Θεωρώ ότι υπάρχουν αμέτρητα άρθρα για το ελληνικό χρέος με αναλυτικές προσεγγίσεις και λύσεις, τόσο στα ελληνικά όσο και στα αγγλικά. Αυτό που θέλω να πετύχω σε αυτό το άρθρο, είναι να εξηγήσω με απλοϊκό τρόπο τι είναι εθνικό χρέος.
Ας ξεκινήσουμε με τα βασικά.
Όλες οι χώρες του πλανήτη έχουν εθνικό χρέος, ακόμα και η Βόρεια Κορέα. Σύμφωνα με τα στοιχεία της CIA, το 2013 η Βόρεια Κορέα είχε 5 δις δολάρια εξωτερικό χρέος.
Τι είναι το εθνικό χρέος;
Κάθε χρόνο η κυβέρνηση καταθέτει τον ετήσιο κρατικό προϋπολογισμό αποτυπώνοντας τα προβλεπόμενα έσοδα και έξοδα τους κράτους για το επόμενο έτος. Εάν υπάρχει έλλειμμα στον προϋπολογισμό, δηλαδή τα έξοδα είναι μεγαλύτερα από τα έσοδα, το κράτος εκδίδει ομόλογα για να καλύψει την διαφορά. Το σύνολο σε ποσό που εκκρεμεί στην αγορά από την έκδοση αυτών των ομολόγων το οποίο χρωστάει το κράτος ισούται με το εθνικό χρέος.
Με άλλα λόγια το εθνικό χρέος είναι το άθροισμα των ελλειμμάτων των προηγούμενων ετών.
Καμία χώρα δεν ξεχρεώνει
Ας υποθέσουμε ότι η χώρα Α εκδίδει δεκαετές ομόλογο 100 μονάδων και ας υποθέσουμε ότι δεν υπάρχει επιτόκιο. Εάν η χώρα Α βρει επενδυτές, θα πάρει 100 τώρα και σε δέκα χρόνια με τη λήξη του ομολόγου θα πρέπει να επιστρέψει το αρχικό ποσό.
Η αλήθεια είναι ότι αυτό που θα κάνει σε δέκα χρόνια, και αυτό που κάνουν όλες οι χώρες του πλανήτη, είναι ότι πριν τη λήξη του τωρινού ομολόγου η χώρα Α θα εκδώσει νέο ομόλογο 100 μονάδων, θα ξεχρεώσει το παλιό και θα μείνει με το νέο ομόλογο για τα επόμενα έτη.
Εναλλακτικά, εάν η ο προϋπολογισμός είναι πλεονασματικός και υπάρχουν συσσωρευμένα δημοσιονομικά έσοδα από τα προηγούμενα έτη , η χώρα Α μπορεί να εκδώσει νέο ομόλογο για 80 μονάδες και να καλύψει την διαφορά μέχρι τα 100 με τα έσοδα που υπάρχουν και να μείνει για την επόμενη δεκαετία με εθνικό χρέος 80 αντί 100.
Αντίστοιχα εάν ο προϋπολογισμός είναι ελλειμματικός, οι ανάγκες είναι περισσότερες και μπορεί να χρειαστεί να εκδώσει νέο ομόλογο 150 μονάδων αυξάνοντας το χρέος.
Λόγω της παραπάνω διαδικασίας το χρέος της χώρας Α δεν θα είναι ποτέ μηδέν. Ακόμα και αν ο προϋπολογισμός είναι συνέχεια πλεονασματικός, θα έρθει η στιγμή που θα χρειαστεί να εκδώσει ομόλογα βραχυπρόθεσμου χαρακτήρα για να καλύψει αποσβέσεις ή έξοδα φυσικών καταστροφών, έξοδα που δεν μπορεί να τα καλύψει το πλεόνασμα.
Τι συνέβη στην Ελλάδα;
Ο κρατικός προϋπολογισμός της Ελλάδας ανεξάρτητα εθνικού νομίσματος και κυβέρνησης ήταν μόνιμα ελλειμματικός τα τελευταία 25 χρόνια.
Ουσιαστικά το 2010 οι αγορές έκλεισαν την κάνουλα του χρήματος και γύρισαν την πλάτη στην Ελλάδα καθώς την θεωρούσαν αφερέγγυα κυρίως λόγο του κρατικού προϋπολογισμού που ήταν εκτός τροχιάς .
Δηλαδή η Ελλάδα, δεν μπορούσε να χρησιμοποιήσει την παραπάνω διαδικασία ανατροφοδότησης του χρέους μέσω των αγορών με την έκδοση νέων ομολόγων για την αποπληρωμή των παλιών, γιατί κανένας δεν ήθελε να δανείσει ή για να είμαστε πιο ακριβείς, δάνειζαν στην Ελλάδα με απαγορευτικό επιτόκιο για τα δεδομένα της οικονομίας της .
Έτσι, για να αποφευχθεί η χρεοκοπία της Ελλάδας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έπαιξαν τον ρόλο της αγοράς και δάνεισαν στην Ελλάδα με χαμηλότερο επιτόκιο από την αγορά.
Με άλλα λόγια η ΕΕ, το ΔΝΤ και η ΕΚΤ πρόσφεραν μια προσωρινή σανίδα σωτηρίας για την ανατροφοδότηση του χρέους μέχρι η Ελλάδα να «συμμαζέψει» τον κρατικό προϋπολογισμό και τα ελλείμματα.
Τι έγινε τα τελευταία 6 χρόνια
Το περιβόητο μνημόνιο περιελάμβανε την διαχείριση του χρέους από τους παραπάνω τρείς θεσμούς υπό την προϋπόθεση ότι η Ελλάδα θα εφάρμοζε διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στο σύνολο της οικονομίας αλλά κυρίως στον δημόσιο τομέα που είναι η βασική πηγή ελλειμμάτων.
Αυτό που πραγματικά έγινε ήταν αλλεπάλληλα λάθη από όλες τις πλευρές μετατρέποντας την ελληνική οικονομία σε ζόμπι.
Εκ των υστέρων μπορούμε να πούμε ότι η ήπια προσαρμογή που εφαρμόστηκε σαν πρόγραμμα, δηλαδή η σταδιακή αλλαγή των κλειστών θεσμών της αγοράς σε πιο φιλελεύθερους και η επιμονή σε ισοδύναμα σε κάθε λάθος μεταρρυθμιστικό μέτρο, δεν οδήγησε πουθενά και επιδείνωσε την ύφεση.
Εύλογα κάποιος θα μιλήσει για την μεγαλύτερη δημοσιονομική προσαρμογή αλλά η μείωση μισθών και συντάξεων δεν είναι μεταρρύθμιση.
Ίσως αν μέσα από τον πρώτο χρόνο της κρίσης είχε εφαρμοστεί ένα πρόγραμμα σε μορφή σοκ με μαζικές ιδιωτικοποιήσεις (πολλαπλάσια κέρδη σε σχέση με σήμερα ) και αναδιάρθρωση του τραπεζικού συστήματος , η ελληνική οικονομία αυτή τη στιγμή να βρισκόταν σε ανάπτυξη.
Βέβαια δεν μπορούμε να αξιολογήσουμε με υποθετικά σενάρια. Τα πραγματικά δεδομένα είναι αυτά που μετράνε.
Συμπερασματικά:
- Χρέος = άθροισμα των ελλειμμάτων των προηγούμενων ετών
- Η πηγή του κάκου για την περίπτωση της Ελλάδας έχει όνομα και ονομάζεται κρατικός προϋπολογισμός και ελλείμματα.
- Πού πήγαν τα λεφτά τόσα χρόνια; Απάντηση: Στα ελλείμματα του κρατικού προϋπολογισμού
- Κανένας δεν έχει οργανωμένο σχέδιο κατά της Ελλάδας. Όλες οι προηγούμενες κυβερνήσεις είναι υπεύθυνες για την υπερμεγέθυνση του χρέους .
- Τις προηγούμενες κυβερνήσεις κάποιοι τις ψήφισαν. Όλοι αυτοί είναι συνυπεύθυνοι, γιατί δεν θυμάμαι απεργίες από συνδικάτα όταν το έλλειμμα έτρεχε με -10%
- Η ήπια προσαρμογή σαν πρόγραμμα είναι αποτυχημένη προσέγγιση.
Facebook: Geor Labr
