Φάρμακα: πώς δουλεύουν; Η περίπτωση του αλκοόλ.

The drugs do work! The drugs do work!

(Το Zyklon B γράφει τη στήλη Sci-Zophrenia στο Fridge.gr)

Η ιστορία

Σαν σκάσει μούρη το καλοκαιράκι, η ζέστη σφίγγει και εσύ έχεις ξεφύγει σε κάποια παραλία όπου -σαν καλό εθισμένο παιδάκι που είσαι- έχεις κουβαλήσει μαζί σου το super-duper υπεργαμάτο κινητό σου με πρόσβαση στο internet, για να σερφάρεις πού αλλού, στο Fridge και στον Κλόουν - άντε και στο Facebook. Κουτζουμπιλά, σήμα καμπάνα, μαλί gell-ομένο, το γυαλί ηλίου φορεμένο και μετά τις 12 το βράδυ σαν καλό τρέντυ καγκούρι που είσαι. 

Το μοχίτο να κυλάει στο αίμα παρέα με το μοσχολέμονο (στα νεοελληνικά θα το λέγαμε lime) και την μπράουν ζούυυγκα! Χμ, μα ΠΩΣ κατέληξε ΟΛΟ αυτό το αλκοόλ στο αίμα σου; Το βάρεσες ενδοφλέβια όπως ο αλκοόλας στο τοπικό χαμοκαπηλιό, που το τρίκιλο το μπρούσκο το λαμβάνει με ορό; Όχι, απο το στόμα σου μπήκε, και έχει λίγο ιστορία η όλη φάση για το πώς κατέληξε στη φλέβα.

Αλήθεια, αναρωτήθηκες ποτέ "πώς δουλεύει" ο καφές που πίνεις, το "alternative" θεόσταλτο βότανο που κάνεις τσάι για το Χ πρόβλημά σου, τα χάπια της φαρμακευτικής εταιρίας που αποκαλείς Bigpharma ή το τσιγάρο που καπνίζεις; Ίσως, χάριν της ιστορίας, το πώς ακριβώς δουλεύει το Mojito που πίνεις; Μπα, δεν σε κόβει τόσο, για να πούμε την αλήθεια, στην καραπουτσακλάρα σου: "είναι καλό επειδή στο έδωσε ο γιατρός που γνωρίζει αυτός καλύτερα, έτσι ώστε δεν χρειάζεται να γνωρίζεις εσύ τίποτα γι' αυτό" ή "είναι καλό γιατί στο έδωσε η μαμά φύση, που σαν καλή μαμά φροντίζει πάντα με σοφία τα παιδιά της, εμείς απλά είμαστε αυτοί που δεν της δείχνουμε σεβασμό και την βιάζουμε ανηλεώς".

Κάπου εδώ έρχομαι, πιο δραστήρια και από τον  Pedro Alonso Lopez, να σου σκίσω το κοστούμι μπας και αλλάξεις ράφτη ιδεών και αρχίζεις να τις ράβεις μόνος σου, με κριτική σκέψη και λίγη βοήθεια απο "αυτό το internet" που το έχεις μόνο για να παίζεις παιχνίδια, να ακούς μουσική και να κάνεις social-networking-μη-χέσω. Άξιζει να γνωρίζεις, αξίζει να την ψάχνεις, στην τελική -για να σου μιλήσω στην γλώσσα σου- θα μπορείς να πουλάς τρελή μούρη στους κύκλους σου ως "ο ψαγμένος" (που μεταφράζεται τελικώς σε πιο πολύ σεξ για εσένα)!

Πώς δουλεύουν δηλαδή αυτά τα... φάρμακα;

Τα φάρμακα, οι διάφορες ουσίες πάσης φύσεως, δρουν με τρόπο πολυποίκιλο. Kοινώς, μην περιμένεις απο ένα άρθρο να μάθεις τα πάντα. Δεν θα είχε ιδιαίτερη αξία εδώ να αρχίσω να σου αραδιάζω κινέζικα του τύπου πώς "η νικοτίνη δρα σε νικοτινικούς υποδοχείς", "η καφεΐνη ως ανταγωνιστής των υποδοχέων αδενοσίνης" ή πώς "η ασπιρίνη δρα ως αναστολέας της σύνθεσης προσταγλανδινών", θα ήταν σαν να σου την έπεφτε ο Σάββας γκαβλωμένος ως τα μπούνια και από το πρώτο μάθημα φωτοσοπιού να σε βαρούσε ανηλεώς με layers, ιστογράμματα και κόλπα που θα κάνουν το pc σου να βγάζει απο πίσω λευκό καπνό λες και εξέλεξε καινούργιο Πάπα.

Θα στο πω πιο απλά απ' ό,τι θα το έλεγα σε τύπισα με χρώμα μαλλιού ξανθό σε τόνο Τζούλια: τα φάρμακα δρουν αλλάζοντας για λίγο τον τρόπο που δουλεύουν τα κύτταρά σου,τα όργανά σου, οι ιστοί σου. Aλλάζουν τον τρόπο που τα κύτταρα "συνεννοούνται" το ένα με το άλλο και γενικώς ενεργοποιούν, μπλοκάρουν ή αλλάζουν κάποιες διεργασίες μέσα σου. Αυτό το κάνουν εξίσου τα φυσικά και τα εχμ... "αυτά που λες εσύ χημικά" φάρμακα. Δηλαδή, με λίγα λόγια, το σώμα δεν ξεχωρίζει μεταξύ "χημικού" και φυσικού: και τα φυσικά, χημικά είναι. Αργά ή γρήγορα, μέσα απο την στήλη Sci-zophrenia, θα φτάσουμε στο πώς δρουν συγκεκριμένες ουσίες, όμως πρώτα λέει να δούμε κάτι πραγματικά ενδιαφέρον:

Πώς βρέθηκε το αλκοόλ που λέγαμε στο αίμα σου και γιατί μυρίζει η ανάσα σου αλκοόλ, πράγμα που το χρησιμοποιεί το αλκοτέστ για να σε τσακώσει;

Η περίπτωση του αλκοόλ

Με το που βαρέσεις το μοχίτο σου, το υγρό κατευθύνεται γοργά-γοργά προς το στομάχι σου, όπου αρχίζει η απορρόφηση του απο τον οργανισμό. Μέρος του θα πάει και κατά τα έντερα σου και θα συνεχιστεί εκεί η απορρόφηση. Τι όμως εννοούμε όταν λέμε απορρόφηση; Είναι η σιγανή είσοδος του υγρού διαμέσου των τοιχωμάτων του στομάχου και του εντέρου στην τοπική κυκλοφορία του αίματος. Με το που αρχίσει να μπαίνει -δεν μπαίνει κατευθείαν όλο μαζί- οδεύει χαρούμενα προς το συκώτι (ήπαρ θα στο πούνε οι γιατροί) όπου εκεί ο Κύριος Συκώτης το πιάνει ένα πρώτο χεράκι ξύλο, σαν να προσπαθείς να μπεις με φόρμες Adidas σε ένα απο εκείνα τα κυριλομάγαζα με Νεάντερταλ για πορτιέρη.

Το συκώτι με τα διάφορα ένζυμά του προσπαθεί να μεταβολίσει την ουσία, συνήθως δηλαδή να την απενεργοποιήσει, δρα σαν ένα είδος πρώτης άμυνας διότι αν απο ότι τρώγαμε περνούσαν όλα τα συστατικά κατευθείαν στο αίμα, την είχαμε βάψει προπολλού - προϊστορικά! Αυτό όνομάζεται "φαινόμενο πρώτου περάσματος" και μπορεί να απενεργοποιήσει πλήρως πολλές ουσίες. Όταν η ουσία (η αλκοόλη στην συγκεκριμένη περίπτωση) περάσει το συκώτι έχει μπει στη λεωφόρο που οδηγεί σε όλα τα όργανα και τους ιστούς, το αίμα. Από το αίμα κατόπιν, περνάει όπου μπορεί, για να κατανεμηθεί σε διάφορα όργανα: π.χ., στο όργανο στόχο, τον εγκέφαλο, όπου η συγκεκριμένη ουσία δρα σε GABAεργικούς υποδοχείς για να "χαλαρώσει" κάποιον.

Όπως κάθε βίζιτα, έτσι και αυτή τελειώνει κάποτε: η ουσία μέσα σου, αργά ή γρήγορα πρέπει να βγει απο το σώμα σου, στα ούρα σου, στα κακάκια σου ή όπως στην περίπτωση του αλκοόλ -μέρος αυτού- στην ανάσα σου! Γενικά προτού συμβεί τούτο, η ουσία κάνοντας βόλτες μέσα στο αίμα σου και στα όργανά σου, περνάει αρκετές φορές από το συκωτάκι σου όπου κάθε φορά έχει μια ευκαιρία να τη μεταβολίσει σε ανενεργές μορφές, ή μορφές που το σώμα σου μπορεί να απεκκρίνει ευκολότερα!

Το ADME

Υπάρχει κατιτίς που λέγεται ADME στα αγγλικά και περιγράφει τα παραπάνω. To ADME είναι ακρωνύμιο των λέξεων "Administration / Absorption, Distribution, Metabolism, Excretion" ή αν τα προτιμάς στα Ελληνικά "Χορήγηση / Απορρόφηση, Κατανομή, Μεταβολισμός, Απέκκριση". Κάθε ουσία μπορεί να περιγραφεί σύμφωνα με τα παραπάνω και γνωρίζοντάς τα κάποιος μπορεί να τροποποιήσει την δράση της, ένα πράγμα που κατεξοχήν το κάνουν οι φαρμακευτικές εταιρίες! Παραπάνω όμως για αυτά, σε επόμενο άρθρο τώρα που πήρες τη βασική ιδέα, μη σε βραχυκυκλώσουμε με την πρώτη! Προς το πάρον τσίμπα αυτό το φοντανάκι και εν καιρώ, επιστρέφουμε!

http://www.youtube.com/watch#!v=xiuWdJYyIKs

http://www.youtube.com/watch#!v=kLvYCOSnPDc

http://www.youtube.com/watch#!v=4X8pAizadWI


Το αυθεντικό άρθρο μπορεί να βρεθεί ΕΔΩ