Βιοτεχνολογία: φτιάξε φωσφοριζέ κουνέλια σπίτι σου!

Γράφτηκε από Zyklone Beta 09/12/2013 - 22:50

(To Zyklon B γράφει τη στήλη Sci-zophrenia στο Fridge.gr)

Αχ, Διονύση, με έκανες και τραγουδάω Ποπ" είχε πεί η Μπέλλου βγαίνοντας από την αίθουσα ηχογράφησης, όπου με τον Σαββόπουλο είχε μόλις ηχογραφήσει το "Με αεροπλάνα και βαπόρια". Κάπως έτσι ένιωσα γράφοντας τον τίτλο αυτού του άρθρου, ελαφρώς ηλίθιος.

Τι έγινε μωρό μου, τσίμπησες κατευθείαν με το που τον διάβασες; Σε έπιασαν οι καψοκωλιές σου να το δοκιμάσεις; Θες κάνεις τον κούνελο σου, τον σκύλο σου ή το γατί σου να φωσφορίζει σαν τον Glow-In-The-Dark δονητή της μάνας σου που βρήκες όταν ήσουν 5 στη κρεβατοκάμαρα και τον παρουσίασες χεσμένος / χεσμένη απο την χαρά σου στο μεσημεριανό τραπέζι μπροστά σε παπουδογιαγιαδικά και λοιπούς συγγενείς;

Βέβαια κανείς δεν σου είπε ότι η ανακοπή που έπαθε αμέσως μετά η γιαγιά και βρέθηκε με την μάπα μέσα στη γιουβαρλόσουπα να βγάζει μπουρμπουλήθρες οφειλόταν σε αυτό. Ακόμα νομίζεις πως "έχει πάει ταξίδι κάπου μακριά". Δεν πρόλαβες να της ζητήσεις συγνώμη που της παρουσίασες τον Γκουσγκούνη σε φωσφοριζέ έκδοση, ποτέ όμως δεν είναι αργά! Με την DIY βιοτεχνολογία ίσως καταφέρεις να την κλωνοποιήσεις στην κουζίνα του σπιτιού σου, στο φυσικό της οικοσύστημα δηλαδή. Το μόνο που χρειαζόμαστε είναι λίγα κύτταρα απο την μασέλα της, σκάψε λοιπόν να τη βρεις μάγκα μου!

Βιοτεχνολογία; Αυτό δεν είναι εκείνο το "κακό πράμα" που κάνει η Monsanto για να ληστεύει τριτοκοσμικές χώρες; Γι' αυτές τις προστυχιές δεν μας μιλούσαν σε εκείνο το αντικαπιταλιστικό αφιέρωμα οι αναρχοαυτόνομοι φίλοι μας στην κατάληψή τους το περασμένο Σαββατοκύριακο; Ναι, για αυτά σου μίλησαν και εσύ που δεν ξέρεις που πάνε τα τέσσερα επί του θέματος τα έχαψες όλα, χάπατο μου γλυκό! Εδώ όμως μιλάμε για DIY φάσεις και ως γνωστόν στον κύκλο σου "το DIY είναι καλό, ναούμ!".

DIY βιοτεχνολογία λοιπόν, ο κανονικός τίτλος του άρθρου μπας και γίνει λίγο πιο πανκορεμπετορόκ το θέμα μας! Μου έχουν λείψει οι εποχές του "Μικρού Χημικού" όπου με ένα kit αγορασμένο απο παιχνιδάδικο μπορούσες να φτιάξεις DIY βόμβες καπνού, να βάλεις φωτιά στον χήρο-απο-το-προηγούμενο-περιστατικό παππού ή να δώσεις στα φιλαράκια σου να πιούν κάποιο κοκτέιλ που έφτιαξες προκαλώντας τους έτσι την πολυ διασκεδαστική -για όποιον δεν την έχει- ασθένεια Minamata. Που είναι εκείνες οι γλυκές εποχές;

Μη τρελένεσαι, έρχονται καλύτερες μέρες με φωσφοριζέ δεινόσαυρους, κλώνους του Χίτλερ, δαίμονες με πλοκάμια αντί για πουλιά και όλα αυτά στην κουζίνα του σπιτιού σου! Εντάξει, ίσως υπερβάλλω λίγο, είμαστε ΟΚ με φωσφοριζέ βακτηρίδια;

Η σκηνή των DIY βιοτεχνολόγων είναι μια νεοανερχόμενη σκηνή στην οποία οι συμμετέχοντες -όπως και οι παλιοί ερασιτέχνες χημικοί- φέρνουν την επιστήμη στο σπίτι τους, στο μικρό αυτοσχέδιο εργαστήριό τους. Πλεόν δεν χρειάζονται πολλά και πανάκριβα υαλικά σκεύη όπως κάποτε χρειαζόταν ένας ερασιτέχνης χημικός, ούτε έναν κυκεώνα χημικών ουσιών που με δυσκολία μπορείς να προφέρεις, αλλά πανέξυπνες πατέντες μέρος των οποίων μπορεί κάποιος να μιμηθεί στο σπίτι.

Σε αντίθεση με την κλασσική χημεία, η βιοτεχνολογία έχει στα χέρια της έχει στα χέρια της ένα "ζωντανό" μόριο με την ικανότητα αυτο-διπλασιασμού, εκείνο το τρομερό και φοβερό DNA. Τι πιο ικανοποιητικό: οι δημιουργίες σου μπορούν και πολλαπλασιάζονται απο μόνες τους. Η μικρή ποσότητα φωσφοριζέ βακτηριδίων που θα φτιάξεις θα μπορούσαν δυνητικά να γεμίσουν μια ολάκερη λίμνη! Για μη χαραμίζω παραπάνω τον πολύτιμο χρόνο σου, έχεις και ένα facebook να επισκευτείς λαμόγιο μου εσύ, πάμε κατευθείαν στα απολύτως απαραίτητα εργαλεία και σε λιιιιίγη θεωρία για το πως φτιάχνεις ένα βακτηρίδιο που φωσφορίζει. Ακολουθούν και περισσότερες όμορφες εικονούλες για όσους δυσκολεύονται να διαβάσουν τρεις σειρές.

Η θεωρία επι τροχάδην

Το DNA είναι το blueprint ενός οργανισμού. Μέσες-άκρες κωδικοποιεί τα πάντα μέσα στο κύτταρο, περιέχει την πληροφορία για να κατασκευαστούν πρωτεϊνες (π.χ. ένζυμα) που έχουν πολλαπλούς ρόλους στον οργανισμό, σκέψου τις σαν μικρές νανομηχανές που μπορούν να κάνουν ένα κάρο μαγικά. Όταν θέλουμε να βάλουμε έναν ζωντανό οργανισμό να κάνει κάτι, θέλουμε να του δώσουμε την "πληροφορία", τη "συνταγή" του πώς να το κάνει και αυτή βρίσκεται σε μορφή DNA / γονιδίου. Για να γίνει αυτό πρέπει να βάλουμε το κομμάτι DNA που φέρει την πληροφορία σε ένα όχημα, να επιλέξουμε έναν οργανισμό όπου αυτό το γονίδιο μπορεί να λειτουργήσει, και να εξαναγκάσουμε το όχημα με το DNA να μπει μέσα του ώστε να ενσωματωθεί στο γονιδίωμα (σύνολο γονιδίων) του οργανισμού και να παρουσιάσει την ιδιότητα που θέλουμε. Γκεγκέ; Πάμε να τα δούμε ένα-ένα.

Το κομμάτι DNA

Αυτό είναι η πλήροφορία μας, οι οδηγίες προς το κύτταρο. Ας επιλέξουμε για παράδειγμα το γονίδιο για την υδροξυλάση της τρυπτοφάνης (την ποιά;!). Μήπως μια πανίσχυρη τοξίνη όπως η ρισίνη; Άστο, σε βλέπω να δηλητηριάζεσαι και να χάνω έναν ακόμα αναγνώστη, αν ψάχνεις παράξενα δηλητήρια δες παλαιότερο μου άρθρο.

ΟΚ, πάμε για κάτι πιο φαντεζί, τι θα έλεγες για το γονίδιο που κάνει ορισμένες εξωτικές μέδουσες να φωσφορίζουν σε χρώμα έντονο πράσινο; Είναι το γονίδιο που κουβαλάει την πληροφορία για την πρωτείνη GFP (green fluorescent protein) και πλέον βγαίνει σε πάρα πολλά χρώματα που φωσφορίζουν, τόσα που αν στην πέσουν όλα μαζί θα νομίζεις πως βρέθηκες εν μέσω Gay Pride parade! Μη τρέμεις δεν κινδυνεύει ο κώλος σου, ούτε θα σε βάλω να βουτάς στον Ατλαντικό να τις βρείς, μπορείς να τις παραγγείλεις απο το ίντερνετ, και μην ακούω πίπες εδώ: άλλα και άλλα βρίσκεις αν θές. Η GFP έχει βελτιωθεί πολύ απο τότε που πρωτοανακαλύφθηκε με αποτέλεσμα να φωσφορίζει αρκετά δυνατά.

Ο οργανισμός-στόχος

Ερμ... ΟΚ, το παραδέχομαι, ίσως κινδυνεύει λίγο ο κώλος σου. Ο στόχος μας είναι το κωλοβακτηρίδιο Escherichia coli, που βρίσκεται -που αλλού- εκεί που δεν φέγγει ο ήλιος! Όχι μην βιάζεσαι να πέσεις στα τέσσερα και και να χώσεις το χέρι σου ως τον αγκώνα βαθιά στο "σκοτεινό τούνελ της αγάπης", γνωρίζω πως οι παλιές συνήθειες δύσκολα ξεπερνιούνται αλλά κάλλιστα μπορείς να το αγοράσεις αυτό το βακτηρίδιο. Αναπτύσσεται γρήγορα και εύκολα, οπότε το αγοράζεις μόνο μια φορά. Καλά, αν επιμένεις μπορείς να το κρατήσεις εντελώς σπιτικό και DIY, όπως κάνουν οι σκληροί αμάσητοι άντρες: ανα χείρας η βαζελίνη!

Το όχημα που θα το μεταφέρει

Αναλόγως τον οργανισμό που θέλει κάποιος να βάλει το γονίδιο επιλέγει και το κατάλληλο όχημα. Στην δικιά μας περίπτωση το όχημα ονομάζεται πλασμίδιο και είναι ένα κυκλικό μόριο DNA, ότι πρέπει για τα βακτηρίδια. Συνήθως στο πλασμίδιο ενσωματώνεται και ένας δείκτης, κάτι δηλαδή που θα μας δείξει αν το όχημά μας κατάφερε να μπει στο βακτήριο και όλα πάνε καλά αλλά στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν χρειαζόμαστε ξεχωριστό δείκτη. Η GFP είναι συνάμα και ο δείκτης μας, αν πετύχει το πείραμα θα δούμε τον οργανισμό μας να φωσφορίζει! Doh!

Η μέθοδος μεταφοράς

Πουλάκια μου, αυτό θα το λατρέψετε! Μπορούμε να βάλουμε το όχημα με το γονίδιο στο κύτταρο με πολλούς τρόπους. Μια απο αυτούς είναι η βιολιστική, να πυροβολήσουμε δηλαδή το κύτταρο μας με σκάγια που έχουν πάνω το όχημα! Ω ναί, καλά διάβασες, να τα πυροβολήσουμε αλλά προτού πας να φερμάρεις την καραμπίνα του προαναφερθέντος παππού και να δυσχεράνεις παραπάνω τις ήδη τεταμένες σχέσεις σας ή να χάσεις κανα κεφάλι προσπαθώντας να δείς αν είναι μπλοκαρισμένη η κάνη, σου έχω κάτι ευκολότερο. Κάντο με ηλεκτρισμό! Bonus εδώ, αν το κάνεις με βρεγμένα χέρια - στην πρώτη σου στενή επαφή με τον ηλεκτρισμό παίζει να τσιμπήσεις και βραβείο Δαρβίνου και να μείνεις για πάντα γραμμένος στην ιστορία! Άλλοι γίνονται τραγουδιστές, άλλοι δικτάτορες, άλλοι γυρνάνε τσόντες, δεν θέλει όμως κόπο - θέλει τρόπο: αρκεί να πεθάνεις ηλιθιωδώς. Η μέθοδος που θα σου εξασφαλίσει τη θέση σου στην ιστορία και φωσφοριζέ βακτηρίδια, ονομάζεται ηλεκτροπόρωση. Η DIY μορφή της είναι μια συσκευή ηλεκτροφόρησης: αναμιγνύεις το όχημά σου με τα κύτταρα σε υγρό, συνδέεις το ρεύμα και αυτό εξαναγκάζει το DNA να μπεί μέσα τους. Καλά, μιλάμε, πώρωση!

Presto!

Φωσφορίζει το σύμπαν και αν επιστρέψεις τα μεταλλαγμένα βακτηρία από εκεί που τα πήρες ίσως το σκοτεινό σου "τούνελ της αγάπης" να λάμψει όπως μας τραγούδησε κάποτε πως έλαμπε απ' την χαρά της η Άννα Βίσση!