μια φορά ακύρωσε ραντεβού, την άλλη μέρα τηλεφώνησε ζητώντας απεγνωσμένα να έρθει εκείνη τη στιγμή, της έκλεισα ραντεβού τότε που είχα κενό και όταν συναντηθήκαμε παραπονέθηκε ότι δεν τη φρόντισα τη στιγμή που με χρειαζόταν.

Ανάλογα φερόταν η Βιβή και στο φίλο της, του έλεγε να συναντηθούν και όταν αυτός της έλεγε ότι δεν μπορεί την έπιανε πανικός, επέμενε να μάθει γιατί δεν ήθελε, όταν εκείνος αρνιόταν να της πει το λόγο, εκείνη ένιωθε ανασφάλεια και σκεφτόταν ότι ήταν με άλλη!!! Έφτανε σε σημείο να τον παρακολουθεί.

Όταν συναντιόνταν ήθελε να είναι πολλή… ώρα μαζί, έλεγε θέλω να με αφήσει να τον αγαπήσω, θέλω να είμαι συνέχεια στο μυαλό του!!!.

Ήταν εξόφθαλμο…, η Βιβή έψαχνε απεγνωσμένα προσοχή χωρίς όρια, ήθελε κάποιον να είναι ανά πάσα ώρα και λεπτό διαθέσιμος για αυτήν και όταν δεν γινόταν αυτό πάθαινε πανικό, ένιωθε ανασφάλεια – άγχος, στο τέλος κατέληγε σε γενικεύσεις, λέγοντας ότι δεν υπάρχει κανείς για εκείνη.

Σε μια συνεδρία η Βιβή μου ανακοίνωσε ότι της προτάθηκε από τη παρέα της να πάνε μια εκδρομή (καθότι πλησίαζαν διακοπές), σκεφτόταν να πάει, ήθελε…, είπε: περνάω καλά μαζί τους. Χάρηκα!!! Την ενίσχυσα κιόλας, σκέφτηκα… θα ήταν βοηθητικό να πάρει απόσταση από το φίλο της, ίσως κατάφερνε να κάνει κάποιες διαπιστώσεις ως προς το πώς λειτουργεί με τη σχέση της.

Οι διακοπές έφτασαν και η θεραπευόμενή μου, στη τελευταία μας συνεδρία, μου ανακοίνωσε με χαρά ότι όλα ήταν κανονισμένα και θα πήγαινε αυτή την εκδρομή, αποχαιρετιστήκαμε και κλείσαμε ραντεβού για όταν θα επέστρεφε.

Η Βιβή εμφανίστηκε στο γραφείο ευδιάθετη, και με αυτοπεποίθηση θα μπορούσα να πω, άρχισε να μου αφηγείται πως πέρασε.. «η παρέα τέλεια!!! Όλοι πολύ καλοί μαζί της, ο φίλος της την έπαιρνε συχνά τηλέφωνο, ακουγόταν γλυκός μαζί της, της είπε κιόλας ότι του έλειπε!!!, μεγάλη επιτυχία.

Κάτι όμως την προβλημάτισε…., τη ρώτησα: τι ήταν;; είπε: να, ένα απόγευμα αποφασίσαμε να παίξουμε ένα παιχνίδι που παίζουμε συχνά όταν μαζευόμαστε, λέγεται «αν ήμουν πράγμα η ζώο με τι θα έμοιαζα;, όταν έφτασε η σειρά μου, είπαν ότι τους θυμίζω ένα θηλυκό μικρό ζώο της θάλασσας που όταν κάνει έρωτα με το ταίρι του, από το πολύ πάθος το αγκαλιάζει με τέτοιο τρόπο που το πνίγει!!!, και φοβήθηκα, δεν είμαι έτσι εγώ.. δεν πνίγω κανέναν.

Προς στιγμήν έμεινα σιωπηλή…, πραγματικά ήταν εκπληκτική η παρομοίωση, ακριβώς έτσι λειτουργούσε η θεραπευόμενή μου, με τον τρόπο που συνδεόταν αγωνία για να πάρει φροντίδα κολλούσε τόσο πολύ πάνω στον άλλο που τον έφτανε σε σημείο να νιώθει ότι πνίγεται.

Προσπάθησα να εκμεταλλευτώ την «ευκαιρία» με το να της ανοίξω την εικόνα, ώστε αυτή η παρομοίωση να λειτουργήσει ενορατικά για εκείνη. Της σύνδεσα το «πνίξιμο» με την ανάγκη της για αγάπη και φροντίδα, είπα: ναι.. ήταν μια ατυχής παρομοίωση, από την άλλη πλευρά, προφανώς οι φίλοι σου ένιωσαν την μεγάλη αγωνία σου για εγγύτητα και στοργή, γι’ αυτό το λόγο χρησιμοποίησαν αυτό το έντονο παράδειγμα, έδειξε να ικανοποιείται μερικώς.. από την ερμηνεία μου.

Δύο μέρες πριν την επόμενη, προκαθορισμένη συνεδρία μου έστειλε ένα μήνυμα: θα συνεχίσω μόνη, ευχαριστώ για ό,τι κάνατε για μένα!!!.

Τώρα που ξανασκέφτομαι την περίπτωση της Βιβής υποθέτω ότι, ίσως να ήθελε να γίνω μια φιγούρα φροντίδας, που ούτε και στην ίδια ήταν ξεκάθαρο ποια.. και να της πω… κάτι που ούτε και η ίδια ήξερε τι…, αρκετά ακαθόριστο για να πετύχει, οπότε δεν ήμουν αρκετή…

 

Αναστασία Λελέκη Ψυχολόγος / Οικογενειακή Θεραπεύτρια

Πηγή: psychologynow.gr