Έχω δει περίπου τη μισή κρίση να ξεδιπλώνεται εντός Ελλάδας και την υπόλοιπη εκτός. Αυτά τα χρόνια υπάρχει ένας κοινός παρονομαστής που εμφανίζεται όπου και αν κοιτάξεις: και αυτός είναι η συντήρηση. Δυστυχώς από την αρχή της κρίσης μέχρι και σήμερα, αντιμετωπίσαμε την κατάσταση μεσοβέζικα και συντηρητικά. Βλακωδώς, όλοι πάλεψαν να διατηρήσουν όσα περισσότερα κεκτημένα για όσο περισσότερο καιρό χωρίς να συνειδητοποιούν ότι ουσιαστικά, έτρωγαν τις σάρκες τους (και τις δικές μας).
Όταν είναι να μπεις ή να κυνηγήσεις την παρουσία σου σε μία αγορά , οι επιλογές είναι δύο: evolution (εξέλιξη) ή disruption (στα ελληνικά ανατροπή). Δηλαδή ή βελτιώνεις μία τεχνολογια-προιόν ώστε να αποκτήσεις πελάτες ή εισάγεις κάτι τόσο καινοτομικό ώστε ουσιαστικά να διαρρήξεις τα παλαιά πρότυπα και το paradigm και να αλλάξεις ουσιαστικά τον τομέα της αγοράς.
Η Χώρα έχει ταλαιπωρηθεί τόσα χρόνια προσπαθώντας να εξελίξει/βελτιώσει ένα προιόν το οποίο όμως δε φαίνεται να είναι πρακτικά βελτιώσιμο, ακριβώς γιατί ως βάση, έχει αποδειχθεί σαθρό. Πάντα κάποια μικροσυμφέροντα θα προστατεύονταν, πάντα κάποιοι θα εξαιρούνταν, πάντα κάποιος θα φώναζε αποκλειστικά υπέρ των δικών του συμφερόντων, άσχετα αν ήταν δίκαια ή ηθικά. Ουσιαστικά καταλήγαμε σε λύσεις του τύπου «too little, too late» (πολύ λίγο, πολύ αργά).
Όσο περνάνε τα χρόνια και τα μνημόνια συνεχίζονται, διαπιστώνεις κανείς ότι οι μύθοι παραμένουν στα μυαλά των πολιτών και δεν αλλάζουν. Αλλάζουν απλά οι εκφραστές των μύθων: ένας ένας έρχεται στην εξουσία και μετά πέφτει από τον επόμενο. Συνήθως ο επόμενος είναι χειρότερος και οδηγεί σε πιο εκτεταμένο εκτσογλανισμό της πολιτικής. Από τον Παπανδρέου, πήγαμε στον Σαμαρά των Ζαπείων και της λαικής δεξίας και τώρα στο δίδυμο Τσίπρα Καμμένου του εθνολαικισμού. Πιο κάτω, το βαρέλι έχει Λαφαζάνη, Χρυσή Αυγή και Σώρρα.
Το πρόβλημα δεν είναι τα πρόσωπα, είναι οι προσεγγίσεις: και οι προσεγγίσεις είναι οι ίδιες σε σταδιακά χειρότερο επίπεδο: ας μη γελιόμαστε. Ναι μεν ο Σαμαράς ήταν καλύτερος από τον Τσίπρα (ποιος δε θα ήταν άλλωστε; ), αλλά τα αποτελέσματα είναι όμοια: οικονομικός θάνατος, εθνολαικισμός και συνέχιση της σαπίλας. Ακόμα και η ελπίδα κάποιων μεταρρυθμιστών, φαίνεται να προσεγγίζει τα πράγματα ομοίως : too little, too late και χωρίς θάρρος για να μην ενοχλήσει πτέρυγες και εξαπτέρυγα του κόμματος καθώς και για να μαζέψει (αποτυχημένα όπως φαίνεται ) ψήφους από την άλλη πλευρά.
Αν λοιπόν –όπως αποδείχθηκε τόσο χρόνια- δεν μπορείς να λύσεις ένα πρόβλημα με evolution, θα πρέπει να το λύσεις με άλλον τρόπο. Και ο μοναδικός που υπάρχει πια είναι το disruption. Πάμε να περιγράψουμε λίγο την κατάσταση:
1)Έχουμε μια οικονομία συμπιεσμένη και μία πλειοψηφία πολιτών βουτηγμένη στον συντηρητισμό του «δε θέλω να προχωρήσω γιατί έτσι ήταν τα πράγματα τις παλαιές καλές εποχές».
2)Ένα μέρος από τους δημιουργικούς ανθρώπους αυτής της κοινωνίας έχει φύγει έξω και δύσκολα θα γυρίσει γιατί απλά δεν επιλέγεις ένα χαμηλότερο επίπεδο ζωής και οργάνωσης ούτε για συναισθηματικούς, ούτε για κλιματολογικούς λόγους
3)Ένα θετικό που υπάρχει, είναι πως η τεχνογνωσία που έχουν αναπτύξει άλλες χώρες –με πόνο και έξοδα-για την κρατική και οικονομική οργάνωση είναι διαθέσιμη ως καλή πρακτική και γνωστή. Ξέρουμε τι δουλευει πια, αντλωντας παραδείγματα από άλλες χώρες.
4)Το επόμενο θετικό, είναι ότι ουσιαστικά η χώρα είναι μικρή σε μέγεθος και άρα σε αδράνεια και ότι υπάρχουν ακόμα οι πυρήνες αντίστασης οι οποίοι παραμένουν ζωντανοί –σε ατομικό επίπεδο-
Εκεί πια καλείται ο κάθε πολίτης και ο κάθε κομματικός σχηματισμός, να κάνει το disruption: ως μικρομεσαία χώρα έχεις τη δυνατότητα να ξεπεράσεις την αντίσταση σε μεταρρυθμίσεις λόγω μεγέθους. Ως ημιθανής οικονομία, έχεις τη δυνατότητα να ρισκάρεις και να ανοιχτείς -με το μαχαίρι στο στόμα- σε δρόμους και πρότυπα που κανείς εντός της Ευρωζώνης δε θα τολμούσε.
Τα πάντα πρέπει να γίνουν γρήγορα, άμεσα, χωρίς καθυστερήσεις και χωρίς μελέτες ή πιλοτικά προγράμματα: από τις αλλαγές στην παιδεία, μέχρι τις αλλαγές στη φορολόγηση. Σχεδόν ταλιμπανικά. Ακολουθείς το δρόμο που παίρνουν κάποιες start-up επιχειρήσεις. Στήνεις ένα αρχικό προιόν (πολιτική) , την εφαρμόζεις και μετρώντας τις αντιδράσεις-επιρροές, κάνεις τις αλλαγές σου άμεσα και επί τόπου. Ο κολλημένος με την πλάτη στον τοίχο, στο τέλος-τέλος , δεν έχει πολλές άλλες επιλογές.
Θες να φτιάξεις την παιδεία; ΟΚ. Ξεκινάς και σε ένα χρόνο αντικαθιστάς τα βιβλία με ταμπλέτες και ενεργοποιείς το κουπόνι εκπαίδευσης.
Θες να φτιάξεις την οικονομία: θεσπίζεις flat tax και τον αφήνεις να κυλάει. Επίσης, βάσει του flat tax , μειώνεις και τα έξοδα του Δημοσίου αντίστοιχα (από οργανισμούς και στρατό, μέχρι τον αριθμό Δημοσίων Υπαλλήλων). Λίπος υπάρχει θεωρώ.
Θες να βελτιώσεις την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων; Διαχωρίζεις εν ψυχρώ και με έναν νόμο και δυο άρθρα (το ένα αναφέρει το διαχωρισμό, το άλλο αναφέρει την παύση της χρηματοδότησης κληρικών και χώρων λατρείας από το κράτος). Διαβάζεις τη χάρτα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και αντίστοιχα διορθώνεις όλες τις στρεβλώσεις.
Θες να βελτιώσεις τη δικαιοσύνη; ΤΟ ίδιο: ότι είναι να κάνεις το κάνεις γρήγορα άμεσα και επιθετικά, γιατί δεν έχεις χρόνο πια
Θα υπάρχουν αντιδράσεις ;Σίγουρα. Θα υπάρξει συναίνεση; Νομίζω πως όχι στην αρχή. Αλλά ακόμα και η συναίνεση και η συμφωνία των πολιτών θα έρθει. Είναι σύνηθες στην ιστορία οι ηγεσίες να τραβούν τις ομάδες ανθρώπων μπροστά και πιο δύσκολα να συμβαίνει το αντίθετο. Η αδράνεια και οι αντιδράσεις θα υπάρχουν. Στην Ελλάδα των κεκτημένων θα είναι πολλές. Αλλά τίποτα δεν είναι ακατόρθωτο.
Μένει βέβαια το ερώτημα ποιος θα τα κάνει όλα αυτά και πως θα ψηφισθεί από τον λαό κάποιος που θα ζητήσει να γίνουν τα δύσκολα. Ξέρω ποιος δεν θα το κάνει, οπότε δια της ατόπου απαγωγής μπορεί ο καθένας να βρει την αλήθεια του:
-Οι ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ δεν τολμούν να τα βάλουν με την εκκλησία, και παραμένουν προσκολλημένοι σε θεωρήσεις του κόσμου με τα μάτια του 19ου αιώνα και θα κάνουν ρήξεις; Προφανώς όχι
-Το ΠΑΣΟΚ και η κεντροαριστερά τσαλαβουτούν ακόμα στα νερά της υπόθεσης Γεωργίου, στη διχόνοια για ΓΑΠ και στο ποιος θα ηγηθεί μιας παράταξης του κέντρου.
-Η ΝΔ δεν έχει καταλάβει ακόμα αν η ιδεολογία των ψηφοφόρων της, ταιριάζει με αυτό στο οποίο βαυκαλίζεται ότι πιστεύει ο αρχηγός της
-Οι νεοδεξιοί σχηματισμοί (Δη.Ξα. / Νέα Δεξιά κτλ) λαικίζουν και δεν τολμούν να ξεπεράσουν τα εσκαμμένα, που είναι ένας ντεμέκ μεσοβέζικος φιλελευθερισμός στην οικονομία, και λίγο ή πολύ προιστορικές απόψεις σε ότι αφορά την ανοιχτή κοινωνία.
Οι επιλογές μειώνονται, αλλά υπάρχουν. Το μόνο που φοβάμαι είναι ότι ο χώρος για τέτοιους ελιγμούς μειώνεται μέρα με τη μέρα.
Ο πόλεμος με τη βλακεία της συντήρησης, τώρα διεξάγεται. Οι περισσότερες μάχες έχουν χαθεί, αλλά όπως έχει δείξει η ιστορία, δεν είναι ο αριθμός των μαχών που κερδίζει κάποιος, το καθοριστικό για την έκβαση του πολέμου, αλλά η κρισιμότητά τους. Και η πιο κρίσιμη είναι ίσως η επόμενη.
Facebook: Christos Derdas
