H αρπαγή της Περσεφόνης: Σαδισμός

H αρπαγή της Περσεφόνης: Σαδισμός

Το ανθρώπινο ον είναι ένα συνονθύλευμα ψυχολογικών, βιολογικών και κοινωνικών μηχανισμών που βρίσκονται σε συνεχή αλληλεπίδραση μεταξύ τους και καθορίζουν την προσωπικότητα του.

Από βιολογικής άποψης, οι πιο ισχυρές ενστικτώδεις ενορμήσεις του ανθρώπου είναι η επιβίωση, δηλαδή η ανάγκη να κρατήσει τον εαυτό του ζωντανό και η αναπαραγωγή, η οποία είναι μία μορφή μεταθανάτιας επιβίωσης μεταφέροντας τμήματα του εαυτού μας μέσω των γονιδίων και δημιουργώντας έτσι ζωή.

Ωστόσο, στον αστερισμό της ανθρώπινης ψυχοσύνθεσης, πέρα από τα ένστικτα διατήρησης και διαιώνισης της ζωής υπάρχουν και κακοήθεις μορφές επιθετικών ενστίκτων, που τείνουν να καταστρέψουν τη ζωή. Δύο από τα πιο αξιοσημείωτα κακοήθη και παθολογικά υποκατάστατα της ζωής είναι ο σαδισμός, τον οποίο πραγματεύεται αυτό το κείμενο, καθώς και η νεκροφιλία.

Ο σαδισμός ως όρος έχει τις ρίζες του στον 18αι., και βασίστηκε στη ζωή και στα γραπτά του Γάλλου μυθιστοριογράφου Μαρκήσιου ντε Σαντ. Ως ιατρικός όρος πρώτο-χρησιμοποιήθηκε κάποια χρόνια αργότερα από τον ψυχίατρο Κrafft- Εbing για να περιγράψει μια μορφή διαταραχής της προσωπικότητας γνωστής ως "psychopathia sexualis".

Μεταγενέστεροι μελετητές προσεγγίζουν τον σαδισμό ως ένα μοτίβο συμπεριφορών που κυμαίνεται από τη μη σεξουαλική ψυχολογική ή σωματική βία έως τη σεξουαλική κακοποίηση και τα βασανιστήρια που καταλήγουν σε φόνο. Αν ανατρέξουμε στη σημερινή βιβλιογραφία θα δούμε ότι υπάρχει μια πληθώρα ερμηνειών αναφορικά με το φαινόμενο του σαδισμού.

Σύμφωνα με την επικρατέστερη, ο σαδισμός ορίζεται ως το αίσθημα της σεξουαλικής (ή μη) διέγερσης και η ευχαρίστηση που αισθάνεται κάποιος όταν προξενεί συναισθηματικό ή σωματικό πόνο σε ένα άλλο ανθρώπινο πλάσμα. Ο ίδιος ο Φρόυντ θεωρούσε το σαδισμό καθώς και το μαζοχισμό ως διαστροφές της σεξουαλικότητας του ατόμου μέσω των οποίων το άτομο δύναται να νιώσει σεξουαλική ικανοποίηση.

Προσωπικά πιστεύω ότι ο σαδισμός είναι ένα πιο ευρύ και πολύπλοκο φαινόμενο και δε μπορεί να απομονωθεί στη σφαίρα της σεξουαλικής ζωής. Το σεξ είναι μία μόνο πτυχή της ανθρώπινης δραστηριότητας και μια διαταραχή προσωπικότητας, όπως ο σαδισμός, μπορεί να εκφραστεί μόνο σε ένα περιορισμένο βαθμό κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής πράξης και δε μπορεί να είναι δηλωτικό στοιχείο μιας διαταραχής. Επομένως, ο σαδισμός δεν μπορεί να οριστεί ως σεξουαλικό φαινόμενο παρόλο που μπορούμε να εντοπίσουμε εκφάνσεις του στη σεξουαλική ζωή.

Επίσης ο σαδισμός υπερβαίνει το αίσθημα ευχαρίστησης και την επιθυμία να προκαλέσουμε πόνο στον άλλο, διότι και αυτός ο ορισμός είναι ανεπαρκής να εξηγήσει σε βάθος το φαινόμενο. Αντιθέτως, ως σαδισμό θα μπορούσαμε να ορίσουμε την επιθυμία ενός ατόμου να κυριαρχήσει απόλυτα πάνω σε ένα άλλο πλάσμα, να ασκήσει σε αυτό απόλυτο έλεγχο και να το μετατρέψει σε άβουλο αντικείμενο της θέλησης του. Όλες οι παραπάνω εκφάνσεις και μορφές του σαδισμού είναι αποτέλεσμα της προαναφερθείσας παρώθησης, της ευχαρίστησης δηλαδή που δίνει η απόλυτη κυριαρχία σε ένα έμβιο ον.

Αυτή κάθε αυτή η σαδιστική παρόρμηση αντιβαίνει στο φαινόμενο της ζωής και λειτουργεί ως υποκατάστατο της τελευταίας. Ασκώντας πλήρη κυριαρχία σε ένα ανθρώπινο πλάσμα, ο σαδιστής του στερεί μια βασική και θεμελιώδη αρχή της ζωής, την ικανότητα να δράσει ελεύθερα και αυθόρμητα. Έτσι το θύμα της σαδιστικής βίας το οποίο στερείται της προσωπικής του ελευθερίας μετατρέπεται, κατά μία βαθύτερη ψυχολογικά έννοια, σε ά-ψυχο ον.

Ο σαδιστής δεν αγαπά τη ζωή αλλά τη φθονεί. Μέσω αυτής της αντισταθμιστικής και σαδιστικής βίας εκδικείται τη ζωή αρπάζοντας βίαια από αυτήν το πιο όμορφο κομμάτι της, την ελευθερία, με τον ίδιο τρόπο που ο Πλούτωνας άρπαξε την όμορφη Περσεφόνη και την οδήγησε στο ζοφερό σκοτάδι του Άδη.

 

Facebook: Thodoris Papagathonikou