Η φωτιά συνιστά την πρώτη τεχνητή πηγή φωτός, και η ανακάλυψή της τοποθετείται στο απώτερο παλαιολιθικό παρελθόν. Αξιόπιστες όμως τεχνικές για την εκμετάλλευσή της φαίνεται να διαθέτει μόνο άνθρωπος της νεολιθικής εποχής. Από τότε οι χρήσεις της φωτιάς φωτίζουν -κυριολεκτικά και μεταφορικά- τον δρόμο των κοινωνιών του πολιτισμού, και στηρίζουν την τεχνολογική πρόοδο.
Είναι λοιπόν δίκαιη η υπερηφάνεια και η πίκρα που εκφράζει, απαριθμώντας τις ευεργεσίες του στους ανθρώπους, και όμως δεσμώτης πια, ο Προμηθέας του Αισχύλου:
Τους έκανα κι ένα άλλο δώρο: τη φωτιά
Απ όπου αμέτρητες τέχνες θα μάθουν.
[...]
Δεν αξίζει η επιμονή σε τεχνικές λεπτομέρειες. Γεγονός είναι ότι η εξάπλωση των ποικίλων τρόπων ηλεκτρικού φωτισμού άλλαξε την ανθρώπινη καθημερινότητα – αλλά και τις προοπτικές της. Η ζωή μας συναντά σε κάθε βήμα της το τεχνητό φως: με μεγάλη ποικιλία ως προς την ένταση, το χρώμα του ή την ευκολία που υπηρετεί τις ανάγκες μας. Οι χώροι δουλειάς και τα καταστήματα έχουν τους δικούς τους φωτισμούς, οι δρόμοι είναι και τη νύχτα προσπελάσιμοι, στους υπόγειους σιδηροδρόμους οι επιβάτες μπορούν ακόμα και να διαβάσουν, η νυχτερινή ψυχαγωγία -αν είναι ψυχαγωγία!- χρησιμοποιεί προβολείς και δέσμες φωτός.
Η αφθονία του τεχνητού φωτός διώχνει τη νύχτα από παντού, έχει όμως παράλληλα και τα σοβαρά της παρεπόμενα: αυξάνει ακόμα περισσότερο την απόσταση του ανθρώπου από την φύση και τους ψιθυρισμούς της. Στις σημερινές κατοικίες, το άπλετο φυσικό φως θεωρείται ακριβό πλεονέκτημα, ενώ ακόμα και η θέαση του νυχτερινού ουρανού είναι πια αδύνατη στις μεγάλες πόλεις.
Η βασανιστική νοσταλγία του φυσικού φωτός και της μοναδικής ποιότητάς του -είτε πρόκειται για το ήπιο φως του δειλινού είτε για το λαμπρό φως μιας καλοκαιρινής ημέρας- χαρακτηρίζει την σύγχρονη ζωή. Παράλληλα όμως με την νοσταλγία του φωτός, τον συγγραφέα βασάνιζε και η νοσταλγία εκείνης, οι προσδοκίες που γεννά η μνήμη. Κάποιες στιγμές ωστόσο δεν ήταν βέβαιος αν την συνάντησε ποτέ, φοβόταν ότι μπορεί να ήταν απλώς μια οπτασία του φωτός, ότι το πρόσωπο και οι κινήσεις της οφείλονταν στο φως και στους αντικατοπτρισμούς του.
Από το βιβλίο του Γιώργου Γραμματικάκη “Η αυτοβιογραφία του φωτός”
Ο Γιώργος Γραμματικάκης (Ηράκλειο Κρήτης, 21 Μαΐου 1939 - 25 Οκτωβρίου 2023) ήταν Έλληνας φυσικός, πανεπιστημιακός ομότιμος καθηγητής, πρώην πρύτανης, συγγραφέας και πρώην ευρωβουλευτής με «Το Ποτάμι».
Ο Γιώργος Γραμματικάκης γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης. Σπούδασε Φυσική στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και συνέχισε με μεταπτυχιακές σπουδές στο Imperial College του Λονδίνου. Απέκτησε το διδακτορικό του δίπλωμα το 1973 και η διατριβή του είχε τίτλο "Analysis of some multiparticle final state in 10 and 6 GeV/c K-p interactions".
Τον Μάϊο του 1962, ύστερα από δικαστική προσφυγή των μελών των ακροδεξιών φοιτητικών παρατάξεων ΣΔΟΕ και ΕΚΟΦ κατά της διοίκησης της Διοικούσας Επιτροπής Συλλόγων του Πανεπιστημίου Αθηνών (ΔΕΣΠΑ), το δικαστήριο τον διόρισε μέλος του νέου δ.σ της ΔΕΣΠΑ, θέση από την οποία παραιτήθηκε αμέσως καταγγέλοντας σκευωρία.
Από το 1982 έως το 2006 που συνταξιοδοτήθηκε και του απονεμήθηκε ο τίτλος του Ομότιμου Καθηγητή, ήταν καθηγητής στο Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης. Από το 1990 έως το 1996 διατέλεσε πρύτανης του Πανεπιστημίου Κρήτης.
Το 2014 εκλέχθηκε ευρωβουλευτής με «Το Ποτάμι» και συμμετέχει στην Ομάδα της Προοδευτικής Συμμαχίας Σοσιαλιστών και Δημοκρατών. Επίσης είναι αντιπρόεδρος στο Δ.Σ της Λυρικής Σκηνής.
Απεβίωσε στις 25 Οκτωβρίου 2023 σε ηλικία 84 ετών
