Θεόδωρος Παπαγαθονίκου
"Ο Θεόδωρος Παπαγαθονικου είναι Ψυχολόγος (ΜΑ) με εκπαίδευση στην ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεία και υποψήφιος διδάκτορας στο Κέντρο Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου του Λονδίνου".
Έχουν περάσει περίπου εννέα μήνες από τότε που η πανδημία εισήλθε απρόσμενα και βίαια στις ζωές μας εγκαθιδρύοντας μία νέα πραγματικότητα. Μία πραγματικότητα εξαιρετικά δύσκολη, η οποία έχει τροποποιήσει ριζικά όλες τις εκφάνσεις της καθημερινότητάς μας. Πρόκειται περί της πραγματικότητας του κορονοϊού.
Πριν μερικά χρόνια, σε ένα ψυχιατρικό νοσοκομείο υψίστης ασφαλείας συνάντησα τον J. O J ήταν ένας γεροδεμένος άντρας στα μέσα της πέμπτης δεκαετίας της ζωής του και στο ιστορικό του μετρούσε περίπου 120 αδικήματα και 40 καταδίκες, συμπεριλαμβανομένων βιασμού και και ανθρωποκτονίας. Ο J. ήταν ψυχοπαθητική προσωπικότητα, σεξουαλικός σαδιστής κι όπως μου είχε πει τότε ένας ψυχίατρος ένας από τους πιο βίαιους έγκλειστους της Βρετανίας. Καθόλη τη συναναστροφή μου μαζί του με διαπερνούσε ένα έντονο αίσθημα φόβου και τρομερού άγχους.
Η πρώτη μεγάλη τραγωδία του ανθρώπου, κατά την άποψη μου, είναι η κατάρρευση της παντοδυναμίας του. Όταν το βρέφος έρχεται στον κόσμο και ιδιαίτερα κατά τους πρώτους μήνες της ζωής του αισθάνεται παντοδύναμο: όταν πεινάει έρχεται κάποιος και το ταΐζει, όταν κρυώνει το σκεπάζει και ούτω καθεξής.
«Σκότωσα τον Τζον Λένον γιατί δε μπορούσα να αντέξω να είμαι ασήμαντος πια. Έπρεπε να αλλάξω, να ζήσω, να αναγεννηθώ. Η μόνη εφικτή λύση που μπορούσα να βρώ ήταν να αναγεννηθώ ξανά ως ο δολοφόνος του Τζον Λένον» Mark David Chapman, δολοφόνος του John Lennon
Η αμφιθυμία, κατά την άποψη μου, αποτελεί το σημαντικότερο ορόσημο της ψυχολογικής ανάπτυξης ενός ανθρώπου. Στην ψυχαναλυτική θεωρία, η διαχείριση της αμφιθυμίας αποτελεί συνώνυμο ψυχικής ωρίμανσης. Αμφιθυμία λοιπόν, είναι η ικανότητα να διατηρούμε αντίθετα συναισθήματα προς ένα πρόσωπο.
Στις παρακάτω γραμμές θα προσπαθήσω να προσεγγίσω ψυχολογικά την έννοια της ωριμότητας καταλήγοντας σε μερικές σκέψεις για το ποια είναι τα χαρακτηριστικά που απαρτίζουν μια ‘ώριμη προσωπικότητα’, αλλά κυρίως στο πως συγκροτείται μια τέτοια προσωπικότητα.
Η μεγαλύτερη τραγωδία της ζωής είναι ότι ο άνθρωπος διασχίζει το ξέφωτο της ύπαρξης φτάνοντας πολλές φορές στο τέλος του χωρίς να προλάβει να γνωρίσει τον εαυτό του. Πορεύεται στη ζωή σαν ‘αυτόματο’ κατευθυνόμενος από συναισθήματα και ενορμήσεις που δε μπορεί να προσδιορίσει.
Το πρόβλημα του φασισμού απασχόλησε, απασχολεί και θα συνεχίσει να απασχολεί θεωρητικούς διαφόρων κλάδων. Ο φασισμός είναι μία έννοια που πολλές φορές έχει πέσει θύμα εκλαϊκευμένης ανάλυσης, αντιεπιστημονικών γενικεύσεων και υπεραπλουστεύσεων. Στις παρακάτω γραμμές θα προσπαθήσω να βάλω το πρόβλημα του φασισμού κάτω από το ψυχαναλυτικό μικροσκόπιο, προσεγγίζοντας τον ως ένα ενδοψυχικό φαινόμενο.
Το ερώτημα που έχει ταλανίσει όλους τους εκπροσώπους των ανθρωπιστικών επιστημών και το οποίο δεν έχει καταφέρει να απαντηθεί είναι «ποια η φύση του ανθρώπου»; Είναι άραγε ο άνθρωπος καλός η κακός; Θεός ή Δαίμων; Λύκος η πρόβατο;
Στον πυρήνα του ερωτήματος που έχει βασανίσει επιστήμονες και φιλοσόφους, κρύβεται μια πλάνη. Πριν από χιλιάδες χρονιά, ο Λάο Τσε είχε κατανοήσει απόλυτα το ότι η χαρακτηρολογική προσέγγιση ενός προβλήματος είναι η Αχίλλειος πτέρνα της επίλυσης του, διότι δε μας βοηθά να κατανοήσουμε το πρόβλημα.
