Τις ήσυχες και εύκολες εποχές, όταν τα πράγματα είναι σχετικά σταθερά κι όλα δείχνουν να έχουν πάρει τον δρόμο τους προς την αργή ίσως, πρόοδο όμως, κανείς δεν ομνύει στην βία. Στις δύσκολες και αδιέξοδες εποχές -σαν την δική μας- η βιαιότητα επιστρέφει. Σαν απελπισία, σαν ανυπομονησία, σαν εκβιασμός γεγονότων, σαν η "άλλη" επιλογή. Επιστρέφει. Αλλά ποτέ μόνη και συνήθως ποτέ πρώτη: πρώτα επιστρέφει ο δογματισμός, οι θρησκευόμενοι, οι προφητείες, οι εξ αποκαλύψεως "αλήθειες".

Γράφει ο Γιώργος Παγουλάτος στην Καθημερινή ("Οι 58, το ΠΑΣΟΚ και η Ελιά"):

"Ορισμένοι εναντιώθηκαν στη συμπερίληψη του ΠΑΣΟΚ μεταξύ των αποδεκτών της πρόσκλησης. «Γιατί προς το ΠΑΣΟΚ;». «Μα το ΠΑΣΟΚ είναι νεκρό». «Άταφο πτώμα», «σε τυμπανιαία κατάσταση». Ο ιατροδικαστικός λόγος ασκούσε πάντα μια μακάβρια πολιτική γοητεία. 

Γιατί λοιπόν το ΠΑΣΟΚ;

Διότι, πρώτον, καμία κεντροαριστερά δεν μπορεί να ανασυσταθεί ερήμην των μόνων κομμάτων που διαθέτουν κοινοβουλευτική εκπροσώπηση. Ακόμα και σκιά του εαυτού του, το ΠΑΣΟΚ ψηφίζεται από ένα σημαντικότατο μέρος του εκλογικού σώματος. 

Δεύτερον, σε κάθε καχύποπτο που φοβάται ότι η Ελιά θα λειτουργήσει ως μακρύ χέρι του ΠΑΣΟΚ, αντιστοιχεί ένας Πασόκος που ανησυχεί ότι η Ελιά είναι όχημα διάλυσης του ΠΑΣΟΚ. 

Τρίτον, μια διάλυση του ΠΑΣΟΚ, που ορισμένοι υπερφίαλα ζητούν, θα γκρέμιζε την κυβέρνηση και μαζί την πολιτική σταθερότητα που χρειάζεται απεγνωσμένα η οικονομία. 

Τέταρτον, η ανανέωση στην πολιτική δεν είναι παρθενογένεση, ούτε το νέο εμφανίζεται από το πουθενά. Η αλλαγή είναι εξέλιξη, μεταρρύθμιση, συνέχεια. Συμβαίνει όταν το παλιό μπολιαστεί με το νέο κι η σύνθεση δημιουργήσει μια νέα ισορροπία. Η Ελιά εκφράζει το μοναδικό εγχείρημα συνένωσης όλων, υπό μια νέα κοινή στέγη. ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜΑΡ θα είναι αυτόνομες συνιστώσες ανάμεσα σε άλλες ποιοτικές πρωτοβουλίες και δυνάμεις. Η Ελιά είναι ο καταλύτης που θα γεννήσει το νέο που τις υπερβαίνει."

Ωραία ευκαιρία για μια συνοπτική απάντηση, σημείο προς σημείο μάς δίνει ο εκ των "58", καθηγητής Γιώργος Παγουλάτος. 

Γιατί λοιπόν "όχι στο ΠΑΣΟΚ";

1. Η απαραίτητη κοινοβουλευτική εκπροσώπηση

Το ΠΑΣΟΚ διαθέτει κοινοβουλευτική εκπροσώπηση - ό,τι έμεινε δηλαδή από μια εκλογική πανωλεθρία-τιμωρία για τα ανομήματά του σε μια μακρά μεταπολιτευτική περίοδο. Ανομήματα που μας οδήγησαν στη χρεοκοπία (με τη βοήθεια φυσικά και του άλλου πόλου της ίδιας πολιτικής, της ΝΔ). Η εκπροσώπηση αυτή όμως είναι μια φωτογραφία της στιγμής, ένα στοπ καρέ της κατηφόρας που δεν σταμάτησε τη στιγμή της λήψης, τον Ιούνιο του 2012. Συνεχίζεται. Είναι ζήτημα εάν το ΠΑΣΟΚ θα είναι κοινοβουλευτικό κόμμα μετά τις επόμενες εκλογές. Γι' αυτό ζητά συνέχεια διαβεβαιώσεις από τον εταίρο του στη δικομματική, Σαμαρά, ότι δεν θα προκαλέσει "πρόωρες" εκλογές - και είναι το μόνο κόμμα που ζητά κάτι τέτοιο... Τυχαίο; 

Άρα η κοινοβουλευτική εκπροσώπηση είναι ζητούμενο για το ΠΑΣΟΚ και όχι εχέγγυο για την κεντροαριστερά - η φθορά του ΠΑΣΟΚ μεταφέρεται σαν ίωση σε κάθε κίνηση που το περιλαμβάνει ως κόμμα.

2. Η Ελιά ως όχημα διάλυσης του ΠΑΣΟΚ

Εδώ αντιστρέφουμε την πραγματικότητα: η διάλυση του ΠΑΣΟΚ είναι προδιαγεγραμμένη. Η Ελιά, είναι το μόνο όχημα, η μόνη σανίδα σωτηρίας για μια επιβίωση του ΠΑΣΟΚ με άλλο όνομα, κρυμμένο πίσω από μια συνεργασία, αόρατο πολιτικά ως "κεντροαριστερά", "προοδευτική παράταξη", κλπ.. Οι καιροί της παντοδυναμίας του "ΠΑΣΟΚ και άλλες δημοκρατικές δυνάμεις" έχουν παρέλθει προ πολλού και σήμερα μόνο ένα σχήμα "Προοδευτικοί δημοκράτες και άλλες σοσιαλιστικές δυνάμεις", μπορεί να εμφανιστεί και να διεκδικήσει την ψήφο των πολιτών. Και έτσι να αποφύγει το ίδιο το ΠΑΣΟΚ να κριθεί για τις δικές του πολιτικές, πρόσωπο με πρόσωπο με τον πολίτη. Με μια έννοια λοιπόν η "διάλυση" του ΠΑΣΟΚ στην Ελιά και η διατήρησή του έστω ως συνιστώσα, είναι σωτηρία και όχι καταστροφή.

3. Η πολιτική σταθερότητα που χρειάζεται η οικονομία

Όποιος ταυτίζει τη σημερινή κυβέρνηση με την πολιτική σταθερότητα, κάνει ένα λογικό άλμα. Μια κυβέρνηση συνεργασίας είναι, τίποτα παραπάνω - το συγκεκριμένο μίγμα ΝΔ-ΠΑΣΟΚ έχει αποδειχθεί ατελέσφορο και αντιμεταρρυθμιστικό. Χωρίς σχέδιο και με ορίζοντα πάντα μερικών εβδομάδων, δεν έχει καταφέρει να παρουσιάσει κάτι που να εμποδίζει τη συνεχιζόμενη υφεσιακή πορεία στην οικονομία. Η αλλαγή μίγματος μοιάζει μονόδρομος. Είτε με αλλαγή από τη σημερινή βουλή, είτε με εκλογές, η πολιτική σταθερότητα παραμένει ζητούμενο - γιατί πολιτική σταθερότητα χωρίς αποτέλεσμα στην οικονομία δεν υπάρχει. Και η σημερινή κυβέρνηση είναι μάλλον εμπόδιο στην παραγωγική ανασυγκρότηση και τις λίγες ελπίδες ανάπτυξης που έχουν απομείνει. Όποιος πιστεύει το αντίθετο βάζει το κάρο μπροστά από το άλογο - δηλαδή την επιβίωση του ΠΑΣΟΚ (ταυτόσημη με την επιβίωση μιας αποτυχημένης κυβέρνησης) μπροστά από το εθνικό συμφέρον. Εκτός αν η κυβέρνηση αυτή δεν είναι αποτυχημένη, αλλά αυτό είναι πολιτική άποψη που δεν συμμερίζεται ο, πέραν του σημερινού ΠΑΣΟΚ, κόσμος της κεντροαριστεράς. Μήπως λοιπόν γίνεται έτσι προσπάθεια να του επιβληθεί η υποστήριξη της κυβέρνησης δια της πλαγίας οδού (μέσω του ΠΑΣΟΚ);

4. Η ανανέωση στην πολιτική δεν είναι παρθενογένεση

Το επιχείρημα αυτό ως κατακλείδα, υπονοεί ότι δεν υπάρχει τίποτε πέραν του ΠΑΣΟΚ (άντε και της ΔΗΜΑΡ). Κι όμως τα αποτελέσματα των εκλογών έδειξαν ακριβώς το αντίθετο - πράγμα που επιβεβαιώνουν με σταθερότητα και οι δημοσκοπήσεις: ότι η κεντροαριστερά έχει διασκορπιστεί σε δεκάδες κινήσεις του κέντρου, σε πασοκογενείς κινήσεις κάθε είδους, σε φιλελεύθερες μεταρρυθμιστικές ανανεωτικές ομάδες και φυσικά κατά μέγα μέρος στην υποδοχή ψήφων του ΣΥΡΙΖΑ.

Δεν απαιτείται λοιπόν κανενός είδους παρθενογένεση - αντίθετα χρειάζεται όσμωση, συνεργασία και προγραμματική συμφωνία των διάσπαρτων δυνάμεων -με μεγάλη πολιτική αλληλοκάλυψη- που αποτελούν το υλικό μιας εκτεταμένης άτυπης ομοσπονδίας, ενός ΣΥΡΙΖΑ του κέντρου.

Υπάρχουν φυσικά πολλοί λόγοι που αυτές οι δυνάμεις δεν ενώνονται και τυπικά - αλλά αυτοί οι λόγοι σε καμιά περίπτωση δεν είναι γιατί τους λείπει το ΠΑΣΟΚ. Μάλλον η παρουσία του ανάμεσά τους τούς μεταφέρει την κρίση του πάλε ποτέ αυτοδύναμου κινήματος και δημιουργεί εντάσεις, φραξιονισμούς και προσωπικές αντιθέσεις βυθίζοντας τα εγχειρήματα στην καχυποψία.

Παλαιοί λογαριασμοί και επιμερισμός ευθυνών για τα σκάνδαλα του βαθέος ΠΑΣΟΚ, δηλητηριάζουν το απαραίτητο κλίμα εμπιστοσύνης και διαφθείρουν ακόμα και τα κόμματα στα οποία συμμετέχουν ή καταφεύγουν (π.χ., ΔΗΜΑΡ, ΣΥΡΙΖΑ). Η παρουσία του ΠΑΣΟΚ μυρίζει διαφθορά, ξέπλυμα ευθυνών, κρίση και παρακμή. Το ίδιο, έχει μεν κριθεί συλλογικά - πολιτικά και εκλογικά αλλά όχι και συγκεκριμένα. Ο καταλογισμός ευθυνών από τη δικαστική έρευνα, μόλις έχει κάνει τα πρώτα βήματα. Η καταδίκη Τζοχατζόπουλου μόνο ως δείγμα μπορεί να εκληφθεί. Ποια κίνηση της κεντροαριστεράς θα έχει οποιαδήποτε ελπίδα να αποτελέσει το νέο όσο ακόμη δεν έχουμε δει το εύρος και το βάρος του παλιού; 

Γι' αυτό και οι μέχρι την κίνηση των 58 απόπειρες, θεωρούσαν δεδομένο τον αποκλεισμό του σημερινού ΠΑΣΟΚ και των στελεχών του με αμφίβολο βίο και πολιτεία, ακόμη και αν έχουν καταφύγει σε άλλους σχηματισμούς - μάλιστα ΣΥΡΙΖΑ και ΔΗΜΑΡ έχουν γίνει στόχος αγανάκτησης επειδή φιλοξενούν στελέχη με πιθανές ευθύνες για το πάρτι του πελατειακού συστήματος επί ΠΑΣΟΚ. 

Το ΠΑΣΟΚ δεν μπορεί να μεταμορφωθεί έτσι ξαφνικά στο καινούργιο - αυτό θα ήταν παρθενογένεση. Δεν έχει αυτοκαθαρθεί, δεν έχει δεχθεί συγκεκριμένες ευθύνες, δεν έχει αλλάξει σε τίποτε - ακόμη και ο "άλλαξέ τα όλα" ΓΑΠ, εκπαραθυρώθηκε άτσαλα με την πρώτη ευκαιρία, σοβούσης της υπονομευτικής καμπάνιας του βαθέος ΠΑΣΟΚ. 

Τι δουλειά έχει η κεντροαριστερά να μπλέξει με όλα αυτά; Η Ελιά μπορεί να γίνει καταλύτης, μόνο εφόσον αποσυνδεθεί από το ΠΑΣΟΚ και συνδεθεί με τις ανεξάρτητες κινήσεις πολιτών ολόκληρου του φάσματος του κέντρου και της οικολογίας. Και πάψει να γέρνει προς την συντηρητική παράταξη που έχει ενθυλακώσει πολιτικά τον παλιό της προνομιακό αντίπαλο.

Η κίνηση των 58, κάνει εξ αρχής μια συγκεκριμένη επιλογή τακτικής: να ξεπεράσει τα εμπόδια συνεννόησης μεταξύ ΔΗΜΑΡ και ΠΑΣΟΚ, φέρνοντας τη ΔΗΜΑΡ προ τετελεσμένων. Αλλά αυτή η επιλογή, φέρνει την κίνηση στην πλευρά του ΠΑΣΟΚ και δικαιώνει όσους και όσες βλέπουν σε αυτήν μια προσπάθεια του ΠΑΣΟΚ να οικειοποιηθεί την κεντροαριστερά για μια ακόμη φορά. Και το ερώτημα είναι: δικαιούται το ΠΑΣΟΚ να το κάνει αυτό; Υπάρχει "κεντροαριστερά" στο σημερινό ΠΑΣΟΚ;