Γι'αυτόν, οι εκφραστικοί μορφασμοί είναι χρήσιμοι για το είδος -βλ. τη χρησιμότητα της έκφρασης του φόβου και της αηδίας-, και αναπαράγονται στα πλαίσια των βιολογικών (νευρολογικών) δυνατοτήτων μας αλλά και της εξελικτικής μας πορείας. Είναι κοινές εκφράσεις όλων των ανθρώπων και μπορούν να διαβαστούν από όλους.
Η μελέτη εδάφους που κάνει είναι, όμως. αμφιλεγόμενης επιστημονικής αξίας καθώς συμπεριλαμβάνει πολύ περιορισμένο δείγμα ερωτηθέντων. Ήταν όλοι Βρετανοί ταξιδιώτες σε διαφορετικά μέρη του κόσμου και επί πλέον οι ερωτήσεις δεν ήταν καλά διατυπωμένες αφού υποδείκνυαν την απάντηση.
Έτσι το ζήτημα του αν η αναγνώριση βασικών εκφράσεων του προσώπου είναι κοινή σε όλους τους ανθρώπους ή/και είναι ένα κοινωνικό φαινόμενο που μαθαίνεται και διαμορφώνεται σαν ένα είδος προφορικής γλώσσας παρέμεινε ανοικτό μεταξύ των βιολογικών και ανθρωπιστικών επιστημών για ένα μεγάλο διάστημα. Μια καινούργια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο PNAS, σε ελεύθερη διάθεση, υποδεικνύει ότι το θέμα είναι μια ιστορία πολιτισμού και φύσης.
Η έρευνα περιλαμβάνει 30 εθελοντές, οι μισοί Δυτικοί και οι άλλοι μισοί Ασιάτες που είχαν μεταναστεύσει πρόσφατα αλλά δεν είχαν προλάβει να εμποτιστούν με την τοπική βρετανική κουλτούρα. Ο στόχος ήταν οι συμμετέχοντες να τακτοποιήσουν στις έξι μεγάλες κατηγορίες συναισθημάτων (ή σε καμμία απ'αυτές) και να βαθμολογήσουν την ένταση των συναισθημάτων που έβλεπαν από την κλίμακα 1 έως 5, τα 4800 διαφορετικά πρόσωπα που είχαν δημιουργήσει οι ερευνητές ψηφιακά ώστε να καλύψουν την κάθε δυνατή έκφραση και συμμετοχή μυών του προσώπου.
Τα αποτελέσματα δείχνουν απ'τη μια ότι οι Δυτικοί αναγνωρίζουν πράγματι 6 κατηγορίες, και στην καθεμιά συνδυάζουν έναν ξεχωριστό συνδυασμό κινήσεων του προσώπου.
Συμφωνούν μεταξύ τους στην κατηγοριοποίηση αλλά και στην αξιολόγηση της έντασης των συναισθημάτων. Αντιθέτως, οι απόψεις των Ασιάτων διέφεραν από αυτές των Δυτικών με εξαίρεση την αναγνώριση της χαράς και του αληθινού χαμόγελου.
Παρατηρήθηκε σημαντική αλληλοεπικάλυψη μεταξύ των κατηγοριών, ιδίως για τις εκφράσεις που δηλώνουν αηδία, φόβο, έκπληξη και θυμό. Επί πλέον, η συναισθηματική ένταση ανιχνευόταν περισσότερο χάρη σε μια συγκεκριμένη δραστηριότητα των ματιών παρά από άλλα χαρακτηριστικά του προσώπου (π.χ. σύσπαση του στόματος) στα οποία είναι πιο ευαίσθητοι οι Δυτικοί.
Οι ερευνητές εκτιμούν, παρ'όλο τον περιορισμένο αριθμό εθελοντών, ότι οι Δυτικοί αναγνωρίζουν πράγματι έξι βασικές κατηγορίες ενώ αυτό δεν είναι αρκετό για τους Ασιάτες που εκφράζουν και αξιολογούν πολύ διαφορετικά από μας τη ντροπή, την περηφάνια και την ενοχή.
Το ζήτημα κινείται μεταξύ της εξελικτικής ψυχολογίας, των κοινωνικών νευρο-επιστημών, αλλά και αφορά τα κοινωνικά δίκτυα λόγω των ψηφιακών άβαταρ, ενώ μας υπενθυμίζει την ουσιαστική σχέση μεταξύ αυτού που αντιλαμβανόμαστε από άλλους και αυτού που παράγουμε συνειδητά και ασυνείδητα ως εκφράσεις: ένα αποτέλεσμα της εξελικτικής μας πορείας αλλά και της κοινωνικής ιδεολογίας και των συνηθειών της πολιτιστικής ομάδας στην οποία βρισκόμαστε.
Υ.Γ. Σημ. για τις εικόνες. Το 1862, δέκα χρόνια πριν από τον Δαρβίνο, ένας Γάλλος νευρολόγος ονόματι Guillaume-Benjamin Duchenne μελέτησε τα συναισθήματα και πώς εκφράζονται μέσα από συσπάσεις του προσώπου. Απέδειξε ότι ένα πραγματικό χαμόγελο (που ονομάζεται μάλιστα “χαμόγελο του Duchenne”) δεν χαρακτηρίζεται μόνο από την σύσπαση των μυών του στόματος αλλά και από αυτή του οπτικού μυός που είναι γύρω από το μάτι. Αυτή η σύσπαση μάλιστα είναι σχεδόν αδύνατον να προκληθεί συνειδητά και ακόμα και αν αυτό συμβεί, το αποτέλεσμα δεν θα είναι το ίδιο από τις δυο πλευρές του προσώπου, πράγμα που σημαίνει ότι υπάρχει τρόπος να μετρήσει κανείς την ειλικρίνεια ενός χαμόγελου.
Πηγή: peopleandideas.gr
