Όταν άρχισε η κρίση να γίνεται αισθητή στην πραγματική οικονομία, την Άνοιξη του 2010, με το πρώτο μνημόνιο, θυμάμαι μια λέξη που κυκλοφορούσε πολύ. Ήταν το «μπαμ».
Όλοι περίμεναν ένα «μπαμ». Όλοι το προεξοφλούσαν. Το καλοκαίρι του 2010, οι καλά πληροφορημένοι έλεγαν «από Σεπτέμβριο που θα γυρίσει ο κόσμος, θα γίνει το μπαμ». Πέρασε ο Σεπτέμβριος του ’10 και το «μπαμ» μετατέθηκε για τις 17 Νοέμβρη. Όταν κι αυτή η εκτίμηση/προφητεία δεν επαληθεύτηκε, πήρε παράταση για το Δεκέμβρη, μετά για τον Ιανουάριο, όταν «ο κόσμος» θα ξέμενε από λεφτά λόγω γιορτών και μετά για το Μάρτιο.
Θυμάμαι έναν φίλο τότε – και καλά πολύ πληροφορημένο – να με συμβουλεύει να αποθηκεύσω τρόφιμα για ένα μήνα, γιατί τέλη Μαρτίου περιμένανε το «μπαμ», που θα διαρκούσε περίπου τόσο. (Ο ίδιος φίλος φρόντισε να με ενημερώσει και για το γραμμάτιο της Τράπεζας της Ανατολής, συμπτωματικά την ίδια μέρα που κυκλοφόρησε και σε γνωστά σκουπιδομπλόγκ).
Ύστερα, το «μπαμ» ησύχασε για λίγο καιρό, αλλά κατά το Μάιο του 2011 μια φίλη με πήρε τηλέφωνο και με εμπιστευτικό/συνωμοτικό ύφος με συμβούλευε να διώξω τα λεφτά μου στην Κύπρο. «21 Μαΐου χρεοκοπούμε» μου έλεγε «και όσοι έχουν λεφτά στις τράπεζες θα τα χάσουν. Βγάλε τα έξω για να παραμείνουν σε ευρώ». Εννοείται ότι η πληροφορία προερχόταν από θείο που είχε γνωστό διευθυντή τράπεζας, που του είχε σκάσει το inside information.
«Μα», έλεγα, «είναι δυνατόν; 21 Μαΐου, Κωνσταντίνου και Ελένης βοήθειά μας, να γίνει τέτοιο πράγμα και να το ξέρει ο διευθυντής της τράπεζας 20 μέρες πριν και να το πει και στο θείο σου;»
Τα λεφτά που είχα ήταν λιγότερα κι από το ημερήσιο όριο ανάληψης κι έτσι είπα να κάνω χάζι τη χρεωκοπία χωρίς να τρέχω στην Κύπρο και να ξοδεύομαι σε εισιτήρια. Άδικα περίμενα. Δεν έγινε το μπαμ, δεν χάθηκαν και τα ευρώ.
Την ίδια περίοδο άρχισαν και οι «αγανακτισμένοι» να αγανακτούν. Δεν θέλω να το παίξω έξυπνος, αλλά αυτή η ιστορία μου φάνηκε από την αρχή μυστήρια. Λίγο ο αστικός μύθος με τους Ισπανούς που –και καλά- έλεγαν ότι οι Έλληνες κοιμούνται, λίγο κάτι γραφικότητες με παπάδες, Σπαρτιάτες και κάθε σαλεμένο, λίγο που ο καθένας ζήταγε ότι του κατέβαινε, δεν ψήθηκα. Αλλά δεν ήταν και λίγοι εκείνοι που πήγαιναν στοίχημα ότι θα γίνει το «μπαμ». Που – προφανώς – δεν έγινε.
Γιατί τα γράφω όλα αυτά; Αφενός γιατί τελειώνοντας το 2013 μας πιάνει καμιά φορά μια διάθεση για ανασκόπηση. Κάνοντάς την, λοιπόν, διαπίστωσα ότι το «μπαμ» ακόμα να γίνει. Δεν γίναμε Αργεντινή, όπως ονειρεύονταν πολλοί, δεν βγήκαμε από το ευρώ, όπως θα έλπιζαν κάποιοι, δεν μας άρπαξαν τα πετρέλαια και τις παραλίες και κανένα ελικόπτερο δεν προσγειώθηκε στην ταράτσα της Βουλής.
Ένας δεύτερος λόγος που τα γράφω είναι για να σημειώσω ότι όλα αυτά (δεν) συνέβησαν, ενώ για τη διακυβέρνηση της χώρας ο Λαός επέλεξε μερικούς από τους πιο ανίκανους ανθρώπους που θα μπορούσε. Χωρίς λύσεις, χωρίς φαντασία, χωρίς σχέδιο, χωρίς τίποτα.
Είναι αδιαμφισβήτητη αλήθεια ότι οι ζωές όλων (ή σχεδόν όλων) χειροτέρεψαν δραματικά. Είναι τραγική αλήθεια ότι εκατοντάδες χιλιάδες συμπολίτες μας βρέθηκαν χωρίς δουλειά, χωρίς θέρμανση, χωρίς ρεύμα, χωρίς νερό, μερικοί χωρίς ζωή. Κι αυτό δεν είναι τίποτα λιγότερο από τραγωδία.
Υπάρχουν άλλοι, κάπως πιο τυχεροί, που επιβιώνουν δουλεύοντας διπλά για να βγάζουν τα μισά. Δεν είναι τραγωδία, αλλά δεν το λες και ευλογία.
Ωστόσο, μιας και τα καταφέραμε όπως τα καταφέραμε μέχρι εδώ, χωρίς «μπαμ» και άλλους τρομακτικούς ήχους, μήπως είναι καιρός να δούμε λίγο παρακάτω; Μήπως να αφήναμε τη γκρίνια και τη μιζέρια και να δούμε, όσοι από μας μπορούμε ακόμα να δημιουργούμε, πώς μπορούμε να φτιάξουμε ένα καλύτερο αύριο;
Για μας, για τις οικογένειές μας και για τους συμπολίτες μας. Γιατί 1,5 εκατομμύριο άνεργοι δεν θα βρουν δουλειές από τη γκρίνια. Θα βρουν από τη δημιουργία και από τον αγώνα όσων ακόμα μπορούν.
Θα χρειαστεί να κάνουμε και καλύτερες επιλογές σε όσους μας κυβερνάνε βέβαια, αλλά μέχρι τότε, δεν στρωνόμαστε να βρούμε λύσεις μόνοι μας; Ακόμα και κόντρα στους ανίκανους, ακόμα και δουλεύοντας διπλά για να βγάζουμε τα μισά…
