Με τόσα ψέματα που ντύθηκαν οι λέξεις…

Με τόσα ψέματα που ντύθηκαν οι λέξεις…

 Με τόσα ψέματα που ντύθηκαν οι λέξεις, πώς να σου πω το σ’ αγαπώ για να πιστέψεις;

 

Στίχοι γνωστοί, γνώριμοι σε κάθε φίλο του έντεχνου τραγουδιού. Κι όμως. Εκείνο το βράδυ, σε εκείνο το live, οι στίχοι αυτοί ήχησαν έντονα, διαφορετικά. Ήταν τότε που κατάλαβα τη σημασία τους. Ή που έδωσα εγώ σε αυτούς τη σημασία που ήθελα. Έτρεξα να τους καταγράψω για να μην ξεχάσω. Οι λέξεις και η συχνότητα - ο τρόπος που τις αξιοποιούμε μπορούν να αλλοιώσουν τη σημασία τους κι αυτές να χάσουν τη σπουδαιότητά τους.

Ήχησαν διαφορετικά οι στίχοι αυτοί, γιατί ούτε εγώ φέρομαι σωστά στις λέξεις. Η συχνή, η άστοχη, η λανθασμένη χρήση οδηγεί σε παρανοήσεις, οδηγεί σε ισοπέδωση, οδηγεί σε διαστρέβλωση της δικής μου πραγματικότητας αλλά κι αυτής που πλάθω με τους γύρω μου.

Κ ήρθες εσύ τώρα να μου το θυμίσεις. Να μου θυμίσεις πως οι λέξεις που χρησιμοποιώ δεν είναι απλά γλωσσικά βοηθήματα που επιπόλαια διαλέγουμε. Ότι πριν μιλήσουμε πρέπει να ξέρουμε ακριβώς τι θέλουμε να πούμε, ποια λέξη θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε και να είμαστε σίγουροι ότι τη χρησιμοποιούμε σωστά.

Σωστά για την επίτευξη επικοινωνίας στα πλαίσια ενός κοινού κώδικα. Σωστά για την ειλικρινή και ακριβή έκφραση της σκέψης και των συναισθημάτων μας. Σωστά για να εξασφαλίσουμε την προστασία και ακεραιότητα των νοημάτων που κρύβουν. Ιδιαίτερα εκείνες οι σπουδαίες. Με τα νοήματα που τις κάνουν να ξεχωρίζουν, που καθιστούν απορριπτέο να τις ξεστομίζουμε εύκολα και άστοχα. Επειδή ακριβώς γι’ αυτό έχουν σημασία μεγάλη. Γιατί δεν είναι εύκολο να τις νιώσεις για να τις πεις. Δεν είναι τόσο απλό να τις φωνάξεις, να παραδεχτείς ότι σε εκφράζουν, να κουβαλήσεις το βάρος τους, να συνειδητοποιήσεις τη δυναμική τους.

~~

Η γλώσσα μας. Οι λέξεις. Επικοινωνούμε με αυτές και εκφραζόμαστε. Τις βουτάμε στην ψυχή μας και δίνουν σάρκα και μορφή στις βαθύτερες σκέψεις και θέλω μας.

Τόσες πολλές και διαφορετικές λέξεις για να περιγράψουμε κάθε μας συναίσθημα, εμπειρία, βίωμα. Τις χρησιμοποιούμε, όμως, αυθαίρετα. Με γενικότητες, χωρίς να αντιλαμβανόμαστε τη διαφορετικότητά τους. Τις οικειοποιούμαστε βίαια, τις προφέρουμε με θράσος σε κάθε περίσταση και όχι ανάλογα με το εννοιολογικό τους υπόβαθρο.

Και αλλοιώνονται πια. Μικραίνει η σημασία τους. Η περίοπτη θέση που κατείχαν χάνεται. Φοριούνται ακούσια και η όψη τους φθείρεται.

Το σ’ αγαπώ έγινε καραμέλα στο στόμα μας, αυθόρμητη άμεση απάντηση για κάτι που μας αρέσει και θέλουμε να δώσουμε έμφαση. Ειρωνική, οξύμωρη έκφραση αντίθετων συναισθημάτων σε μια προσπάθεια συγκάλυψης των πραγματικών σκέψεων. Εύκολη λύση για αποφυγή καυγάδων και παρεξηγήσεων. Συνήθεια, λέξη που συνδυάζεται με συγκεκριμένα άτομα και αποτελεί χαρακτηριστικό, συνοδευτικό τους. Έχασε τη σημασία και την αξία που είχε. Που θα έπρεπε να έχει.

Μα το σ’ αγαπώ δεν το προφέρεις απλά. Το σκέφτεσαι, το υπολογίζεις πριν το πεις... Το νιώθεις τόσο έντονα που σε πνίγει αν δεν το πεις και αυτή είναι η πιο καλή στιγμή για να το κάνεις. Η πιο αυθεντική, ειλικρινής και ουσιαστική φωνή που το αρθρώνει δεν περνά από τις φωνητικές χορδές, αλλά από την καρδιά. Φωτίζει το βλέμμα, διαπερνά σαν ηλεκτρισμός το σώμα, συνταράσσει την ψυχή. Γι’ αυτό και θα έπρεπε να ακούγεται πιο σπάνια. Να διακρίνεται η μοναδικότητα και το αντίκτυπό του όταν επιλέγεται. Το σ’ αγαπώ φέρει ευθύνη. Φέρνει χαμόγελο. Ο ήχος του είναι μαγικός. Και αυτός που το λέει οφείλει να προφυλάσσει τη μαγεία αυτή.

Συγνώμη, συγνώμη, συγνώμη παντού. Συν + γιγνώσκω: έχω την ίδια γνώμη με κάποιον, αλλάζω γνώμη, μετανοώ

Δηλώνει μεταμέλεια. Θεωρείται δύσκολο να ακουστεί από τα χείλη κάποιου γιατί υποδεικνύει αποδοχή του λάθους και πρόθεση για αλλαγή.

Παλιά μετρούσες τη συγνώμη αλλιώς. Όποιος την εξέφραζε, έθετε τον εαυτό του προ των ευθυνών και των λαθών του. Παραδεχόταν την αδυναμία του, έπληττε την υπερηφάνεια, τον εγωισμό του και αναγνωρίζοντας τη σημασία του να προδίδεις τον ίδιο σου τον εαυτό, να τον εκθέτεις, να τον υποβιβάζεις, αποζητούσε τη συγχώρεση. Γενναία αποκάλυπτε το σφάλμα του και επιθυμούσε την εξιλέωση.

Τώρα φτάνει στην άκρη της γλώσσας σου αβίαστα. Την επιλέγεις για να ξεχαστεί γρήγορα το λάθος σου, δεν την πιστεύεις πραγματικά, δε βιώνεις τη ρήξη, το θυμό, την ταπείνωση, τη λύτρωση. Τώρα η συγνώμη ρίχνει αυλαία σε λογομαχίες, συγκαλύπτει βαθιές προθέσεις.  

Γρήγορα ξεχνιέται και ξαναπροφέρεται, αφού ένα νέο λάθος εύκολα θα μπορούσε να δώσει τη σκυτάλη σε μια νέα συγγνώμη. Δε γίνεται βαθιά αυτοκριτική, αποδοχή του λάθους. Σκεπτόμενοι επιφανειακά, υποτιμώντας τον ίδιο μας τον εαυτό, τις δυνατότητες, τις αδυναμίες, την αξία μας, τον θεοποιούμε, τον ξεγυμνώνουμε, τον αφήνουμε να βάλλεται στα λάθη μας και στα σωστά μας. Δρώντας ανώριμα, απερίσκεπτα, υποτιμώντας την ανοχή, την υπομονή, την αξία των γύρω μας στη ζωή μας, τους αφήνουμε απροκάλυπτους, απροστάτευτους, έρμαια των δικών μας λανθασμένων πράξεων. Χωρίς να υπολογίζουμε τις συνέπειες, το βάρος της ευθύνης, τη σημασία ανάπτυξης ειλικρινών σχέσεων με σεβασμό, εμπιστοσύνη και ακεραιότητα.

Φίλος. Η οικογένειά σου από καρδιάς, όχι εξ αίματος. Το γνώριμο βλέμμα, η οικεία φιγούρα που σε γνώρισε και είναι δίπλα σου γι’ αυτό που πραγματικά είσαι. Ο άνθρωπος που σε αγκαλιάζει στις λύπες και στις χαρές σου. Που μοιράζεται εμπειρίες και όνειρα μαζί σου.

Όμως έχει γίνει πια προσφώνηση οποιουδήποτε. Μια λέξη πιο απρόσωπη, κοινή, ισοπεδωτική από ποτέ. Απαριθμούμε με καμάρι και κρινόμαστε με βάση την απήχησή μας. Την προφέρουμε για να προσελκύσουμε, να διευρύνουμε τον κύκλο γνωριμιών μας. Μετατράπηκε σε μέσο για ικανοποίηση των ανασφαλειών μας, αντιμετώπιση της μοναξιάς μας, εκφράζει τις ενδόμυχες ανάγκες και φόβους μας. Τα στάνταρ μας χαμήλωσαν, τα όρια χάθηκαν, οι απαιτήσεις μειώθηκαν. Οι κοινές έξοδοι, τα κοινά χόμπι και η επιφανειακή επαφή αποτέλεσαν νέο προσδιοριστικό στοιχείο.  

Μην επιδιώκεις πολλούς φίλους, αλλά αληθινούς. Μη μετονομάζεις σε φίλους ανθρώπους με τους οποίους συναναστρέφεσαι. Μην προσπαθείς να πείσεις τον εαυτό σου πως είσαι αρεστός, κοινωνικός, επιθυμητός. Όταν προφέρεις τη λέξη αυτή, όταν χαρακτηρίζεις κάποιον ως φίλο, να νιώθεις τον απόηχό του στην καρδιά σου. Την ευθύνη σου απέναντί του. Το δεσμό σου και την ένωσή σου μαζί του. Τα κομμάτια σου που του έδωσες και τα νέα που δημιουργήσατε.

~~

Η γλώσσα. Η πιο σπουδαία εφεύρεση του ανθρώπου. Τόσες πολλές και διαφορετικές λέξεις για να καλύψουν την πολύπλευρη ζωή και ιδιοσυγκρασία μας.

Δεν πρέπει να ισοπεδώνουμε την ποικιλομορφία των συναισθημάτων μας επιλέγοντας συγκεκριμένες λέξεις. Δεν πρέπει να παραγνωρίζουμε τη σημασία κάποιων σε αντίθεση με άλλες. Οφείλουμε να δίνουμε την προσοχή που πρέπει σε ό,τι προφέρουμε και μας αντιπροσωπεύει.

Οι λέξεις δεν είναι απλά συνδυασμοί γραμμάτων. Διευκολύνουν την επικοινωνία μας και έχουν δημιουργηθεί για να εκφραζόμαστε με σαφήνεια. Έχουν δυναμική και ουσία και πρέπει να διαλέγονται με προσοχή γιατί αποτελούν στιγμιαίες προσωπογραφίες μας.  

Αλλοιώνοντας τη σημασία τους, επιλέγοντας να τις χρησιμοποιούμε λανθασμένα, φερόμαστε υποσκάπτοντας τον ίδιο μας τον εαυτό, τα νοήματα, τις σκέψεις, τα θέλω μας. Μη δίνοντας αξία στις λέξεις που μας αντιπροσωπεύουν κάθε στιγμή κάνουμε την επικοινωνία διαστρεβλωμένη πτυχή της πραγματικότητας, ψευδαίσθηση της αλήθειας.

Πώς να σου πω σ’ αγαπώ, το πιο μεγάλο και ουσιαστικό σ’ αγαπώ απ’ όσα νιώθω και να το πιστέψεις, όταν προφέρω τόσα πολλά αγαπώ μπροστά σου; Για πράγματα που με συναρπάζουν, που θαυμάζω, με εκπλήσσουν, έχω δεθεί μαζί τους. Δεν τα αγαπώ πραγματικά. Γι’ αυτό θα επιλέγω τις σωστές λέξεις πια. Και να ακούς το σ’ αγαπώ εκείνο που βγαίνει μόνο από τα βάθη της καρδιάς μου.

Πώς να σου πω συγνώμη, την πιο ειλικρινή και βαθιά μου ανάγκη να συγχωρέσεις το λάθος μου και να την πιστέψεις; Όταν κρύβομαι πίσω από αυτή, όταν τη χρησιμοποιώ ιεροτελεστικά ως συνώνυμο της ανθρώπινης τρωτής μου φύσης και περιμένω να την αποδεχτείς ξανά και ξανά, πλήττοντας την εμπιστοσύνη σου; Όταν δεν την εννοώ πραγματικά, γιατί δεν την καταλαβαίνω, γιατί δεν καταλαβαίνω το ίδιο το λάθος μου; Όταν ως συνήθεια την προφέρω για να τερματίσω έναν καυγά και καταλήγω να ξανακάνω λάθη, να δρω απρόσεκτα ξεχνώντας τη βαρύτητα των πράξεών μας, τη σημασία σου στη ζωή μου; Γι’ αυτό θα ωριμάσω, θα σκέφτομαι τις πράξεις μου, θα προλαβαίνω τα λάθη μου και αν κάνω κάποιο θα το επεξεργάζομαι βαθιά, θα μαθαίνω από αυτό, θα αντιμετωπίζω τις συνέπειες και από τα βάθη της ψυχής μου θα περιμένω καρτερικά το συγγνώμη μου να διαδεχτεί τη συγχώρεσή σου.

Πώς να σε αποκαλέσω φίλο μου, δείχνοντάς σου τα αληθινά  αισθήματά για σένα και να το πιστέψεις; Όταν ακούς να λέω φίλους ανθρώπους που δε με ξέρουν όσο εσύ, δε με νοιάζονται, δε με προσέχουν, δεν έχουν ζήσει όσα εσύ μαζί μου; Πώς να αντιληφθείς ότι εσένα σε ξεχωρίζω από τους άλλους και να πιστέψεις ότι είσαι σημαντικός για μένα; Γι’ αυτό θα σταματήσω να εκθέτω τον εαυτό μου στους πολλούς, θα σταματήσω να προσδοκώ τη γενική αποδοχή και σύνδεσή μου με ανθρώπους που δεν αγγίζουν την καρδιά μου, που δεν αξίζουν την προσοχή μου. Θα θέσω κριτήρια αυστηρά, γιατί διακυβεύω πολλά, τον ίδιο μου τον εαυτό, μα κι εσένα που περιμένεις από μένα βαθιά συναισθήματα και αναγνώριση της αξίας σου.

Συγνώμη φίλε μου, σ’ αγαπώ…

Cover Photo: Seth Cashman