Μνήμη-δυνάστης ή μνήμη-σύμμαχος;

Μνήμη-δυνάστης ή μνήμη-σύμμαχος;

Κατ’ αρχάς συμπαθάτε με για τον αυτοαναφορικό χαρακτήρα του παρακάτω άρθρου. Μέχρι να βρεθεί ο βιογράφος μου, θα φάτε και λίγο στη μάπα την αυτοαναφορικότητά μου. Ξέρω, ξέρω, χρησιμοποιώ ένα ελάττωμά μου υπέρ μου, αλλά πως διάολο να μιλήσει κανείς για τη μνήμη, χωρίς να επικαλεστεί τη δική του;

Δεν πρέπει να έχει περάσει ημέρα της ενήλικης –συναισθηματικά– ζωής μου που να μην έχω ευχηθεί να έχω υποστεί επιλεκτική αμνησία. Υπάρχουν συγκεκριμένες αναμνήσεις που θα ήθελα να διαγράψω. Αναρωτήθηκα πολλές φορές γιατί η μνήμη μας παρουσιάζει τέτοια προτίμηση στα αρνητικά γεγονότα της ζωής μας. Έφτασα κάποια στιγμή στο συμπέρασμα πως είμαστε γενετικά προγραμματισμένοι, ως είδος, στο να στεκόμαστε στα αρνητικά. Είμαστε fear-driven και deficiency oriented species, όπως λέγαμε και στο χωριό μου, τη Λεμεσό. Η λογικοφανής αιτία είναι πως το γονίδιό μας απαιτεί από εμάς να είμαστε μονίμως αγχωμένοι για την επιβίωσή μας. Και η μνήμη μας, είναι ένα από τα εργαλεία.

-Κάηκες, λοιπόν, από τη φωτιά; Δε θα την ξαναπλησιάσεις.

-Έπεσες από το ποδήλατο; Δε θα το ξανακαβαλήσεις.

-Ερωτεύτηκες και δε σου βγήκε σε καλό; Θα παγώσεις.

Κάπως έτσι. Υπεραπλουστευμένα, αλλά κάπως έτσι.

Οι τραυματικές στιγμές, αποτελούν ασύμμετρη απειλή. Γιατί αρκεί μια μικροσκοπική λέξη ειπωμένη σε μια καίρια –λάθος– στιγμή για να σε διαλύσει. Μια εικόνα που είδες σε λάθος ηλικία. Μια κακία του τύπου "πως είσαι έτσι ρε" από το κακομαθημένο όμορφο κοριτσάκι που γούσταρες και σε έφτυνε στο γυμνάσιο. Ή ένα λοξό βλέμμα από κάποιον που ήθελες να σε κοιτάζει μόνο ευθεία. Τέτοιες στιγμές, η μνήμη μου, τις έχει καταγράψει. Ίσως επειδή τα τραύματα έχουν την ιδιότητα να «χακάρουν το σύστημα» και να καταγράφονται κατευθείαν στη λίστα με τις φοβίες, παρακάμπτοντας το φίλτρο της εκλογίκευσης. Γι’ αυτό και δεν επιδέχονται τέτοιας.

Η επούλωση –η άτιμη– είναι δύσκολη και επίπονη διαδικασία. Ειδικά όταν ξεκινάει μεταχρονολογημένα. Το σύστημα δυσκολεύεται να τη βάλει μπροστά. Ακριβώς γιατί έχει «χακαριστεί». Με αποτέλεσμα να φαντάζει ως μόνη επιλογή η απώθηση της μνήμης. Άλλες φορές γίνεται. Συνήθως όχι. Μπορείς να ξεχάσεις. Είναι εφικτό. Όπως στην ταινία «Βαλς με τον Μπασίρ» όπου ο πρωταγωνιστής έχει διαγράψει τις πικρές μνήμες του από τον πόλεμο Ισραήλ-Λιβάνου.

Όχι εγώ όμως.

Δυστυχώς δε μπορώ να ξεχάσω. Κι επειδή το έχω πάρει απόφαση, διαλέγω να επεξεργαστώ. Να χρησιμοποιήσω τα τραύματά μου, υπέρ μου. Μου φαίνεται πως είναι η μόνη μου επιλογή. Do or die φάση. Αποφάσισα λοιπόν να βάζω μπροστά μου όλες τις δύσκολες στιγμές. Εδώ και ένα περίπου εξάμηνο, μανιωδώς ανασύρω αντί να αποκρύπτω. Σκαλίζω αντί να θάβω. Και το κάνω με πείσμα. Σε βαθμό που να απορώ με την επιμονή μου. Συχνά νιώθω κατάκοπος. Τώρα τελευταία όμως, συνέβη ένα μικρό θαύμα: Η μνήμη μου άρχισε να συνεργάζεται. Όπως προσδοκούσα. Ανασύρω λεπτομέρειες – κλειδιά. Το μυαλό μου κάνει συνάψεις και συνδέει γεγονότα που μέχρι πρότινος ήταν φαινομενικά ασύνδετα. Ελπίζω πως αν επιμείνω πολύ, θα έχω σύντομα τις πρώτες πειστικές απαντήσεις. Και μια κάπως καθαρότερη εικόνα.

Και τότε ίσως σταματήσω να ελπίζω στην αμνησία και να έχω μεταστρέψει τη μνήμη μου. Να την έχω σύμμαχο κι όχι δυνάστη. Στο κάτω κάτω, αυτοί είμαστε. Οι μνήμες, οι φόβοι και οι επιθυμίες μας.

Νομίζω πως το αποφάσισα. Δε θέλω να ξεχάσω τίποτα.

 

Facebook: Ανδρέας Τσιρίδης