Πόσο εύκολο είναι να αλλάξουμε τις συνήθειές μας;

25.08.2014
Πόσο εύκολο είναι να αλλάξουμε τις συνήθειές μας;

Ο Μάξουελ Μαλτζ ήταν ένας Αμερικανός πλαστικός χειρούργος. Τη δεκαετία του 1950 άρχισε να παρατηρεί στους ασθενείς τους μια περίεργη συνήθεια. Όταν ο γιατρός επιτελούσε χειρουργικές επεμβάσεις, όπως για παράδειγμα επέμβαση στη μύτη, παρατήρησε πως ο ασθενής έκανε περίπου είκοσι μία μέρες για να συνηθίσει το καινούριο του πρόσωπο.

Ομοίως, όταν ένας ασθενής είχε ένα χέρι ή ένα πόδι ακρωτηριασμένο, αισθανόταν ότι έχει ακόμα το άκρο του για περίπου είκοσι μία μέρες μέχρι να προσαρμοστεί στην καινούρια κατάσταση.

Οι εμπειρίες αυτές οδήγησαν τον Μαλτζ να σκεφτεί τη δική του περίοδο προσαρμογής σε αλλαγές και νέες συμπεριφορές και τότε παρατήρησε ότι κι εκείνος ήθελε περίπου είκοσι μία μέρες για να προσαρμοστεί σε μια νέα συνήθεια.

Ο Μαλτζ αποφάσισε να γράψει γι’ αυτές τις εμπειρίες: «Αυτά και πολλά άλλα συχνά και καθημερινά φαινόμενα τείνουν να δείξουν ότι χρειάζεται ένα ελάχιστο διάστημα είκοσι μία ημερών για να διαλυθεί μια παλιά νοητική εικόνα και να σχηματιστεί μια καινούρια».

Το 1960, ο Μαλτζ δημοσίευσε το απόσπασμα και άλλες σκέψεις του για την αλλαγή της συμπεριφοράς σε ένα βιβλίο που ονομάζεται «Psycho-Cybernetics». Το βιβλίο έγινε μπεστ-σέλερ, πουλώντας περισσότερα από 30 εκατομμύρια αντίτυπα.

Και τότε ξεκίνησε το πρόβλημα.

Στις δεκαετίες που ακολούθησαν, το έργο του επηρέασε σχεδόν κάθε επαγγελματία «αυτοβοήθειας».

Όλο και περισσότεροι άνθρωποι αναπαρήγαγαν την ιστορία του Μαρτζ – σαν το παιχνίδι «χαλασμένο τηλέφωνο», με αποτέλεσμα οι άνθρωποι να αρχίσουν να ξεχνούν ότι είχε πει «ένα ελάχιστο διάστημα περίπου είκοσι μία ημερών».

Τα λόγια του συρρικνώθηκαν στη φράση «Χρειάζονται είκοσι μία ημέρες για να σχηματιστεί μια νέα συνήθεια».

Έτσι λοιπόν άρχισε να διαδίδεται ο μύθος ότι χρειάζονται είκοσι μία μέρες για να δημιουργηθεί μια καινούρια συνήθεια (ή τριάντα μέρες ή κάποιος άλλος μαγικός αριθμός).

Είναι αξιοσημείωτο πόσο συχνά αυτά τα χρονικά περιθώρια αναφέρονται ως στατιστικά στοιχεία.

Επικίνδυνο μάθημα: Εάν αρκετοί άνθρωποι πουν κάτι αρκετές φορές, τότε όλοι οι υπόλοιποι αρχίζουν να το πιστεύουν.

Είναι λογικό γιατί ο μύθος «21 Μέρες» εξαπλώθηκε. Είναι εύκολο να καταλάβουμε.

Το χρονικό διάστημα είναι αρκετό σύντομο ώστε να αποτελεί πηγή έμπνευσης και αρκετά μεγάλο ώστε να είναι και πιστευτό. Και σε ποιον δεν θα άρεσε η ιδέα να αλλάξει τη ζωή του σε μόλις τρεις εβδομάδες;

Το πρόβλημα όμως είναι ότι ο Μαλτζ απλά παρατήρησε τι συμβαίνει γύρω του και δεν έκανε κάποια δήλωση συγκεκριμένου γεγονότος. Επιπλέον, φρόντισε να πει ότι αυτό ήταν το ελάχιστο χρονικό διάστημα που απαιτείται για την προσαρμογή σε μια νέα αλλαγή.

Ποια είναι η πραγματική απάντηση; Πόσο καιρό χρειάζεται πραγματικά για να σχηματιστεί μια νέα συνήθεια;

Υπάρχει κάποια επιστήμη για να υποστηρίξει μια τέτοια θεωρία; Και τι σημαίνουν όλα αυτά για όλους εμάς;

Πόσο καιρό πραγματικά χρειάζεται για να χτιστεί μια νέα συνήθεια;

Η Φιλίπα Λάλι είναι ερευνήτρια στον τομέα της ψυχολογίας της υγείας στο University College London. Σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό European Journal of Social Psychology, η Λάλι και η ερευνητική της ομάδα αποφάσισαν να διαπιστώσουν ακριβώς πόσο καιρό χρειάζεται για να σχηματιστεί μια συνήθεια.

Η μελέτη εξέτασε τις συνήθειες ενενήντα έξι ατόμων για μια περίοδο δώδεκα εβδομάδων. Κάθε άτομο επέλεξε μια νέα συνήθεια για δώδεκα εβδομάδες και έκανε καθημερινές αναφορές σχετικά με το εάν εφάρμοζαν τη συνήθεια ή όχι και πόσο αυτόματη φαινόταν αυτή η λειτουργία.  

Μερικοί άνθρωποι επέλεξαν απλές συνήθειες όπως «να πίνουν ένα μπουκάλι νερό με το γεύμα». Άλλοι επέλεξαν πιο δύσκολα καθήκοντα, όπως «τρέξιμο για δεκαπέντε λεπτά πριν από το δείπνο». Στο τέλος των δώδεκα εβδομάδων, οι ερευνητές ανέλυσαν τα δεδομένα για να καθορίσουν πόσο καιρό χρειάστηκε στο κάθε άτομο για να κάνει τη διαδρομή από την αρχή μιας νέας συμπεριφοράς μέχρι την αυτόματη λειτουργία της.

Η απάντηση;

Κατά μέσο όρο, χρειάζεται περισσότερο από δύο μήνες πριν η νέα συμπεριφορά αρχίσει να λειτουργεί αυτόματα - εξήντα έξι ημέρες για να είμαστε ακριβείς.

Και όσο για το πόσο καιρό χρειάζεται για μια νέα συνήθεια να σχηματιστεί, αυτό μπορεί να ποικίλει ευρέως ανάλογα με τη συμπεριφορά, το πρόσωπο και τις περιστάσεις. Στη μελέτη της Λάλι, υπήρχαν διαστήματα από δεκαοκτώ έως 254 ημέρες για τα άτομα μέχρι να σχηματίσουν μια νέα συνήθεια.

Με άλλα λόγια, εάν θέλουμε να ρυθμίσουμε τις προσδοκίες μας σωστά, η αλήθεια είναι ότι θα μας πάρει κατά πάσα πιθανότητα από δύο έως οκτώ μήνες για να οικοδομήσουμε μια νέα συμπεριφορά στη ζωή μας. Όχι είκοσι μία ημέρες.

Πολύ ενδιαφέρον ήταν το γεγονός ότι οι ερευνητές παρατήρησαν πως «ακόμα και να χανόταν μια ευκαιρία για εφαρμογή της νέας συμπεριφοράς, αυτό δεν επηρέαζε τη διαδικασία σχηματισμού της συνήθειας». Με άλλα λόγια, δεν έχει σημασία αν πού και πού παρεκκλίνουμε από τη διαδικασία.

Το να δημιουργήσουμε καλύτερες συνήθειες δεν είναι μια διαδικασία «όλα ή τίποτα».

Δεν χρειάζεται να πιέζουμε τον εαυτό μας αν προσπαθούμε να καταφέρουμε κάτι για μερικές εβδομάδες και δεν γίνει τελικά συνήθεια. Χρειάζεται περισσότερος χρόνος! Δεν είναι ανάγκη να κρίνουμε τον εαυτό μας, αν δεν μπορούμε να σχηματίσουμε μια συμπεριφορά σε είκοσι μία ημέρες.

Επίσης δεν χρειάζεται να είμαστε τέλειοι. Το να κάνουμε μια-δυο φορές λάθος δεν έχει αντίκτυπο στις μακροπρόθεσμες συνήθειες. Για το λόγο αυτό θα πρέπει να αντιμετωπίζουμε την αποτυχία σαν επιστήμονες, δίνοντας στον εαυτό μας την άδεια να κάνει λάθη και στη συνέχεια να αναπτύξουμε στρατηγικές για να επανέλθουμε γρήγορα στο προσκήνιο.

Με το να θέτουμε μεγαλύτερα χρονικά όρια, συνειδητοποιούμε ότι οι συνήθειες είναι μια διαδικασία και όχι ένα γεγονός. Όλα τα σλόγκαν «21 Ημερών» μπορεί να ακούγονται εύκολα στη σκέψη: «Θα κάνω ακριβώς αυτό και θα γίνει». Αλλά οι συνήθειες δεν λειτουργούν με αυτόν τον τρόπο. Πρέπει να αγκαλιάσουμε τη διαδικασία. Πρέπει να δεσμευτούμε στο σύστημα.

Η κατανόηση αυτών των διαφορών από την αρχή, μας βοηθάει να διαχειριστούμε καλύτερα τις προσδοκίες μας και να δεσμευτούμε να κάνουμε μικρές, σταδιακές βελτιώσεις - αντί να πιέζουμε τον εαυτό μας ότι πρέπει να τα κάνουμε όλα αμέσως.

Το σημαντικότερο είναι ότι δεν έχει τόσο μεγάλη σημασία το χρονικό διάστημα του σχηματισμού μιας καινούριας συνήθειας. Είτε χρειάζεται πενήντα ημέρες είτε 500, η οργάνωση είναι αυτό που μετράει.

Ο μόνος τρόπος για να φτάσουμε στην 500η ημέρα είναι να ξεκινήσουμε από την πρώτη. Ας ξεχάσουμε λοιπόν τον αριθμό και ας επικεντρωθούμε στην πράξη. 

Συγγραφέας: James Clear

Πηγή έρευνας: How are habits formed: Modelling habit formation in the real world

 

Πηγή: psychologynow.gr