Ερρίκος Ίψεν: «Το να αποζητάς την ευτυχία σ’ αυτήν τη ζωή, είναι η πραγματική έννοια της ανταρσίας»

20.03.2019
Ερρίκος Ίψεν: «Το να αποζητάς την ευτυχία σ’ αυτήν τη ζωή, είναι η πραγματική έννοια της ανταρσίας»

Ο Χένρικ Ίψεν (Henrik Ibsen, 20 Μαρτίου 1828 - 23 Μαΐου 1906) ήταν Νορβηγός θεατρικός συγγραφέας, σκηνοθέτης και ηθοποιός, ένας από τους πρωτοπόρους της σύγχρονης ευρωπαϊκής δραματουργίας.

-Το να αποζητάς την ευτυχία σ’ αυτήν τη ζωή, είναι η πραγματική έννοια της ανταρσίας.

-Η μεγάλη αμαρτία, η ασυγχώρητη, είναι όταν σκοτώνεις μέσα σ'έναν άνθρωπο την αγάπη.

-Ο δυνατότερος άνθρωπος που υπάρχει στη γη είναι εκείνος που καταφέρνει να ζει περισσότερο μόνος.

-Να σώσουμε τα παιδιά Πέτρα.

Αν θέλεις να μου συμπαρασταθείς ας αρχίσουμε από τα παιδιά.

Πρέπει να τους μάθουμε να γίνουν λεύτεροι και τίμιοι άνθρωποι που κάποτε θα στείλουν κατ’ ανέμου όλους αυτούς τους κομματαρχίσκους όλους αυτούς τους λιμασμένους λύκους που μας στερούνε τη ζωή και την αλήθεια, που τα ’χουν διαλύσει όλα που έχουν διαβρώσει τις συνειδήσεις.

-Το πνεύμα της αλήθειας και το πνεύμα της ελευθερίας είναι οι στυλοβάτες της κοινωνίας.

-Είναι ασυγχώρητο για τους επιστήμονες να βασανίζουν τα ζώα. Ας κάνουν τα πειράματά τους σε δημοσιογράφους και πολιτικούς.

-Το μεγάλο μυστικό της εξουσίας είναι να μη θέλεις ποτέ να κάνεις περισσότερα από όσα μπορείς να πετύχεις.

-Η κοινότητα είναι σαν ένα πλοίο: ο καθένας πρέπει να είναι προετοιμασμένος να αναλάβει το πηδάλιο.

-Η πλειοψηφία έχει τη δύναμη. [...] Η μειοψηφία έχει πάντα δίκιο.Flertallet har magten [...]

-Το να αποζητάς την ευτυχία σ’ αυτήν τη ζωή, είναι η πραγματική έννοια της ανταρσίας.

-Ποτέ δεν πρέπει να φοράς το καλό σου παντελόνι όταν πηγαίνεις να πολεμήσεις για την ελευθερία και την αλήθεια.

-Το μεγάλο μυστικό της εξουσίας είναι να μη θέλεις ποτέ να κάνεις περισσότερα από όσα μπορείς να πετύχεις.

-Μια ανθρώπινη κοινότητα είναι σαν ένα καράβι: Όλοι πρέπει να είναι προετοιμασμένοι για να αναλάβουν το τιμόνι.

Γεννήθηκε στην μικρή πόλη Skien, δεύτερο παιδί μιας εύπορης οικογένεια εμπόρων.

Όταν ήταν 7 ετών ο πατέρας του χρεοκόπησε και αναγκάστηκαν να μετακομίσουν σε ένα μικρό εξοχικό σπίτι έξω από την πόλη. Η αλλαγή στην ζωή τους υπήρξε συνταρακτική καθώς από την ευμάρεια και την οικογενειακή θαλπωρή βρεθήκαν στην ανέχεια και τον καθημερινό αγώνα για επιβίωση, με τον πικραμένο πατέρα του να στρέφεται στον αλκοολισμό και την μητέρα του στην εκκλησία.

Στην ηλικία των δεκαπέντε, ο Ίψεν αναγκάστηκε να αφήσει το σχολείο και να γίνει βοηθός φαρμακοποιού στην μικρή πόλη Grimstad. Τότε ήταν που ξεκίνησε να διαβάζει και να γράφει θέλοντας να ξεφύγει από την ανιαρή ζωή του παιδιού για τα θελήματα.

Το 1846, σε ηλικία 18 χρονών, απέκτησε ένα παιδί με μια υπηρέτρια, το οποίο αργότερα αναγνώρισε αν και ποτέ δεν συνάντησε. Από αυτή την περίοδο διακόπτει κάθε επαφή με την πατρική του οικογένεια, ίσως και εξαιτίας της ιστορίας με τον νόθο παιδί. Δεν ξανασυνάντησε ποτέ τον πατέρα του και μόνο μία φορά την μητέρα του. Επαφές είχε μόνο με μία από τις αδερφές του με την οποία αλληλογραφούσε.

Το 1848-1849 έγραψε ποιήματα υπέρ διάφορων επαναστατικών κινημάτων της Ευρώπης και το πρώτο του έργο, τον «Κατιλίνα», ενώ το 1850 μετακόμισε στην Κριστιάνα (σημερινό Όσλο) με στόχο την εισαγωγή του στο πανεπιστήμιο. Απέτυχε καθώς κόπηκε στο μάθημα των αρχαίων ελληνικών και της αριθμητικής, ωστόσο συμμετείχε για λίγο στην ζωή του πανεπιστημίου βοηθώντας στην έκδοση και γράφοντας στην φοιτητική εφημερίδα.

Το 1851 μετακόμισε στο Μπέργκεν όπου βρήκε δουλειά στο θέατρο Det norske ως συγγραφέας, σκηνοθέτης, δραματολόγος και παραγωγός.

Tο 1852 γράφει το πρώτο θεατρικό έργο που υπογράφει με το όνομα του, τη «Νύχτα του Αγίου Ιωάννη» μια ρομαντική κωμωδία. Κατά την διάρκεια αυτής της περιόδου δεσμεύεται από το θέατρο βάση συμβολαίου, και γράφει ένα έργο κάθε χρόνο για το συγκεκριμένο θέατρο.

Το 1858 επιστρέφει στην Κριστιάνα και γίνεται ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Θεάτρου της πόλης, ενώ ασχολείται και με τη ζωγραφική. Την ίδια χρονιά παντρεύεται, και τον επόμενο χρόνο αποκτά έναν γιο. Η σύζυγός του τον στηρίζει και τον πείθει να αφοσιωθεί αποκλειστικά με το θέατρο.

Το 1862 το νορβηγικό θέατρο κλείνει αφήνοντας τον άνεργο και σε δεινή οικονομική κατάσταση. Απογοητευμένος από την ζωή στην Νορβηγία, μεταναστεύει το 1864 στο Σορέντο της Ιταλίας αναζητώντας την τύχη του.

Το 1866 δημοσιεύει το ποιητικό δράμα Μπράντ το οποίο γνωρίζει μεγάλη επιτυχία και τον καθιερώνει ως ποιητή.

Το 1871 δημοσιεύει μια συλλογή ποιημάτων για την οποία παρασημοφορείται.

Το 1873 ολοκληρώνει το ιστορικό δράμα «Αυτοκράτορας και Γαλιλαίος» το οποίο θεωρούσε το πιο σημαντικό του έργο.

Το 1878 γνωρίζει μεγάλη επιτυχία με το έργο «Στηρίγματα της κοινωνίας», με το οποίο τελειώνει η ποιητική του περίοδος και ξεκινάει αυτή της κοινωνικής σάτιρας, για την οποία έχει μείνει γνωστός.

Το 1979 γράφει «Το κουκλόσπιτο» το οποίο προκαλεί μεγάλο σκάνδαλο καθώς περιγράφει πως εξανεμίζεται η ελευθερία του ατόμου εξαιτίας των κοινωνικών συμβάσεων.

Το 1881 «Οι βρικόλακες» προκαλούν σοκ στην κοινωνία καθώς χρησιμοποιεί το πρόβλημα ενός αφροδίσιου νοσήματος για να περιγράψει την ηθική αρρώστια που κληροδοτείται από την μια γενιά στην άλλη διαλύοντας τους ανθρώπους.

Τα επόμενα χρόνια συνεχίζει να καταπιάνεται με κοινωνικά και ηθικά θέματα σε έργα όπως: Ένας εχθρός του λαού (1882), Η αγριόπαπια (1884), Ρόσμερσχολμ (1886).

Έζησε για 27 χρόνια κυρίως σε Ιταλία και Γερμανία, γνώρισε μεγάλες επιτυχίες και γύρισε καταξιωμένος το 1895 στην πατρίδα του. Αγόρασε ένα πολύ ακριβό σπίτι απέναντι από τα ανάκτορα του Όσλο και έγραψε το τελευταίο έργο του, το Όταν ξυπνήσουμε εμείς οι νεκροί, με υπότιτλο: «ένας δραματικός επίλογος».

Το 1900 έπαθε εγκεφαλικό και τον επόμενο χρόνο ένα δεύτερο εγκεφαλικό τον άφησε σχεδόν παράλυτο. Έζησε τελικά με πολλά προβλήματα υγείας μέχρι το 1906.