Ένα εμπόριο φρίκης ανθρώπινων μελών έχει στηθεί και εξαπλώνεται σα φωτιά και στις γειτονικές χώρες. Οι Αλμπίνο σφαγιάζονται σα ζώα. Είναι οι Zeru Zeru, ο Κανένας, τα Φαντάσματα.
Από τον Μάιο του 2007 ένα ξέφρενο ανθρωποκυνηγητό έχει συγκλονίσει την ειρηνική, κατά τα άλλα, Τανζανία. Ξεκίνησε στη γη της Σουκούμα, στην περιοχή της Λίμνης Βικτωρία, Κανείς δεν ξέρει πώς ακριβώς άρχισε το κακό.
Ποιος μάγος-γιατρός σκέφτηκε πρώτος να ζητήσει από τον πλούσιο πελάτη του ένα πόδι ή ένα χέρι αλμπίνου, ώστε να του φτιάξει το δικό του «μαγικό φίλτρο».
Στον βωμό αυτής της δοξασίας, όμως, περισσότεροι από 40 αλμπίνοι, ανάμεσά τους μικρά παιδιά, έχουν σφαγιαστεί στην Τανζανία. «Εκσυγχρονίζοντας» την προκατάληψη που ήθελε τους ανθρώπους να φοβούνται τους αλμπίνο λόγω της διαφορετικότητάς τους, άρχισαν να διαδίδουν ότι φέρνουν καλή τύχη. Νεκροί.
«Οι άνθρωποι ψάχνουν τους αλμπίνο, πηγαίνουν στους μάγους-γιατρούς, αυτοί τους λένε ότι θα γίνουν πλούσιοι εάν έχουν ένα μέλος του σώματος κάποιου αλμπίνο. Ένας στους 4.000 κατοίκους της Τανζανίας είναι αλμπίνο.
Επίσημη καταγραφή δεν υπάρχει. Οι αλμπίνο είναι γνωστοί και ως Ζερού Ζερού, το Φάντασμα, ο Κανένας. Λέξη απαγορευμένη. Άνθρωποι χωρίς μελανίνη, γενετική ανωμαλία, που κληρονομείται από γενιά σε γενιά. Κατάλευκοι με άσπρα μαλλιά και κόκκινα μάτια, οι αλμπίνο της Αφρικής ξεχωρίζουν.
Με περιορισμένη όραση και απειλούμενοι από τον καρκίνο του δέρματος, γνωρίζουν από μικροί την διαφορετικότητα τους. Οι συμμαθητές τους, τους αγγίζουν για να δουν αν... ξεβάφουν. Καταραμένοι από την γέννα, αφού κατά την παράδοση είναι παιδιά μοιχείας.
O Κέβιν είναι επτά χρόνων, ένα απόλυτα φυσιολογικό παιδί, αν εξαιρέσει κανείς το λευκό δέρμα και τα διάφανα μάτια του. Δεν ζει όμως πια μαζί με την οικογένειά του στο σπίτι τους στο Μουάνζα, στις όχθες της λίμνης Βικτόρια, δεν πηγαίνει στο σχολείο της περιοχής όπως τα άλλα παιδιά. Έχει σταλεί οικότροφος σε ένα ειδικό σχολείο περίπου τριάντα χιλιόμετρα μακριά: ένα καταφύγιο, που φιλοξενεί ήδη καμιά εκατοστή μικρούς αλμπίνους.
«Μια μέρα πήγαινε στο σχολείο», εξηγεί ο πατέρας του Ματέλα Μαρουά, «όταν τρεις άνδρες άρχισαν να φωνάζουν: "Λεφτά! Λεφτά!". Προσπάθησαν να τον απαγάγουν. Μόλις που πρόφθασα». Ένα παιδί λευκό, γεννημένο από γονιούς μαύρους, είναι φαινόμενο αλλόκοτο: στην Αφρική, την ήπειρο με τη μεγαλύτερη συχνότητα αλφισμού στον κόσμο, οι αλμπίνοι εθεωρείτο ανέκαθεν ότι διέθεταν υπερφυσικές δυνάμεις.
Ανάλογα με τις δεισιδαιμονίες, έφερναν άλλοτε τύχη άλλοτε κακοτυχία. Τα τελευταία δύο χρόνια, ωστόσο, φέρνουν κυρίως «λεφτά!». «Εδώ, η μόνη ελπίδα πλουτισμού έγκειται στο εμπόριο ψαριών ή στην αναζήτηση διαμαντιών», λέει στην απεσταλμένη τής «Liberation» ο Αλφρέντ Καπόλε, πρόεδρος του Τανζανικού Συλλόγου Αλμπίνων της Μουάνζα, μιας περιοχής φτωχής, με ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά αλφαβητισμού της Τανζανίας.
«Οι επιχειρηματίες πάνε να δουν έναν γιατρό-μάγο, ο οποίος τους ζητεί να φέρουν μέλη αλμπινών ώστε να τους φτιάξει φίλτρο. Αρκεί να προσλάβουν εκτελεστές, που θα τους προσκομίσουν ένα χέρι, ένα πόδι ή μαλλιά έναντι χιλιάδων δολαρίων».
Ο ίδιος ο Καπόλε ομολογεί πως ζει σε μόνιμο τρόμο: «Είναι σαν να είσαι ξαπλωμένος σε ένα κρεβάτι νοσοκομείου, περι τριγυρισμένος από ετοιμοθάνατους, ξέροντας πως θα είσαι ο επόμενος». Με τα πολλά, και ανησυχώντας κυρίως για τις επιπτώσεις που μπορεί να έχουν όλα αυτά σε μια χώρα η οποία εξαρτάται κατά 40% από την εξωτερική βοήθεια, η κυβέρνηση της Τανζανίας αποφάσισε να πάρει μέτρα.
Το 2008, μία αλμπίνα βουλευτής, η Σαϊμάα Κουεγκίρ, επιφορτίστηκε από τον Τανζανό πρόεδρο με την αποστολή μιας εκστρατείας ευαισθητοποίησης, καθώς και με την προεδρία μιας επιτροπής έρευνας. Όμως οι μάγοι-γιατροί έχουν πολλά χρήματα και μεγάλη δύναμη. Τους είναι εύκολο να δωροδοκήσουν τους αστυνομικούς και επίσης οι καταγγελίες θέλουν αυτό το φρικιαστικό εμπόριο να έχει απλώσει τα πλοκάμια του μέχρι και τα ανώτατα οικονομικά και πολιτικά κλιμάκια του τόπου.
Συχνά μάλιστα, «οι ίδιοι οι γείτονες και οι συγγενείς δίνουν την πληροφορία για κάποιον αλμπίνο, έναντι αμοιβής». Όπως εκτιμά ένας δικηγόρος της Μουάνζα, «πρακτικά όλοι οι πολιτικοί συμβουλεύονται μάγους πριν από μια προεκλογική εκστρατεία, κάποιοι από αυτούς σίγουρα είναι μπλεγμένοι». Στην Τανζανία, στο Μπουρούντι, στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, οι αλμπίνοι ζούσαν ανέκαθεν δακτυλοδεικτούμενοι, στο περιθώριο.
«Δεν μας θεωρούν ανθρώπινα πλάσματα», λέει η Αντζελίνα Τσούμα, ταμίας του Συλλόγου των Αλμπίνων. «Και επιπλέον, τώρα, θέλουν να μας σκοτώσουν σαν ζώα». «Φέρε μου μέλη από το σώμα αλμπίνο και θα γίνεις πλούσιος», προστάζει ο μάγος-γιατρός στους πελάτες -ασθενείς του και εκείνοι τον πιστεύουν.
Θα μπουν μέσα στα σπίτια των αλμπίνο νύχτα, και με μια μασέτα, το κοινό αγροτικό εργαλείο, θα κόψουν τα χέρια, τα πόδια, τη γλώσσα, ή και το κεφάλι τους, ενώ εκείνοι είναι ακόμη ζωντανοί. «Εισέβαλαν κρατώντας έναν αναμμένο πυρσό. Η Βομυλία τον ρώτησε "ποιοι είστε". "Θα μας γνωρίσεις σύντομα", απάντησαν.
Όταν προσπάθησα να κλείσω την πόρτα, ένας από αυτούς με συνέθλιψε πάνω στον τοίχο με την πόρτα. Ο άλλος έκοψε τον λαιμό της Βομυλίας με μια μασέτα. Έπεσε κάτω και μετά άρχισε να της κόβει το δεξί πόδι.». Η Τζέμε, από φτωχή αγροτική οικογένεια, είδε την 17χρονη κόρη της να κατακρεουργείται μπροστά στα μάτια της.
Ένας στους 4.000 κατοίκους της Τανζανίας είναι αλμπίνο. Επίσημη καταγραφή δεν υπάρχει. Οι αλμπίνο είναι γνωστοί και ως Ζερού Ζερού, το Φάντασμα, ο Κανένας. Λέξη απαγορευμένη. Άνθρωποι χωρίς μελανίνη, γενετική ανωμαλία, που κληρονομείται από γενιά σε γενιά. Κατάλευκοι με άσπρα μαλλιά και κόκκινα μάτια, οι αλμπίνο της Αφρικής ξεχωρίζουν.
Με περιορισμένη όραση και απειλούμενοι από τον καρκίνο του δέρματος, γνωρίζουν από μικροί την διαφορετικότητα τους. Οι συμμαθητές τους, τους αγγίζουν για να δουν αν... ξεβάφουν. Καταραμένοι από την γέννα, αφού κατά την παράδοση είναι παιδιά μοιχείας.
Από τον Μάιο του 2007 ένα ξέφρενο ανθρωποκυνηγητό έχει συγκλονίσει την ειρηνική, κατά τα άλλα, Τανζανία. Ξεκίνησε στη γη της Σουκούμα, στην περιοχή της Λίμνης Βικτωρία, όπου κάποιοι επιτήδειοι από τους 161.000 μάγους-γιατρούς που δραστηριοποιούνται στην Τανζανία, κεφαλαιοποίησαν τις φοβίες και τις δεισιδαιμονίες των ανθρώπων, εφευρίσκοντας έναν μακάβριο τρόπο για να βγάλουν περισσότερα χρήματα.
«Εκσυγχρονίζοντας» την προκατάληψη που ήθελε τους ανθρώπους να φοβούνται τους αλμπίνο λόγω της διαφορετικότητάς τους, άρχισαν να διαδίδουν ότι φέρνουν καλή τύχη. Νεκροί. «Οι άνθρωποι ψάχνουν τους αλμπίνο, πηγαίνουν στους μάγους-γιατρούς, αυτοί τους λένε ότι θα γίνουν πλούσιοι εάν έχουν ένα μέλος του σώματος κάποιου αλμπίνο. Τους μισώ, αυτοί είναι η πηγή του κακού», επισημαίνει η αλμπίνο βουλευτής Αl Shaimma Kwengir.
Σήμερα η σάρκα και τα οστά των αλμπίνο πωλούνται στη μαύρη αγορά της Τανζανίας, της Κένυας, της Νοτίου Αφρικής, της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό, του Μπουρουντί. Ένα χέρι Αλμπίνο κοστίζει 1.500 ευρώ.
Οι δράστες, ψαράδες που είδαν την πέρκα να εξαφανίζεται, χρυσωρύχοι από τις ορεινές περιοχές της χώρας που είδαν τον χρυσό να εξαντλείται, απλοί χωρικοί, που συμβουλεύονται τον μάγο- γιατρό του χωριού για την υγεία τους και το γάμο τους, αλλά και νεόπλουτοι που επιθυμούν να δουν την επιχείρηση τους να ευημερεί. «Η μοναδικότητα σε αυτά τα εγκλήματα προκατάληψης έγκειται στο ότι είναι στενά συνδεδεμένα με την τρέχουσα μανία για πλούτο χωρίς εργασία, το θαύμα του εύκολου πλουτισμού», αναφέρει ο καθηγητής φιλοσοφίας Λόκι Λοϊτάμα.
Συμμορίες πλουτίζουν, επίσης, αναλαμβάνοντας να σφάξουν τον αλμπίνο για λογαριασμό άλλων. Μέσα σε ένα χρόνο υπολογίζετε πως πάνω από εκατό αλμπίνο έχουν δολοφονηθεί στην Τανζανία, μπροστά στα μάτια των συγγενών τους. Πολλές φορές συμμέτοχοι στο έγκλημα είναι οι ίδιοι τους οι συγγενείς, οι γείτονες ή οι γνωστοί τους.
Παρά τις όποιες προσπάθειες της κυβέρνησης, οι αρχές αδυνατούν να περιορίσουν το φαινόμενο και να αποτρέψουν αυτό το παράλογο έγκλημα που έχει στιγματίσει την κοινωνία της Τανζανίας. Ως συνέπεια, οι αλμπίνο έχουν φυλακιστεί μέσα στα σπίτια τους περιμένοντας απροστάτευτοι την ώρα της δικής τους σφαγής. «Μπήκαν και του έκοψαν το λαιμό. Έχυσαν το αίμα σε ένα δοχείο και το ήπιαν. Του έκοψαν τα πόδια και έφυγαν», περιγράφει η Αl Shaimma Kwengir.
ΕΞΑΝΤΑΣ - ZERU ZERU ΤΑ ΦΑΝΤΑΣΜΑΤΑ Επίσημη Συμμετοχή στο 11ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης
Επιμέλεια Ελένη Λαυρεντάκη
