Τον τελευταίο καιρό νομίζω πως έχουν παιχτεί από τις πιο άσχημες σκηνές του δράματος που λέγεται «διαπλοκή κράτους/εκκλησίας». Από τον ΕΝΦΙΑ και τους χρηματοδοτούμενος από τους φόρους όλων ιερείς μιας μόνο θρησκείας, μέχρι τις ωμές και προσβλητικές παρεμβάσεις είτε μέσω μπλογκ είτε δημοσιών ανακοινώσεων εναντίον ισότιμων Ελλήνων πολιτών για το δικαίωμά τους να επιλέγουν το σύντροφό τους.
Ξεκινήσαμε τη δεκαετία του 80 να έχουμε τάγματα εφόδου στα σινεμά που έπαιζαν τον "Τελευταίο Πειρασμό". Φτάσαμε στο θέμα με τις ταυτότητες και την ωμή παρέμβαση μίας θρησκείας στο δικαίωμα μιας δημοκρατικής πολιτείας να αναγράφει τα στοιχεία που επιθυμεί σε δημόσια έγγραφα ταυτοποίησης. Φτάσαμε στις φοροαπαλλαγές και τις παρεμβάσεις μητροπολιτών με το πολύ ευγενικό και πολιτισμένο «φτύστε τους μαυρίστε τους»
Η αλήθεια όμως είναι πολύ συγκεκριμένη: κανένα Ευρωπαϊκό/Δυτικό κράτος δε έχει σύνταγμα που αναφέρει επικρατούσα θρησκεία. Κανένα Ευρωπαϊκό κράτος δε χρησιμοποιεί τους φόρους όλων για να πληρώνει τους κληρικούς μίας μόνο θρησκείας. Κανένα Ευρωπαϊκό κράτος δεν έχει ομολογιακό μάθημα θρησκευτικών το οποίο κακολογεί τις υπόλοιπες θρησκείες εν συγκρίσει με την «επικρατούσα». Και σε κανένα Ευρωπαϊκό κράτος δεν τολμάει ανώτερος κληρικός (ήτοι δημόσιος υπάλληλος) να υβρίζει πολίτες. Σε κανένα Ευρωπαϊκό κράτος δε ζητείται η άδεια μίας θρησκείας για την θέση τόπου λατρείας μιας άλλης. Στο έδαφος κανενός Ευρωπαϊκού κράτους δεν υπάρχει περιστολή των δικαιωμάτων περί ελεύθερης κίνησης ανθρώπων πλην του Ελληνικού. Σε κανένα επίσης Ευρωπαϊκό κράτος ο πρωθυπουργός δε συνομιλεί τόσο συχνά με ιεράρχες και δεν έχει κάνει «κομπρομί» με αυτούς. Ο οποίος σημειωτέον δήλωνε άθεος. Σε κανένα Ευρωπαϊκό κράτος, επίσης μία θρησκεία δεν διεκδικεί δημόσιο χώρο ως δικό της.
Τα πράγματα είναι απλούστατα νομίζω: πληρώνουμε 10000 κληρικούς ενώ στη θέση τους θα μπορούσαμε να έχουμε 10000 νοσηλευτές, καθηγητές, γιατρούς ή απλά να κάνουμε οικονομία σε μισθούς και συντάξεις. Θα μπορούσαμε με τον ΕΝΦΙΑ που δεν πληρώνει η Εκκλησία για τόπους λατρείας να ελαφρώσουμε τον ΕΝΦΙΑ των υπολοίπων. Είναι λοιπόν και θέμα πόρων: η Εκκλησία καταναλώνει πολύτιμους πόρους, από όλους, μη προσφέροντας σε όλους και ζητώντας και έξτρα χρήματα από τους πιστούς για τις τελετουργίες. Και όλα αυτά απαξιώνοντας και υβρίζοντας πολίτες.
Καλώς ή κακώς, το ελληνικό κράτος διαμορφώθηκε γύρω από τον μύθο (για εμένα και για πολλούς άλλους) περί ελληνοχριστιανισμού. Όμως, πάντα έρχεται η ώρα που οι μύθοι διαψεύδονται και οι κυρίαρχες αφηγήσεις αλλάζουν. Η Ελλάδα προσπαθεί απεγνωσμένα να γίνει ένα σύγχρονο κράτος. Σε κάθε σύγχρονο κράτος, καμία θρησκεία δεν είναι άμεσα συνδεδεμένη με αυτό. Ή για να το θέσω διαφορετικά, ακόμα και κράτη που έχουν εκ παραδόσεως «κρατικές εκκλησίες», δεν τις επιτρέπουν να επιβάλλουν τις απόψεις τους. Και προφανώς και αυτές έχουν επιλέξει να απέχουν από οποιαδήποτε έκφραση μίσους και παρέμβαση.
Η ζημιά που έχει κάνει αυτός ο εναγκαλισμός δεν βρίσκεται μόνο στους θεσμούς όμως. Βρίσκεται και στη νοοτροπία που έχουν επιβάλλει. Πως ένα κράτος που αγωνιά να προχωρήσει μπροστά μπορεί να έχει ως αφήγηση τον συντηρητισμό που εκφράζει αυτή τη στιγμή η ορθόδοξη εκκλησία. Πως μία κοινωνία/οικονομία μπορεί να επιβιώσει στον κόσμο του συνεχούς feedback, όταν προωθείται ως δόγμα το «μην κρίνετε ίνα μην κριθείτε». Πως μία δημοκρατία μπορεί να λειτουργήσει απρόσκοπτα όταν μέσα από την δευτεροβάθμια εκπαίδευση, τονίζεται το ποίμνιο και η πίστη στον ποιμένα (ιεράρχη). Δε γίνεται από τη μία να ζητάμε το Διαφωτισμό και τη Λογική και από την άλλη να έχουμε κρατικούς υπαλλήλους να καταφέρονται συνεχώς εναντίον του. Δε γίνεται μία Πολιτεία να κυνηγάει μέσω της συνεχούς αμφισβήτησης των θέσφατων την καινοτομία και από την άλλη να εκφέρεται το «πίστευε και μη ερεύνα» με ή χωρίς το κόμμα.
Δε θεωρώ πως η κοινωνία είναι έτοιμη για χωρισμό κράτους-εκκλησίας. Η μισαλλοδοξία και ο προσηλυτισμός που έχουν επιβάλλει οι κρατικοί θρησκειέμποροι είναι ακόμα δυνατός. Ταυτόχρονα, η κοινωνία –ιδιαίτερα μέσα στην κρίση- έχει φανεί να συντηρητικοποιείται και να στρέφεται προς την οπισθοδρόμηση και την καθυστέρηση. Αλλά αυτό δεν έχει σημασία κιόλας. Δεν προχωρούν οι κοινωνίες αυτόνομα και αυτόβουλα συνήθως.Κάποιες φωτισμένες μειοψηφίες εντός τους τις τραβούν προς τα μπροστά: είτε μόνοι είτε ως ομάδες. Ακόμα και αν η κοινωνία δεν έχει προχωρήσει, οι εξωτερικές συνθήκες έχουν. Και οι εξωτερικές συνθήκες λένε: είτε με τον μουλά (οποιουδήποτε δόγματος/θρησκείας), είτε με την πρόοδο. Είτε με την απαρχαιωμένη και σε αναταραχή Ανατολή είτε με τη Δύση.
Προσοχή: δεν αμφισβητώ με τίποτα το δικαίωμα ενός ανθρώπου να θρησκεύει. Αμφισβητώ το δικαίωμα μίας θρησκείας να επιβάλλει στον οποιονδήποτε τη δομή του κράτους και τη νοοτροπία που τη συμφέρει, παίζοντας μπάλα με τους φόρους και την περιουσία όλων των πολιτών ανεξάρτητα θρησκεύματος. Όση και να είναι η αξία της εκκλησιαστικής περιουσίας που παραχωρήθηκε, τα προνόμια, οι μισθοί και οι επιχορηγήσεις είτε σε χρήμα είτε σε εξουσία που έχει λάβει η ορθόδοξη εκκλησία είναι πιθανόν περισσότερα.
Μία τελευταία σκέψη: αν το ποσό που παίρνει η εκκλησία σε ετήσια επιχορήγηση διαμοιραζόταν μόνο ανάμεσα στους πολίτες που δήλωναν ορθόδοξοι, πόσοι πιστεύετε πως θα το δήλωναν, putting their money where their mouth is?Είναι καιρός.
Facebook: Christos Derdas
