Το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ

12.06.2015

Την 1η Αυγoύστου του 1944 η 15χρονη Άννα Φρανκ καταχωρεί για τελευταία φορά στο διάσημο σήμερα ημερολόγιο της. Τρεις μέρες αργότερα, η οικογένεια Φρανκ συλλαμβάνεται από τους Γερμανούς στρατιώτες και μεταφέρεται σε στρατόπεδα συγκεντρώσεως. Τον επόμενο Μάρτιο, η Άννα Φρανκ, ταλαιπωρημένη από τις κακουχίες και άρρωστη με τύφο, φεύγει από τη ζωή.

"Το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ" είναι το πιο γνωστό ημερολογιακό κείμενο της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Η Άννα Φράνκ γεννήθηκε στις 12 Ιουνίου 1929 στην Φρανκφούρτη της Γερμανίας. Ήταν Γερμανίδα και στη θρησκεία Εβραία.

Λίγο προτού ξεκινήσει η μεταφορά των εβραίων στα στρατόπεδα συγκεντρώσεως, ο Ότο αποφάσισε να εξαφανίσει την οικογένεια του. Για αυτόν το σκοπό δημιούργησε ένα προσάρτημα στην αποθήκη τροφίμων στο Πρίσενγρκατς, το οποίο αποτελούνταν από δύο διαμερίσματα εξοπλισμένα με τα κατάλληλα μέσα, για να φιλοξενήσουν δύο οικογένειες, των Φρανκ και των Βαν Πελ-την τριμελή οικογένεια του συνεργάτη του Ότο Φρανκ. Τις δύο οικογένειες ακολούθησε στο καταφύγιό τους και ο Ντάσελ, ένας ηλικιωμένος εβραίος οδοντίατρος.

Η ζωή στο καταφύγιο ξεκινούσε αργά το απόγεμα. Φίλοι των Φρανκ προμήθευαν τους φυγάδες με εφόδια και φαγητό από τη μαύρη αγορά. Τις νυχτερινές ώρες, ο Ότο και ο συνεργάτης του διατελούσαν τη συνηθισμένη τους εργασία στο κάτω μέρος της αποθήκης.

Η Άννα Φρανκ βρήκε στη φυλακή αυτή ιδιάζουσα ελευθερία. "Αγαπητή Κίτυ", γράφει στις πρώτες σελίδες του ημερολογίου της, το οποίο της δώρισε ο πατέρας της στα δέκατα τρίτα της γενέθλια, "ελπίζω ότι θα είσαι η παρηγοριά μου και το στήριγμά μου". Πράγματι το ημερολόγιο αυτό εκφράζει, εκτός από τη μεγάλη αδυναμία που είχε η Άννα στον πατέρα της, την ωμότητα ενός πολέμου μέσα από τα μάτια ενός παιδιού, το οποίο σταδιακά έχανε συνειδητά την αθωότητά του. "Δε θα μπορέσω ποτέ να ξαναγράψω με αυτόν τον τρόπο. Γνωρίζω βαθιά μέσα μου πως δε θα είμαι ποτές πια αθώα", αναγράφει το ημερολόγιο στις 2 Νοεμβρίου του 1942.

Η φωνή της Άννας είναι η κραυγή ενός εβραίου στο κρησφύγετό του αλλά και η κραυγή του ανθρώπου του 20ού αιώνα, ο οποίος καταδιώκτηκε από την πιο αλλοπρόσαλλη δολοφονική μανία της Ιστορίας.

Η νεαρή συγγραφέας ωστόσο αποκαλύπτει στις σελίδες του ημερολογίου ένα φυσικό ταλέντο στην τέχνη του γραπτού λόγου και μια λογική που ξεπερνά τα όρια της ηλικίας της.

Η Άννα προβληματίστηκε για τη ζωή, την αγάπη, το μίσος, την αρχή και το μέλλον μιας σχέσης με αφορμή την επαφή της με τον Πίτερ, το δεκαεξάχρονο γιο των Βαν Πελ, για τον οποίο έτρεφε συναισθήματα, καθώς και για το μέλλον της ανθρωπότητας αλλά και την εσωτερική ανάγκη του ανθρώπου να συμφιλιωθεί με τον εαυτό του.

Το 1942, οι ναζιστές ανακάλυψαν το κρησφύγετο των Φρανκ μετά τη συμπτωματική καταδίωξη ενός ληστή στην αποθήκη τροφίμων. Οι δύο οικογένειες, καθώς και ο ηλικιωμένος οδοντίατρος, μεταφέρθηκαν στο Άουσβιτς. Η Άννα Φρανκ, η μητέρα της και η αδερφή της άφησαν την τελευταία τους πνοή στο Μπέργκεν-Μπέλσεν, το στρατόπεδο στο οποίο μεταφέρθηκαν, όταν το Άουσβιτς δέχθηκε επίθεση από τους Ρώσους. Είχαν πληγεί από τύφο.

Μοναδικός επιζών ο Οτο παρέλαβε το ημερολόγιο από τα χέρια των γειτόνων, Έλι Βόσεν και Μίεν Βαν Σάντεν, οι οποίοι το περισυνέλεξαν μετά τη σύλληψη των Φρανκ. Σε αυτόν οφείλεται η αρχική έκδοση του ημερολογίου, άλλωστε σε αυτόν οφειλόταν και η ύπαρξή του.

Το ημερολόγιο έχει μεταφραστεί σε 30 γλώσσες και ως σήμερα έχει πουλήσει 300.000 αντίτυπα σε όλον τον κόσμο. Το καταφύγιο της οικογενείας στο Πρίσενγκρατς λειτουργεί σήμερα ως κέντρο νεότητας με την ονομασία "Το σπίτι της Άννας Φρανκ".

Η Άννα και η αδερφή της πέθαναν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης. Αφού τελείωσε ο πόλεμος ο πατέρας της Άννας που είχε σωθεί επέστρεψε στο διαμέρισμά, βρήκε το ημερολόγιο και το εξέδωσε με τον τίτλο The Diary of a Young Girl (Το Ημερολόγιο μιας Νεαρής Κοπέλας).

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΗΣ ΑΝΝΑΣ ΦΡΑΝΚ

Στο ημερολόγιο η Άννα περιγράφει τη ζωή της από τις 12 Ιουνίου 1942 μέχρι την 1η Αυγούστου 1944. Είναι γραμμένο στα Ολλανδικά.

"Τετάρτη 3 Μαρτίου 1944"
"Είναι μια φοβερή εποχή. Γύρω λυσσομανάει ο πόλεμος και κανένας δεν ξέρει αν είναι ζωντανός την άλλη μέρα. Θυμάμε που ζούσαμε όλοι μαζί στην πόλη και περιμέναμε απο στιγμή σε στιγμή να την αδειάσουν για να φύγουμε. Οι μέρες μας ήταν γεμάτες κανονιές και πυροβολισμούς και τις νύχτες μυστηριώδης ήχοι έρχονταν από τα βάθη. Αυτό συνεχίστηκε έτσι καμιά βδομάδα, ώσπου ένα βράδυ μας σκέπασε μια νύχτα που κρατάει ακόμη και σήμερα."

It's a wonder I haven't abandoned all my ideals, they seem so absurd and impractical
Yet I cling to them because I still believe, in spite of everything, that people are truly good at heart...

Είναι παράδοξο που δεν έχω εγκαταλείψει τα ιδανικά μου, τα οποία φαίνονται τόσο παράλογα και καθόλου πρακτικά.
Ωστόσο εμμένω σ' αυτά γιατί ακόμη πιστεύω, παρά τα όσα συμβαίνουν γύρω μου, πως οι άνθρωποι είναι αληθινά καλοί στην καρδιά...

It's utterly impossible for me to build my life on a foundation of chaos, suffering and death...

Είναι εντελώς αδύνατον για μένα το χτίσω τη ζωή μου πάνω στο χάος, στη θλίψη και στο θάνατο...

I see the world being slowly transformed into a wilderness, I hear the approaching thunder that, one day, will destroy us too...

Βλέπω τον κόσμο αργά αργά να μεταμορφώνεται σε άγριο τοπίο. Ακούω τον κεραυνό που πλησιάζει και που μια μέρα θα καταστρέψει κι εμάς τους ίδιους...

I feel the suffering of millions. And yet, when I look up at the sky, I somehow feel that everything will change for the better that this cruelty too shall end, that peace and tranquillity will return once more...

Νιώθω τον πόνο εκατομμυρίων ανθρώπων. Κι όμως, όταν κοιτάζω τον ουρανό, νιώθω μέσα μου πως όλα θα αλλάξουν προς το καλύτερο, πως αυτή η σκληρότητα θα τελειώσει, πως η ειρήνη και η γαλήνη θα επιστρέψουν και πάλι...
Άννα Φρανκ, 15 Ιουλίου 1944

Believe me, if you have been shut up for a year and a half, it can get too much for you some days... Cycling, dancing, whistling, looking out into the world, feeling young, to know that I am free – that's what I long for...

Πίστεψέ με, αν είσαι έγκλειστος για ενάμισι χρόνο, μπορεί να σου στοιχίζει πολύ κάποιες μέρες. Το ποδήλατο, ο χορός, το σφύριγμα, το να κοιτάς έξω απ' το παράθυρο στον κόσμο, το να νιώθεις νέος, το να νιώθεις ελεύθερος, αυτά είναι τα πράγματα που μου λείπουν...

I don't want to live in vain like most people. I want to go on living even after my death...

Δεν θέλω να ζω μάταια όπως οι περισσότεροι άνθρωποι. Θέλω να εξακολουθήσω να ζω και μετά τον θάνατό μου...

One day this terrible war will be over... One day we will be people again. And not just Jews.

Κάποια μέρα αυτός ο φοβερός πόλεμος θα τελειώσει... Κάποια μέρα θα ξαναγίνουμε άνθρωποι κι όχι απλά Εβραίοι...

Who has inflicted this upon us?

Ποιος μας προκάλεσε αυτή τη συμφορά;

1,5 εκατομμύριο παιδιά σκοτώθηκαν από τους Ναζί κατά την εκτέλεση του σχεδίου, γνωστού ως «τελική λύση», με απώτερο στόχο τον αφανισμό των Εβραίων...

Η Άννα Φρανκ είναι ένα από αυτά...