Είναι πρωτοφανής διότι διέφυγε από χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία του είχε ήδη αναγνωρίσει το στάτους του πολιτικού πρόσφυγα, ζητώντας άσυλο σε μια άλλη ευρωπαϊκή χώρα.

Θύμα της Χρυσής Αυγής, κακοποιημένος από την Ελληνική Αστυνομία και με σημαντική ακτιβιστική δράση στην Ελλάδα που τον καθιστούσε «στόχο», ο Μαμαντού Μπα έφτασε στο Βέλγιο στις 4 Οκτώβρη του 2013. «Δεν μπορούσα πια να ζήσω εκεί», λέει σήμερα ελπίζοντας ότι θα μπορέσει να ξεκινήσει μια καινούργια ζωή «σε μια χώρα που είναι σε θέση να προστατέψει τους κατοίκους της». Το Βέλγιο έχει κάνει ήδη δεκτό το αίτημά του και αναμένεται η τελική απόφαση του Γενικού Επιτρόπου για τους Πρόσφυγες και τους Εξόριστους, ο οποίος θα αποφανθεί αν χρήζει διεθνούς προστασίας ή όχι.

«Οι βελγικές αρχές μου είπαν ότι η περίπτωσή μου είναι 'εξαιρετική' γιατί δεν έχουν ξαναδεί ποτέ ένα μετανάστη, αναγνωρισμένο πολιτικό πρόσφυγα να διαφεύγει από κράτος μέλος της ΕΕ για να ζητήσει προστασία από άλλο κράτος μέλος της ΕΕ» λέει ο Μαμαντού σημειώνοντας ότι στην περίπτωσή του δε θα εξεταστεί τι τον έφερε στην Ευρώπη από τη Γουινέα αλλά τι τον έφερε στο Βέλγιο από την Ελλάδα. «Κανείς δεν ξαφνιάστηκε από τα όσα περιέγραψα. Άλλωστε τα έχουν προβάλει όλα τα ξένα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Αλλά άλλο να το ακούς και άλλο να το βλέπεις μπροστά σου. Είχαν εντυπωσιαστεί από τη βία την οποία δέχτηκα», περιγράφει ο Μαμαντού.

Ο δικηγόρος του, Olivier Stein, εξηγεί για την εξαιρετική αυτή περίπτωση: «Θεωρούμε πως οι πιθανότητες να αναγνωρίσει το Βέλγιο στον πελάτη μου το άσυλο που ζητάει είναι αυξημένες. Είναι ήδη γνωστό ότι η Ελλάδα αποτυγχάνει να ανταποκριθεί στις διεθνείς υποχρεώσεις της όσον αφορά την αντιμετώπιση των μεταναστών και γι' αυτό έχει καταδικαστεί πολλάκις ακόμα και από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Γι'αυτό και το Βέλγιο έχει σταματήσει να στέλνει πίσω με βάση το Δουβλίνο ΙΙ όσους φτάνουν εδώ και έχουν καταγραφεί ως αιτούντες άσυλο πρώτα στην Ελλάδα».

Ωστόσο είναι γεγονός ότι η περίπτωση του Μαμαντού δεν μπορεί να κριθεί με βάση αυτήν την απόφαση μη επιστροφής, καθώς δεν είναι υπό καθεστώς αίτησης ασύλου αλλά ανγνωρισμένου πρόσφυγα και αυτό ενδέχεται να έχει «διπλωματικές επιπτώσεις».

«Δεν πιστεύω ότι υπάρχει τέτοιο ρίσκο» απαντά ο κ. Stein. «Έχουμε αποδείξει ότι η ζωή του κινδυνεύει στην Ελλάδα. Έχουμε στη διάθεσή μας πολλές μαρτυρίες και η αφήγηση του Μαμαντού είναι απολύτως αξιόπιστη και συνεπής. Η συνεργασία Χρυσής Αυγής και Ελληνικής Αστυνομίας είναι γνωστή στο Βέλγιο και ικανοποιητικά αποδεδειγμένη και από ρεπορτάζ του διεθνούς τύπου».

«Νιώθω βαθειά λύπη γι΄αυτό που συμβαίνει σήμερα στην Ελλάδα», λέει ο Μαμαντού από ένα καφενείο στο κέντρο των Βρυξελλών. «Λυπάμαι που βλέπω να ασκείται τέτοια βία σήμερα σ' ένα Ευρωπαϊκό κράτος. Στην Ευρώπη που 'διδάσκει' δημοκρατία και ανθρώπινα δικαιώματα σε μας, στην Αφρική. Και αυτό που σοκάρει ακόμη περισσότερο είναι ότι αυτή η χώρα -στο έδαφος της οποίας καταπατούνται όλα αυτά τα δικαιώματα- είναι η χώρα που προεδρεύει της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που ηγείται των θεσμών της! Εγώ θα περίμενα τουλάχιστον μία καταδίκη της Ελλάδας για αυτό το ζήτημα».

Ωστόσο, Έλληνας δικηγόρος που ασχολείται με θέματα υπεράσπισης μεταναστών σε σύντομη συνομιλία μαζί μου διατηρεί τις αμφιβολίες του για το κατά πόσο μπορεί ένα κράτος-μέλος της ΕΕ να δώσει εκ νέου άσυλο σε αναγνωρισμένο πρόσφυγα από άλλο κράτος-μέλος. «Αν γίνει δεκτό αυτό το αίτημα θα είναι σα να μην αναγνωρίζεται η Ελλάδα ως Ευρώπη», είπε χαρακτηριστικά, επιθυμώντας να διατηρήσει την ανωνυμία του.

Από την πλευρά του ο Moawia Ahmed, συντονιστής της ΜΚΟ «Ελληνικό Φόρουμ Μεταναστών», μου λέει ότι δεν είναι καθόλου απίθανο να αναγνωριστεί από το Βελγικό κράτος ότι η εν λόγω περίπτωση πρόσφυγα στην Ελλάδα χρήζει διεθνούς προστασίας. Μάλιστα, αναφέρει ότι θυμάται και προηγούμενη αντίστοιχη περιπτώση πρόσφυγα που ζούσε στη Γερμανία και θεώρησε ότι απειλείται από νεοναζί. Τότε ζήτησε άσυλο στην Αγγλία, το οποίο και του αναγνωρίστηκε.

Τάγματα πολιτοφυλακής και καταστολή

Ο 40χρονος Μαμαντού ζούσε από το 2007 στα Πατήσια και δούλευε λατζέρης σε εστιατόριο. Παρά τις δυσκολίες, οικονομικές και πολιτικές, είχε κατορθώσει όχι μόνο να σταθεί στα πόδια του αλλά και να συμμετέχει στα κοινά, υπερασπιζόμενος τα δικαιώματα της κοινοτήτάς του για μια αξιοπρεπή ζωή στην Ελλάδα. Από τη διοργάνωση του Αντιρατσιστικού Φεστιβάλ σε συνεργασία με ελληνικές οργανώσεις μέχρι τη διοργάνωση πρωταθλήματος ποδοσφαίρου για τους συμπατριώτες τους, η δράση του ήταν για άλλους πολύτιμη και για άλλους μάλλον ενοχλητική.

Ένα βράδυ του περασμένου Μαΐου, τα γνωστά «τάγματα πολιτοφυλακής» όπως ονομάζει ο Μαμαντού, τις περιπολίες βίας των μελών της Χρυσής Αυγής στους δρόμους της ΑΘήνας, τον εντόπισαν να περιμένει σε μια στάση λεωφορείου. Τον χτύπησαν στο μέτωπο με μεταλλικό ροπάλο, και τον άφησαν να τρεκλίζει στη μέση του δρόμου πιστεύοντας ότι θα πεθάνει «λίγο πιο πέρα». Ο Μαμαντού δεν κατήγγειλε το περιστατικό στην Αστυνομία, κατηγορώντας την για συνεργασία με τη Χρυσή Αυγή. Αντίθετα λίγους μήνες μετά, τον Αύγουστο του 2013 μίλησε γι'αυτό το περιστατικό σε ελληνικά και διεθνή μέσα ενημέρωσης.

Τον Σεπτέμβριο, συνελήφθη κατά τη διάρκεια ελέγχου ταυτότητας και μεταφέρθηκε στο αστυνομικό τμήμα.

Σύμφωνα με τον ίδιο η βίαιη επίθεση από τη Χρυσή Αυγή δεν έγινε λόγω της ακτιβιστικής του δράσης. Δεν ήξεραν τότε ποιον έδερναν. Αλλά η Αστυνομία ήξερε καλά ποιον συνελάμβανε. «Η αστυνομία με εξεφτέλισε. Με είχαν γυμνό και με κορόιδευαν: 'κοιτάχτε ποιος μπλέκεται και με τα πολιτικά της Ελλάδας'. Επαναλάμβαναν την ερώτηση: 'Θα ξαναμιλήσεις σε μέσα μαζικής ενημέρωσης;'».

Η απαντήσή του ήταν πάντα η ίδια: «Ο μοναδικός τρόπος να μη μιλήσω είναι να με κρατήσετε για πάντα εδώ».

Παρ'όλο που αφέθηκε τελικά ελεύθερος, οι απειλές για τη ζωή του συνεχίστηκαν καθιστώντας αδύνατο γι'αυτόν να συνεχίσει τη ζωή του στην Ελλάδα.

«Ένα βράδυ μου είχαν στήσει καρτέρι μετά τη δουλειά. Τους ξέφυγα αλλά δεν μπορούσα πια να ζήσω εκεί. Άφησα τη δουλειά μου, το σπίτι μου απο φόβο να μη με ξαναβρούν και ήμουν κλεισμένος σ' ένα δωμάτιο με άλλους 5-6 άλλους. Δεν ήθελα ούτε να φάω, δεν μπορούσα να κοιμηθώ. Μου είπαν 'Μαμαντού πρέπει να φύγεις από την Ελλάδα αλλιώς θα πεθάνεις'».

Η ζωή στο Βέλγιο

«Εδώ τα πράγματα είναι διαφορετικά», λέει ο νεοφερθής στη βελγική πραγματικότητα που σήμερα ζει σε ένα ανοιχτό κέντρο φιλοξενίας στη επαρχία Σαρλερουά. «Ο μετανάστης που έρχεται στο Βέλγιο βρίσκει μια υποδομή που τον υποδέχεται και τον στηρίζει. Θα σε φιλοξενήσουν, θα σε ταΐσουν, θα σε προστατεύσουν. Σε βοηθούν να ενταχθείς στην κοινωνία. Στο διάστημα μέχρι να βγάλουν την απόφαση για το άσυλο σου δίνουν την ευκαιρία να μάθεις κάποιο επάγγελμα, να είσαι έτοιμος να ψάξεις για δουλειά μόλις σου χορηγηθεί η άδεια. Ρατσισμός υπάρχει παντού αλλά υπάρχουν και νόμοι εδώ που σε προστατεύουν. Αντίθετα ο Έλληνας πρωθυπουργός ολοένα και υιοθετεί μια ακροδεξιά ατζέντα.

Υπάρχει φοβερή διαφορά σε σχέση με τις προηγούμενες κυβερνήσεις. Ακόμα και με πρωθυπουργό τον Κώστα Καραμανλή -επίσης της Νέας Δημοκρατίας- δεν υπήρχαν τέτοιες πρακτικές ρατσισμού».

Σύμφωνα με το Μαμαντού, το ακτιβιστικό κίνημα των μεταναστών στην Ελλάδα έχει αποδυναμωθεί τον τελευταίο καιρό. Όλοι σχεδόν οι σύντροφοί του έχουν αποσυρθεί, γιατί έγινε πλέον «επικίνδυνο χόμπι». «Έχουν οικογένειες, παιδιά. Φοβούνται τη Χρυσή Αυγή, την καταστολή», λέει χαρακτηριστικά και περιγράφει μια κατάσταση που ολοένα και χειροτερεύει.

«Στην Ελλάδα κανείς από τους συμπατριώτες μου και τους άλλους μετανάστες δεν θέλει να μείνει. Όλοι θέλουν να φύγουν. Ακόμα και με κάποιους της Χρυσής Αυγής στη φυλακή, τίποτα δεν έχει τελειώσει. Ζουν μέσα στην ανασφάλεια. Οι συλλήψεις της Χρυσής Αυγής με κάνουν και γελάω. Έγιναν απλά για να καθησυχάσουν την εγχώρια και τη διεθνή κοινή γνώμη. Αν ήθελαν να κάνουν κάτι παραπάνω θα σταματούσαν τους αστυνομικούς που βγαίνουν στο δρόμο και κυνηγάνε μετανάστες».

Ο Μαμαντού όμως δεν το βάζει κάτω ακόμα και αν πλέον ζει στο Βέλγιο. «Οι ακτιβιστές, τόσο οι Βέλγοι όσο και οι Έλληνες κάτοικοι Βελγίου, που με υποδέχτηκαν εδώ με βοήθησαν πολύ. Είμαι πολύ χαρούμενος που υπάρχει αυτή η νέα γενιά που προσπαθεί να αλλάξει τα πράγματα στην Ελλάδα. Γιατί όπως και να έχει, για μένα η Ελλάδα είναι δεύτερη πατρίδα μου. Θα συνεχίσω λοιπόν να αγωνίζομαι να αλλάξουν τα πράγματα στην Ελλάδα από δω, από το Βέλγιο, στο πλευρό της Πρωτοβουλίας Αλληλεγγύης στην Ελλάδα που Αντιστέκεται».

Χριστίνα Βασιλάκη

Πηγή: vice.com